ابوالفضل خدائی: هفته گذشته نیویورک تایمز در گزارشی خبر از بازگشت احتمالی آمریکا به برجام داد، با این هدف که بتواند در روند جلسه شورای امنیت برای رفع تحریم تسلیحاتی ایران در 27 مهرماه بنا بر قطعنامه 2231 نظارت و دخالت داشته باشد. در همین باره داود هرمیداس باوند کارشناس و حقوقدان مسائل بین الملل گفت:
«اخیرا خبری منتشر شده که طبق آن مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در حال تدوین یک استدلال حقوقی مبنی بر این است که واشنگتن به رغم خروج از توافق هسته ای همچنان یکی از مشارکت کنندگان برجام است.دونالد ترامپ همواره سعی داشته تا دستاوردهای باراک اوباما رئیس جمهوری اسبق را از بین ببرد. برجام یکی از آن دستاوردها بود که وی آمریکا را از آن خارج کرد. در ادامه نیز سعی کرد که با فشار بر ایران و همچنین کره شمالی دو کشور را به پذیرش توافقی جدید مجبور کند تا بتواند از آن به عنوان یک دستاورد یاد کند. حتی در مورد کره شمالی به توافقاتی دست یافت که بعدها پیونگ یانگ موشک های مختلفی را مورد آزمایش قرار داد و بهایی هم نپرداخت.»
باوند درباره نیت آمریکا در مقابل ایران و بازگشت این کشور به برجام گفت: «در خصوص ایران ایالات متحده آمریکا به دنبال رسیدن به یک نوع توافق است تا آن را در بوق و کرنا کند و به جامعه بین المللی بگوید که آنها را از یک خطر مهلک نجات داده است و در بُعد دیگر نیز بتواند در خصوص موشک ها و مسائل منطقه ای به دستاوردی برسد. بدیهی است که هیچ یک از این موارد تحقق نیافته است. ضمن اینکه آمریکا از معضل بزرگی چون کروناویروس رنج می برد که ضربه بزرگی هم به اقتصاد آنها وارد کرده است. در نتیجه آنها با طرح مسائلی چون مشارکت در برجام به دنبال این هستند که در این توافق یک نوع بازنگری و تعدیل صورت گیرد. ایران برای آمریکا از اهمیت بسزایی برخوردار است و از لحاظ سرمایه گذاری و دیگر مسائل برای ترامپ نیز مهم به شمار می رود. آنها با تعدیل توافق هسته ای به دنبال تأمین منافع آمریکا و همچنین جامعه بین الملل هستند و بازگشت آنها به این توافق می تواند اقدامی در خور توجه باشد.»
این استاد حقوق بین الملل دانشگاه با تاکید بر اینکه می توان به این تصمیم خوشبین بود و از نگاه منفی ان را بررسی نکرد، افزود: «در این بین آمریکا از ابزارهایی چون تمدید تحریم تسلیحاتی و همچنین تهدید به فعال سازی مکانیسم ماشه(ساز و کار حل اختلاف) برای کشاندن ایران به میز مذاکره بهره می برد. اکثر تسلیحات ایران نیز آمریکایی بوده و در سالهای اخیر بیشتر روسی شده است و اگر ایالات متحده واقعا اراده اش بر این باشد که به توافق هسته ای بازگردد می تواند بسیاری از مشکلات تهران و واشنگتن حل و فصل شوند و حتی شاهد فروش تسلیحات آمریکا به ایران باشیم. اما در حال حاضر آمریکا تحریم های سختی را علیه ایران اعمال کرده و کشورهای ناقض تحریم ها نیز جریمه می شوند و آمریکا در تعاملاتش با آنها تجدیدنظر می کند. در این بین حتی کشورهایی مانند روسیه و چین که به طور لفظی موضع گیری و از ایران حمایت می کنند در عمل نمی توانند کاری انجام دهند. چرا که رقم صادرات چین به آمریکا در سال رقمی حدود 300 میلیارد دلار است و پکن هیچ گاه چنین فرصتی را برای نزدیک تر شدن به ایران از دست نخواهد داد. در خصوص روسیه نیز به همین شکل است و آنها از دادن ارز خودداری می کنند و بیشتر کالا به ایران می دهند. پس بنابراین تا زمانی که ایران مشکلش را با آمریکا حل نکند تحریم ها ادامه خواهند داشت.»
دکتر داوود هرمیداس باوند با تاکید بر اینکه با راهبرد مناسب باید با آمریکا برخورد کرد و این فرصت را به تهدید تبدیل نکرد ، به موضع اروپا پرداخت و گفت: «در مورد اروپا نیز به همین شکل است. زمانی که دونالد ترامپ به طور رسمی آمریکا را از توافق هسته ای خارج کرد، تروئیکای اروپایی یعنی سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه در بیانیه ای از ایران خواستند که از برنامه موشکی خود دست بردارد و در امور کشورهای منطقه دخالت نکند. این در حالی بود که اروپا پایبندی خود به برجام را اعلام کرده بود و مواردی را از ایران درخواست کرد که جزء همان 12 شرطی بود که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا برای ایران مطرح کرده بود. بنابراین به خوبی می توان دریافت که اروپایی ها در حالی بر حمایت و پایبندی خود از برجام تأکید دارند که خط مشی و سیاستشان در راستای مطالبات آمریکا بوده است.»
این کارشناس ارشد روابط بین الملل در نهایت گفت: «بحث دیگری که با پایان تحریم تسلیحاتی ایران در 27 مهرماه مطرح می شود فروش تسلیحات روسیه به ایران است. البته باید در نظر داشت که روسیه صرفا برای تأمین منافع خود چنین پیشنهاداتی را مطرح می کند چرا که فروش تسلیحات یکی از شاخص های توسعه اقتصادی هر کشور به شمار می رود. در موضوع اوکراین و شبه جزیره کریمه نیز شاهد بودیم که روس ها برای گسترش تعاملات خود با غرب و امتیازگیری از آنان به قضیه سوریه ورود کردند چرا که دریافتند برای حل معضلات باید همکاری ها و مراودات با غرب را افزایش دهند. بی شک با افزایش تحریم ها و فشارهای آمریکا مردم ایران بیشترین ضرر را متحمل خواهند شد.آمریکا به عنوان کشوری ابرقدرت تحریم هایی علیه ایران اعمال کرده که بقیه کشورها نیز به طور مستقیم و غیر مستقیم ناچار به تبعیت از آن هستند. در این راستا ایران نمی تواند انتظاراتش را با نگاه به شرق برآورده کند. کشورهای چین و روسیه اعلام کرده بودند که به تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد پایبند هستند ولی خارج از این چارچوب پایبند نیستند. با بررسی دقیق تر در می یابیم که این دو کشور از این شرایط به نحو احسن استفاده می کنند و به جای ارز کالا به ایران می دهند و یا با پول ملی خود کار می کنند. در نتیجه باید بپذیریم که چین، هند و روسیه در جایگاهی نیستند که بتوانند تحریم های آمریکا علیه ایران را خنثی کنند.»
دیدگاه تان را بنویسید