آیا موج دوم مانند موج اول خواهد بود؟

جهان با پایان ویروس کرونا هنوز فاصله زیادی دارد. برخی از کشورها همچنان با این همه‌گیری بزرگ دسته‌وپنجه نرم می‌کنند اما حتی کشورهایی که توانسته‌اند ویروس را کنترل کنند، از موج دوم شیوع این ویروس خطرناک می‌هراسند.

 تاریخ نشان می‌دهد که موج دوم آنفلوانزای اسپانیایی، از موج اول آن کشنده‌تر بود. بنابراین آیا باید ما هم منتظر موج دوم کرونا باشیم؟ موج دوم آیا بدتر از موج اول این ویروس خواهد بود؟

•موج دوم به چه معناست؟

می‌توانید آن را به شکل امواج دریا تصور کنید. تعداد مبتلایان بالا می‌رود و دوباره پایین می‌آید و هر چرخه یک موج از ویروس کروناست. با این حال هنوز تعریف رسمی از این ترکیب وجود ندارد. دکتر مایک تیلدسلی از دانشگاه وارویک به بی‌بی‌سی می‌گوید: اینکه موج را چگونه تعریف کنیم علمی نیست، بیشتر اختیاری است. برخی افزایش تعداد مبتلایان را موج دوم توصیف می‌کنند اما اغلب آن را نتیجه‌ای از موج اول می‌دانند. مانند آنچه در برخی ایالت‌های آمریکا رخ داد. وقتی گفته می‌شود که موج اول به پایان رسیده است یعنی ویروس تحت کنترل درآمده است و موارد ابتلا به‌طور قابل‌توجهی کم شده است. برای شروع موج دوم باید مبتلایان به‌طور مدام افزایش پیدا کنند. در نیوزیلند بعد از گذشت ۲۴روز بدون ویروس کرونا، نخستین مورد مجددا مشاهده شد و در پکن که پس از ۵۰روز عاری از ویروس بود، دوباره نمونه‌هایی از بیماری پیدا شد اما این را موج دوم کرونا نمی‌دانند. اما برخی دانشمندان بر این باورند که ایران احتمالا در حال تجربه موج دوم شیوع بیماری کووید-۱۹است.

•چه چیزی می‌تواند موج دوم را تحریک کند؟

قرنطینه و محدودیت‌های رفت‌وآمد در ابتدای شیوع ویروس کرونا باعث ایجاد اختلال گسترده در سراسر جهان شد. اختلال در مشاغل، سلامتی و تعطیلی مدارس از عواقب قرنطینه بود، اما منجر به کنترل شیوع ویروس شد. دکتر کوچارسکی می‌گوید: نکته نهایی نحوه کنترل و در عین حال به حداقل رساندن اختلال روزانه است. هیچ‌کس صد درصد مطمئن نیست که تا چه زمانی قرار است با این ویروس پیش برویم. به همین دلیل فاصله‌گذاری‌های اجتماعی در برخی مراحل برداشته شد و روش‌های جدید کنترل ویروس کرونا مانند ردیابی مخاطب یا پوشش صورت با ماسک معرفی شده است.

کوچارسکی می‌گوید: در بریتانیا و کشورهای همسایه، اگر اقدامات کنترلی برداشته شود، شیوع مجددا به نقطه جوش خود می‌رسد. این همان اتفاقی است که هم‌اکنون در آلمان رخ داده است و پس از کنترل ویروس کرونا و اعلام اتمام قرنطینه، آزمایش ۶۵۰نفر مثبت شد. البته اگر اماکنی که محل اصلی شیوع ویروس است به سرعت شناسایی ‌شود و قرنطینه محلی انجام شود انتقال ویروس کرونا متوقف می‌شود. در غیراین‌صورت این اماکن به موج دوم کمک می‌کنند. کره‌جنوبی که نحوه مدیریت شیوع ویروس از سوی آنها در جهان مورد ستایش قرار گرفت به‌دلیل انتشار مجدد ویروس مجبور شد برخی محدودیت‌ها را مجددا اعمال کند.

•آیا موج دوم مانند موج اول خواهد بود؟

اگر اینگونه شود، یک جای کار ایراد دارد. مقدار R (تعداد افرادی که هر فرد آلوده به ویروس به‌طور متوسط آلوده کرده است) در شروع بیماری همه‌گیر ۳نفر بود. این بدان معنی بود که ویروس به سرعت در حال گسترش است، اما رفتار ما تغییر کرد، فاصله‌گذاری اجتماعی را در پیش گرفتیم و اگر ببینیم که R دوباره به میزان بالای خود رسیده است برایمان سخت است. به گفته کوچارسکی هیچ کشوری قصد ندارد محدودیت‌ها را به‌طور کامل برداشته و به نقطه نرمال زندگی قبل از کرونا برگردد. حتی کشورهای بدون کنترل مانند برزیل و هند نیز مقدار R‌۳ ندارند. اگر موارد دوباره رشد کند، احتمالا نسبتا کندتر خواهد بود. با این حال موج دوم می‌تواند از نظر تئوری همچنان بزرگ‌تر از اولی باشد زیرا بسیاری از افراد هنوز هم مستعد انتقال بیماری هستند. دکتر تیلدسلی می‌گوید: اما اگر موارد ابتلا دوباره روند صعودی به‌خود بگیرد، می‌توانیم دوباره آن را با اعمال مجدد اقدامات کنترلی سرکوب کنیم تا موج دوم شیوع را تجربه نکنیم، این گزینه همیشه در دسترس است.

•موج دوم چه زمانی رخ می‌دهد؟ آیا فصل زمستان شرایط را بدتر می‌کند؟

دکتر کوچارسکی می‌گوید که با برداشتن فاصله‌گذاری اجتماعی موج دوم شیوع در هفته‌ها یا ماه‌های آینده دیده خواهد شد. اما این به‌معنای موج دوم تضمینی نیست. دکتر تیلدسلی می‌گوید: اگر اقدامات پیشگیرانه به میزان قابل‌توجهی کم شوند، ممکن است در اواخر آگوست یا اوایل سپتامبر با موج دوم روبه‌رو شویم. زمستان فصل مهمی است چرا که سایر ویروس‌های کرونا نیز در این فصل سرعت بیشتری در انتشار و انتقال می‌گیرند. اگر فقط در حال کنترل ویروس باشیم، حتی یک تقویت فصلی ویروس هم می‌تواند به انتشار مجدد آن منجر شود. پروفسور جاناتان بال، متخصص ویروس‌شناسی در دانشگاه ناتینگهام می‌گوید: فصل بهار بدون شک بسیار به ما کمک کرد. موج دوم تقریبا اجتناب‌ناپذیر است، به‌ویژه که به سمت ماه‌های سردتر می‌رویم.

•آیا ممکن است ویروس خفیف‌تر شود؟

یکی از استدلال‌ها این است که در موج دوم، ویروس‌ها با تکامل بیشتر افراد بیشتری را مبتلا می‌کند اما کمتر کشنده است. حتی HIV هم به‌نظر می‌رسد خفیف‌تر شده است. این تئوری می‌گوید که ویروس‌ها اگر میزبان خود را نکشند، خفیف‌تر می‌شوند، اما راحت‌تر گسترش می‌یابند. پروفسور بال می‌گوید: البته این مورد تضمین شده نیست اما چیزی است که به مرور زمان در طولانی مدت اتفاق می‌افتد. بیش از ۶‌ماه از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد اما هنوز شواهدی در دست نیست که نشان بدهد جهش ویروس باعث کم خطرتر شدن آن می‌شود یا بیشتر گسترش می‌یابد.

•چگونگی شروع موج دوم

وقتی گفته می‌شود که موج اول به پایان رسیده، یعنی ویروس تحت‌کنترل درآمده و موارد ابتلا به‌طور قابل‌توجهی کم شده است. برای شروع موج دوم ویروس، باید تعداد مبتلایان به‌طور مدام افزایش پیدا کند