آزادسازی سهام عدالت؛ همه‌چیز درباره آزادسازی مالکیت سهام عدالت

 

علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی با اشاره به موافقت رهبر انقلاب با آزادسازی سهام عدالت می‌گوید سامانه سهام عدالت امروز رونمایی می‌شود و مردم تا ۳۰روز فرصت دارند انتخاب کنند که آیا می‌خواهند راسا وارد بورس شوند یا خیر. ارزش سهام عدالت در ابتدای واگذاری آن یک میلیون تومان و برای بعضی ۵۰۰ هزار تومان بود. در طی ۱۳ سالی که از واگذاری سهام عدالت گذشته، ارزش این سهام ۹ برابر شده و به چهار میلیون و ۵۰۰ هزار یا ۹ میلیون تومان رسیده است. با آزادسازی سهام عدالت، مشمولان می‌توانند سهام شرکت‌های حاضر در سبد سهام عدالت را دریافت کنند. در صورت انتخاب این روش، سهام شرکت‌ها بعد از دو ماه به حساب سامانه سجام واریز می‌شود و می‌توانید آن را از طریق کارگزاری‌های بورس بفروشید.

سامانه سهام عدالت به نشانی samanese.ir می‌تواند شما را راهنمایی کند تا ببینید مشمول سهام عدالت هستید یا نه. کار با آن چندان سخت نیست. کد ملی را وارد می‌کنید و نتیجه در همان لحظه به شما اعلام می‌شود. اگر مشمول باشید، می‌توانید با پاسخ به چند سوال امنیتی مثل تاریخ تولد و نام پدر، به حساب سهام عدالت خود دسترسی پیدا کنید. در این سامانه می‌توانید ارزش سهام عدالت و گزارش پرداخت سود سالانه را مشاهده کنید. بر اساس آخرین اطلاعات حدود ۴۹ میلیون نفر مشمول سهام عدالت هستند. آنطور که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده، ویژگی‌های مشمولان سهام عدالت بعد از سال‌ها همچنان در هاله‌ای از ابهام است. گفته می‌شود شش دهک پایینی جامعه در سال ۸۶ مشمول دریافت سهام عدالت بودند. تا سال ۹۱ سامانه ثبت نام سهام عدالت برای کسانی که تحت پوشش نهاد‌های حمایتی قرار داشتند فعال بود و این دسته افراد به جمع مشمولان سهام عدالت اضافه شدند.

سهام عدالت از سال ۸۶ به نام مشمولان، اما در اختیار دولت است. این سهام متشکل از سهام ۴۹ شرکت است که هر کدام در پایان سال مبلغی را به عنوان سود به سهامدارانشان پرداخت می‌کنند. مثلا آخرین باری که سود به حساب مشمولان سهام عدالت واریز شد، حدود ۲۰۰ هزار تومان به ازای سهام عدالت یک میلیونی به هر نفر تعلق گرفت. پیش از این مشمولان سهام عدالت صرفا می‌توانستند از سود سالانه سهامشان استفاده کنند، اما زمانی که آزادسازی سهام عدالت اتفاق بیافتد، مشمولان می‌توانند کل سهامشان را در بورس بفروشند تا بتوانند از سرمایه‌شان که سال هاست در اختیار دولت است، استفاده کنند.

آزادسازی سهام عدالت اولین گام اجرایی را برداشته. پیش از این به گفته مسئولان خصوصی‌سازی تمام زیرساخت‌ها آماده شده و صرفا منتظر تصمیم نهایی هستند. حالا که تصمیم نهایی گرفته شده، سازمان خصوصی سریعا دست به کار شده و تغییراتی در سامانه سهام عدالت ایجاد کرده است. شما با ورود به این سامانه می‌توانید مدیریت سهامتان را بر عهده بگیرید. دو روش پیش روی شما است.

روش اول استفاده از روش سهامداری مستقیم است که بر اساس آن تعدادی از سهام ۳۵ شرکت بورسی به شما تخصیص پیدا می‌کند و به ازای سهام شرکت‌های غیر بورسی سرمایه‌پذیر سهام عدالت، سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را نیز دریافت خواهید کرد. در چنین حالتی سهام عدالت بعد دو ماه از تاریخ درخواست، در سامانه سجام قابل مشاهده خواهد بود و می‌توانید آن را از طریق کارگزاری‌ها بفروشید یا نزد خودتان نگه دارید. در این مدت می‌توانید برای دریافت کد بورسی اقدام کنید تا امکان فروش سهامتان را در بورس داشته باشید.

روش دوم سهامداری غیرمستقیم است. طوری که شما سهام عدالتتان را در اختیار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی قرار می‌دهید. در چنین حالتی امکان انتقال سهام عدالت به شخص دیگری وجود نخواهد داشت و شما همچنان صرفا باید به سود سالانه سهامتان اکتفا کنید. باید توجه داشته باشید، آنطور که در سامانه سهام عدالت اعلام شده، شما صرفا یک بار امکان انتخاب یکی از این دو روش را دارید و در صورتی که روش دوم را انتخاب کنید، دیگر نمی‌توانید سهامتان را بفروشید.

اگر کد بورسی دارید و با بازار سرمایه آشنا هستید، به نظر می‌رسد بهتر باشد از روش اول آزادسازی سهام عدالت یعنی سهامداری مستقیم استفاده کنید. در این صورت به تناسب ارزش سهام عدالت شما، سهام ۴۹ شرکت به حساب شما در سامانه سجام واریز می‌شود و می‌توانید آن‌ها را در کنار دیگر سهم‌هایتان در بورس داشته باشید. در غیر این صورت، اگر کد بورسی ندارید و با خرید و فروش سهام در بورس آشنا نیستید، می‌توانید از روش دوم یعنی سهامداری غیرمستقیم از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنید. البته در این شرایط باید قید ۹ میلیون تومان سهام عدالت را بزنید و صرفا روی سود سالانه آن حساب باز کنید. همچنین اگر به پول سهام عدالت احتیاج دارید و سود سالانه آن برایتان اهمیتی ندارد، می‌توانید درخواست خود را برای سهامداری مستقیم ثبت کنید و در دو ماه آینده برای دریافت کد بورسی اقدام کنید.

ارزش سهام عدالت برای اغلب مشمولان ۵۰۰ هزار تومان است. البته این صرفا ارزش اسمی در زمان اجرای طرح سهام عدالت است و حالا این رقم تقریبا ۹ برابر شده و به چهار میلیون تا چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. در این بین بعضی مشمولان سهام عدالت، سهام یک میلیون تومانی دارند. یک میلیون تومان ارزش این سهام در سال ۸۶ است و حالا که قیمت سهام عدالت ۹ برابر شده، ارزش سهام عدالت این دسته از مشمولان به ۹ میلیون تومان رسیده است.

سامانه سهام عدالت سال‌ها است که دیگر از مشمولان جدید ثبت نام نمی‌کند. با این حساب حتی اگر در بین اقشار آسیب‌پذیر یا دهک‌های پایینی جامعه باشید نمی‌توانید برای دریافت سهام عدالت ثبت نام کنید. به عبارتی طرح آزادسازی سهام عدالت صرفا شامل حال کسانی می‌شوند که در همان ابتدای آغاز سهام عدالت در سال ۸۶ مشمول این سهام بودند یا تا سال ۹۱ در سامانه سهام عدالت ثبت نام کردند. از آن تاریخ تا به حال امکان ثبت نام جدید وجود ندارد.

سهام عدالت شامل یک سبد از بزرگترین شرکت‌های دولتی و بعضا خصوصی است. آنطور که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی آمده، ارزش روز ۴۹ شرکت حاضر در سبد سهام عدالت به حدود ۲۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده است که از میان آن‌ها ۳۵ شرکت بورسی و ۱۴ شرکت غیربورسی هستند. البته سامانه سهام عدالت می‌گوید در حال حاضر ارزش مجموع این سهام به ۳۷۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. جدول زیر، فهرست شرکت‌های بورسی حاضر در سبد سهام عدالت را نشان می‌دهد.