شرق- دسامبر سال گذشته زمانی که عربستان سعودی به‌عنوان اولین کشور جهان عرب، ریاست دوره‌ای گروه 20 (G 20) را در اختیار گرفت، امید زیادی در میان رهبران بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان و متحد کلیدی ایالات متحده در خاورمیانه برای بهبود موقعیت ریاض در جهان ایجاد شد. «ملک سلمان» پادشاه و «محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان برای توجه بین‌المللی به عربستان در زمان حضور رهبران 20 اقتصاد اول جهان و ارتقای نقش بین‌المللی ریاض رؤیاپردازی می‌کردند و ولیعهد جوان امیدوار بود تا از این فرصت برای تبلیغ هرچه بیشتر برنامه‌های اصلاحات گسترده خود در جامعه عربستان استفاده کند.
اما در یک سال گذشته، همه‌گیری ویروس کرونا ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به اقتصاد جهان زد و باعث شده تا نشست گروه 20، تحت‌الشعاع این همه‌گیری برگزار شود.
سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی که یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های اصلاحات اقتصادی مد‌نظر محمد بن‌سلمان بود، در یک سال اخیر و به دلیل شیوع کرونا چندان محقق نشده و به گفته مقام‌های این کشور انتظار دارند این روند از ابتدای سال 2021 روندی صعودی داشته باشد.
با‌این‌حال «رابرت موگیلنیکی» تحلیلگر تحولات جهان عرب در مؤسسه واشنگتن، اعتقاد دارد که «اگرچه شرایط کاملا ایدئال نیست، ریاض باید برنامه‌های خود را اجرا کند و از این نشست بیشترین بهره‌برداری ممکن را داشته باشد».
مهم‌ترین دستور کار نشست گروه 20، مقابله با تبعات شیوع ویروس کرونا و بیماری کووید19 است. بررسی راه‌های جلوگیری از تأثیرگذاری بیشتر این همه‌گیری بر اقتصاد جهانی و ایجاد تسهیلاتی برای تسویه بدهی فقیرترین کشورها، از‌جمله موضوعاتی است که در این نشست مورد بحث قرار خواهد گرفت.
حکومت عربستان و در صدر آن، محمد بن‌سلمان امیدوار است تا با وجود محدودیت‌ها برای شرکت مقام‌های بین‌المللی در عربستان در زمان برگزاری نشست گروه 20، بتواند توجه بیشتری از سوی قدرت‌های برتر اقتصادی جهان برای برنامه‌های بلند‌پروازانه خود در حوزه سرمایه‌گذاری و توریسم جلب کند؛ اما در این مسیر موانعی وجود دارد. از زمان روی‌کار‌آمدن محمد بن‌سلمان و با وجود وعده‌هایی درباره بهبود وضعیت حقوق بشر و اعطای آزادی‌های سیاسی و اجتماعی، سرکوب مخالفان روند شدید‌تری داشته که شاخص‌ترین این سرکوب‌ها در سال 2018 با قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، در کنسولگری عربستان در استانبول رقم خورد.
نشست ضد گروه 20
با وجود واکنش‌های بین‌المللی به این جنایت، سرکوب مخالفان و منتقدان از سوی حکومت عربستان ادامه یافته و با وجود تبلیغات گسترده در داخل عربستان برای برگزاری نشست گروه 20، گروه‌های حقوق‌بشری بین‌المللی و قانون‌گذاران غربی با اشاره به سابقه حکومت عربستان در نقض گسترده حقوق بشر از کشورهای عضو گروه 20 خواستند تا این نشست را تحریم کنند. ده‌ها قانون‌گذار در بریتانیا، اتحادیه اروپا و ایالات متحده از‌جمله مخالفان شرکت کشورهای غربی در این نشست بودند. علاوه‌بر‌این، شهرداران لندن، پاریس، نیویورک و لس‌آنجلس هم نشست گروه 20 به میزبانی عربستان را تحریم کرده‌اند. در همین زمینه، گروه‌های شناخته‌شده و مطرح حامی حقوق بشر روز گذشته نشست ضد گروه 20 را با موضوع «نقض حقوق بشر در پادشاهی عربستان» با حضور قانون‌گذاران آمریکایی، نامزد جمال خاشقجی و خانواده‌های فعالان زندانی از‌جمله «لوجین الحثلول»، که از سه هفته قبل در اعتراض به شرایطش در زندان اعتصاب غذا کرده، برگزار کردند.
«مایکل پیج»، معاون مدیر بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر، می‌گوید: «متأسفانه رهبران گروه 20 توجه چندانی به نقض گسترده حقوق بشر در عربستان نمی‌کنند و در عوض به تبلیغ آنچه می‌پردازند که حکومت ریاض خواستار آن است. به‌این‌ترتیب با افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش درآمد حکومت عربستان باید در انتظار شدت‌گرفتن سرکوب‌ها در داخل عربستان باشیم».
در روزهای ابتدایی ماه نوامبر، سفیر عربستان در بریتانیا در واکنش به اعتراض‌های گسترده بین‌المللی گفت که حکومت عربستان در حال بررسی شرایط عفو و بخشش برای برخی از فعالان حقوق زنان است که در زندان هستند؛ اما ساعاتی پس از انتشار این اظهارات، سفیر عربستان گفته‌های خود را پس گرفت.
عربستان سعودی در پی فشارهای بین‌المللی ناشی از قتل جمال خاشقجی، هشت نفر را به مدت هفت تا 20 سال زندانی کرد؛ اما با وجود تأکید نهادهای امنیتی و اطلاعاتی بین‌المللی مبنی بر آگاهی کامل و نظارت محمد بن‌سلمان بر عملیات قتل این روزنامه‌نگار، هیچ اتهامی متوجه ولیعهد سعودی نشد.
بیانیه عفو بین‌الملل
در آستانه برگزاری نشست گروه 20، عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای از کشورهای عضو نشست خواست تا در کنار مباحث مربوط به کرونا و چالش‌های اقتصادی آن، به این کشور فشار بیاورند تا فعالان حقوق زنان را آزاد کند.
گروه حقوق مدنی مستقر در بریتانیا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «فعالانی که فعالیت‌های حامیان حقوق زنان در کشورهای حاشیه خلیج فارس را رهبری می‌کردند، همچنان زندانی هستند یا در آستانه دادگاهی‌شدن قرار دارند. این در حالی است که یکی از برنامه‌های عربستان در نشست گروه 20، افزایش ظرفیت‌های خود برای توانمندسازی زنان عنوان شده است».
این گروه از اعضای گروه 20 خواسته است تا مشخصا از پادشاهی ریاض خواستار آزادی «لوجین الحثلول» «ناصیمه الصدا»، «سامر بدوی»، «نوف عبدالعزیز» و «مایا الزهرانی» شوند که در سال 2018 دستگیر شدند. این فعالان حقوق زنان کمی قبل از لغو محرومیت زنان عربستانی از رانندگی بازداشت شدند. حکومت عربستان در توجیه نگهداری این زنان در بازداشت گفته است که این افراد با رسانه‌های خارجی، دیپلمات‌ها و گروه‌های حقوق‌بشری خارجی در ارتباط بوده‌اند.
«لین معلوف»، معاون مدیر منطقه‌ای عفو بین‌الملل در خاورمیانه و شمال آفریقا، می‌گوید: «برای مقامات سعودی اجلاس گروه 20 اهمیت بسیار زیادی دارد. این لحظه‌ای است که آنها می‌توانند دستورالعمل اصلاحات خود را برای جهانیان تبلیغ کنند و نشان دهند که کشورشان برای ادغام‌شدن در تجارت جهانی کاملا آماده است. در‌این‌حال اصلاح‌طلبان واقعی عربستان سعودی پشت میله‌های زندان هستند. رهبران گروه 20 به جای همراهی با نمایش‌های رهبران عربستان و سفیدنمایی وضعیت این کشور، باید از این اجلاس به‌عنوان فرصتی برای دفاع از فعالانی استفاده کنند که تعهد واقعی خود را برای توانمندسازی زنان نشان داده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید