روایت علی ضیاء از مهم‌ترین کاری که در زندگی‌اش می‌کند

 یکی از نکاتی که نقطه چالش تلویزیون حتی در عید نوروز امسال بود، این است که دوباره برنامه‌سازها به سراغِ چهره‌ها رفتند و حتی خیلی از آنها تکراری‌هایش را انتخاب کردند. خواننده‌ای که در شبکه دو اجرا می‌کرد، همان خواننده رویِ استیجِ برنامه ویژه شبکه سه سیما هم بود. یا بازیگری که به همراه پسرش به شبکه یک می‌رود و شبی دیگر سر از عیدانه شبکه دو درمی‌آورد. از این دست، مصادیق زیادی وجود دارد. 

دو نکته در این میان وجود داشت؛ برنامه‌سازهایی که بدون اندیشه و تفکر فقط صرفاً برای رقابت در ماراتن نوروزی حضور پیدا کردند. دکوری ساختند و میهمانی دعوت کردند؛ مجری آمد و به چند سؤال تکراری بسنده کرد و برنامه روی آنتن رفت. 

اما در کنارِ این ضعف‌ها « فرمول یک » با معرفی چهره مردمی به آنتن برگشت. طرحی که نخستین دوره آن سال 1397 کار خود را آغاز کرد. پس از انتخاب 11 نفر از بین 40 نفر اولیه توسط هیئت انتخاب، رأی‌گیری از مردم آغاز شد و در نهایت این نرگس کلباسی بود که به عنوان چهره مردمی سال 1397 انتخاب شد.

اما امسال در کنار علی ضیاء ، برخی از شبکه‌های دیگر همچون شبکه افق و شبکه پنج سیما به این سمت رفتند. احسان علیخانی در ویژه برنامه «عصر جدید» با اقوام مختلف ایرانی سه شب روی آنتن بود. این نگاه مردمی هم قدری می‌تواند امیدوارکننده باشد، برنامه‌سازهای تلویزیونی به این نتیجه رسیده‌اند که با مردم بهتر می‌توانند برای مردم برنامه بسازند. تا این مسئله مهم در برنامه‌سازی به یک جریان و فرهنگ درآید، فاصله بسیار وجود دارد. 

آن عدالت رسانه‌ای و هویت‌گستری که پیمان جبلی رئیس صداوسیما به عنوان شعار محوری خودش مطرح کرد و حتی چندی پیش در اولین نشست تحول رسانه هم بر این نکته تأکید داشت که مأموریت امروز رسانه ملّی استعدادیابی است؛ این دیده شدنِ ظرفیت‌ها و پتانسیلِ اقشارِ مختلف مردم در جامعه به نوعی خودش، استعدادها و اتفاقات جدیدی را برای برنامه‌های تلویزیونی رقم خواهد زد. 

خوشبختانه برنامه‌ها رفته رفته به حضورِ چهره‌های مردمی گرایش پیدا کرده‌اند؛ میهمانانی از جنسِ مردم که به اوج خودش رسیده است. حتی رضا رشیدپور در برنامه مناسبتی شبکه سه سیما در کنار سلبریتی‌ها، از مردمی‌ها استفاده کرد. نکته‌ای که به نظر می‌رسد باید برای الگوسازی بهتر، در تلویزیون فرهنگسازی شود. 

در حالی که کماکان گرایش به حضور پررنگ سلبریتی‌ها چه در مقامِ اجرا و چه میهمان شدن در تلویزیون، در سطح گسترده‌ای وجود دارد. برخی از مدیرانِ تلویزیون دلیلِ آن را فقدانِ خلاقیت و نوآوری و تغییر ذائقه مردم می‌دانند. عمدتاً سلبریتی‌هایی که در هنگامِ سودآوری سمتِ تلویزیون می‌آیند و فوق برنامه‌هایشان را در شبکه‌ نمایش‌خانگی و مدیوم‌های دیگر ارائه می‌دهند. اگر برنامه‌ای برای اجرا و یا میهمانی در تلویزیون برقرار باشد با دستمزدهای هنگفتی سر از آن برنامه و رویدادِ تلویزیونی درمی‌آورند. 

اما برخلاف دیدگاه‌ها و رفتارهایی که در تلویزیون از خودشان نشان می‌دهند در صفحه مجازی و مدیوم‌های دیگر دیده می‌شوند. این همان تناقضی است که برای بسیاری از مخاطبان نوجوان و حتی جوان به وجود می‌آید.

سلبریتی‌هایی که رفته رفته با به دست آوردن کانون توجه، درباره هر اتفاقی اظهارنظر کردند و در اکثرِ اوقات باعث شدند جامعه به سمت تشویش برود. آدرس غلطی که درباره اتفاقات مختلف به جامعه می‌دهند. مانورِ تجمل و اشرافی‌گری هم که بارها در فضای‌مجازی برپا کرده‌اند. 

به نظر نمی‌رسد جامعه بیش از این نیازمندِ چنین الگوهایی باشد و رویکردهای جدید برنامه‌سازی تلویزیون در استفاده از چهره‌های مردمی موفق، بهترین راهکار است. 

علی ضیاء تهیه‌کننده و مجری «فرمول یک» که او خودش برای اولین بار این طرح را به تلویزیون آورد و اجرا کرد. در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم به بحث ذائقه‌سازی و فرهنگسازی نسبت به گسترشِ این طرح اشاره کرد. او گفت: ممکن است غالب مردم از این طرح استقبال نکنند و سختی‌هایش هم بیشتر است؛ ذائقه‌ها به سمت دیگری رفته و باید برای تقویتِ این جریان تلاش کرد و جنگید.

او همچنین تأکید کرد: "من چند باری گفته‌ام ممکن است چهره مردمی در تلویزیون مورد استقبال بخشی از مردم قرار نگیرد، چون ذائقه‌ها به سمت دیگری رفته است اما در نهایت این اتفاق ارزش جنگیدن را دارد. گسترشِ این چهره‌ها و اجرای این طرح‌ها در تلویزیون می‌تواند زمینه فرهنگسازی و الگوسازی درست را فراهم کند. چرا که نمایش آدم خوب‌ها حال مخاطب را خوب خواهد کرد و نقطه عطفی را در جامعه ایجاد می‌کند که «خواستن توانستن است» یک شعار نیست و بسیاری در گوشه و کنار ما هستند که به این عبارت، جامه عمل پوشانده‌اند."

گفت‌وگویی با او داشتیم درباره حضور چهره‌های مردمی، ادامه حضورش در تلویزیون و چند موضوع دیگر که مشروح آن را می‌توانید در ادامه بخوانید: 

علی ضیاء مجری برنامه «فرمول یک» در پاسخ به این سؤال که چقدر جریانِ معرفی چهره‌های مردمی کمک می‌کند تلویزیون به سمتی برود که دیگر این همه میهمان بی‌هدف و تکراری و از طرفی برنامه‌های بی‌تأثیر و کم‌محتوا نبینیم، گفت: سلبریتی‌هایی که من دیده‌ام منفعل نبودند. ممکن است دغدغه‌هایی که به آن فکر می‌کنند و نگاهی که دارند متفاوت باشد. اما امیدوارم، این نگاه مردمی گسترده شود. دلم می‌خواهد این مسئله معرفی چهره‌های مردمی و حضورشان در تلویزیون تبدیل به مسئله مهمی شود. من فکر می‌کنم به اندازه یک انتخابات در کشور اهمیت دارد. به همین خاطر است شهرداری پای کار آمد و تصویر این چهره‌ها روی بیلبورد رفت. 

او تأکید کرد: این آدم‌ها لیاقت دیده شدن دارند. من فکر می‌کنم این مهم‌ترین کاری است که من می‌توانم در زندگی‌ام بکنم. این افراد چهره‌هایی‌اند که برای ایران بی‌ادعا جنگیدند و دنبال دوربین و عکس نبودند. البته ممکن است چهره مردمی در تلویزیون مورد استقبال بخشی از مردم قرار نگیرد، چون ذائقه‌ها به سمت دیگری رفته است اما در نهایت این اتفاق ارزش جنگیدن را دارد.

مجری و تهیه‌کننده تلویزیون در پاسخ به این سؤال که چقدر این فضایِ حضور سلبریتی‌ها و بردنِ ذائقه مردم به این سمت، تصریح کرد: به نظرمن خیلی اتفاقات افتاده که ذائقه مردم متفاوت شده است. حتی می‌شود مشکلات اقتصادی را به عنوان معیاری آورد که ذائقه‌ها را تغییر داده است. نمی‌شود گفت مجریان تلویزیون تأثیر داشتند، ممکن است من هم در برنامه‌سازی اشتباه کردم باشم؛ از من نخواهید اشتباه نکنم چون برنامه‌سازم و ممکن است باز اشتباه کنم.

وی افزود: من معصوم نیستم و در برنامه سازی و معرفی سوژه و مدل حرف زدن  اشتباه می‌کنم. اما تلاش می‌کنم اشتباه نکنم. امیدوارم اگر هم اشتباه کردم بتوانم عذرخواهی کنم. خلاصه اینکه این بلاها را من مجری سر مردم درنیاورده‌ام.  مشکلاتی در جامعه هست که باعث می‌شود ذائقه مردم تغییر کند.

علی ضیاء درباره غیبت چند وقته خود و اینکه آیا با توجه به تجربه‌ای که در فضای اینترنت برای اجرا پیدا کرده قصد دارد مجری برنامه‌های پلتفرم شود و یا در تلویزیون می‌ماند، تأکید کرد: راجع به اجرای خودم در سال 1401 چیزی نمی‌دانم. مدیر شبکه یک نظرشان این است که همین موضوع چهره‌های مردمی را پیش ببریم و برنامه اجتماعی بسازیم. من احساس می‌کنم باید وارد فضای دیگری شویم. هر اتفاقی بیفتد بعد از عید فطر خواهد بود. ممکن است در هر فضایی برنامه‌سازی کنم چون برنامه‌سازم اما تلویزیون را به عنوان خانه‌ام انتخاب می‌کنم چون اجرا در تلویزیون حالِ دیگری دارد؛ امیدوارم تا جان دارم در تلویزیون اجرا کنم. 

او در پاسخ به این سؤال که آیا قصدِ بازیگر شدن هم دارد و جریانِ حضور بازیگران به عنوان مجری را چطور می‌بیند، گفت: قصد بازیگر شدن ندارم. در موردِ فعالیت و حضور بازیگران به عنوان مجری در تلویزیون باید بگویم هرکسی در هر زمینه‌ای که فکر می‌کند هنر دارد باید هنر خودش را بروز بدهد. یعنی اینکه من هیچ مشکلی با این که بازیگران ما مجری می‌شوند و مجریان هم بازیگر می‌شوند، ندارم.