از چند ماه پیش که بولتون گفت قصد دارد کتاب خاطرات خود را از حضور کوتاه‌مدتش در دولت ترامپ بنویسد، جنجال‌ها بر سر انتشار آن آغاز شد. بولتون که توسط ترامپ در سال میلادی گذشته از کار برکنار شد، گفته بود قصد دارد کتابی از این دوره به نگارش درآورد. همان زمان نیز پیش‌نویس‌هایی از این کتاب که به مطبوعات درز پیدا کرده بود خالی از حرف و حدیث نبود، اما با نزدیک شدن به تاریخ انتشار کتاب، جنجال‌ها افزایش پیدا کرده است. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، دولت ترامپ قصد دارد مانع انتشار این کتاب در وقت مقرر خود شود. این کتاب قرار است این هفته منتشر شود اما دولت ترامپ قصد دارد با شکایت از آن مانع انتشارش شود. دولت ترامپ مدعی است بولتون اصل امانت را رعایت نکرده و در کتاب خود اسناد طبقه‌بندی‌شده را فاش کرده است. به همین منظور وزارت دادگستری آمریکا روز چهارشنبه بنابر دستور ترامپ از قضات خواست مانع انتشار کتاب بولتون شوند و پس از اصلاح موارد مدنظر کاخ سفید توزیع شود. این در حالی است که این کتاب هم‌اینک در کتاب‌فروشی‌ها توزیع شده و قرار است فروش آن این هفته آغاز شود. در آمازون نیز به‌رغم اینکه این کتاب در مرحله پیش‌فروش است، در صدر پرفروش‌ها قرار گرفته است. با این حال در پرونده‌ای که دولت تشکیل داده از قضات خواسته شده است به فوریت جلوی فروش کتاب گرفته شود. در دادخواست دولت آمده است در این کتاب مطالبی وجود دارد که امنیت ملی کشور را به خطر می‌اندازد. دولت ترامپ مدعی است بولتون از آوردن اسرار طبقه‌بندی شده، پروایی نداشته است. دولت می‌گوید بولتون مرحله بررسی پیش از انتشار را، آن‌گونه که موافقت کرده بود، پشت سرنگذاشته است. در این دادخواست از قضات خواسته شده است کتاب‌ها پیش از فروش جمع‌آوری شوند. در واقع دستور اضطراری برای توقیف کتاب، پیش از توزیع مقدماتی است. اما چند متخصص حقوقی به نیویورک‌تایمز گفته‌اند شانس دولت ترامپ برای توقیف کتاب اندک است. افزون بر اینکه کتاب درحال‌حاضر به‌طور گسترده‌ای در سراسر آمریکا توزیع شده است، دیوان عالی کشور آمریکا بنابر متمم اول قانون اساسی آمریکا که از آزادی‌های مطبوعات و رسانه‌ها دفاع می‌کند، توان جلوگیری از توزیع کتاب را ندارد. شاید به همین خاطر است که ناشر کتاب یعنی سیمون و شوستر، تهدید دولت ترامپ را چندان جدی نگرفته‌اند. ناشر این کتاب می‌گوید: «اقدام دولت ترامپ برای تشکیل پرونده کاری بیهوده است. صدها هزار نسخه از کتاب «در آن اتاق اتفاق افتاد، خاطره‌ای از کاخ سفید»، در سراسر کشور و دنیا توزیع شده است. این دادخواست هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت.» با این حال ممکن است پس از انتشار و توزیع کتاب، مولف آن با جریمه روبه‌رو شود. استدلال این است که بولتون به تعهدی که به دولت برای عدم انتشار اسناد طبقه‌بندی داشته، وفادار نبوده است. جریمه این امر، در صورت اثبات می‌تواند بلوکه کردن کل درآمد کتاب باشد؛ این یعنی مسدود شدن ۲ میلیون دلار درآمد بولتون توسط وزارت دادگستری آمریکا. ترامپ می‌گوید هر نوع گفت‌وگو با من پشت درهای بسته جزو اسناد طبقه‌بندی شده به حساب می‌آید و اساس این دادخواست نیز روی این اصل استوار شده است. ترامپ در واکنش به چاپ این کتاب، بولتون را احمق خطاب کرده است.
اختلاف بولتون و ترامپ آشکارتر می‌شود
یکی از مهم‌ترین اختلافات بولتون با ترامپ بر سر ایران بود. درحالی‌که ترامپ ترجیح می‌دهد با ایران وارد درگیری مستقیم نشود، بولتون جزو کسانی بود که از درگیری با ایران حمایت می‌کرده است. در خلاصه‌ای که در روزنامه نیویورک‌تایمز از کتاب بولتون منتشر شده، آمده وی بعد از سرنگونی پهپاد آمریکا توسط ایران از دونالد ترامپ به دلیل عدم اقدام علیه ایران عصبانی بوده است. بولتون از برهه‌ای که قرار بوده حمله‌ای توسط آمریکا علیه ایران اتفاق بیفتد به‌عنوان یک «نقطه عطف» برای خودش در دولت دونالد ترامپ یاد کرده است. این حمله، بر خلاف نظر جان بولتون، اتفاق نیفتاد. خرداد سال ۱۳۹۸ اعلام شد که ایران یک پهپاد آمریکا را سرنگون کرده است. بولتون که همواره مفتخرانه می‌گوید حامی سیاستی موسوم به «پاسخ غیرمتناسب» است ترامپ را برای آغاز مجموعه‌ای از حملات نظامی به ایران تحت فشار قرار داد. نیویورک‌تایمز نوشته احتمالا می‌توانید شور و هیجان جان بولتون را حدس بزنید که در کتابش نوشته «حول و حوش ساعت ۵:۳۰» برای عوض کردن لباس روانه منزل شده چون فکر می‌کرده قرار است «کل شب» را در کاخ سفید سپری کند. سرخوردگی جان بولتون بعد از اینکه ترامپ در لحظات آخر انجام حملاتی در ایران را لغو کرد هم قابل حدس زدن بوده است. ترامپ مدعی شده بود این حمله به این خاطر که به کشته شدن ۱۵۰ نفر منجر می‌شود متناسب نیست. جان بولتون در کتابش عدم پاسخ به سرنگونی پهپادش از سوی ایران را با عنوان «غیرمنطقی‌ترین کاری که ممکن بود از سوی هر رئیس‌جمهوری انجام شود» یاد کرده است.
واکنش‌های دو حزب به انتشار کتاب
با درز بخش‌هایی از کتاب بولتون، وزیر خارجه آمریکا با اعلام اینکه کتاب تالیفی مشاور امنیت ملی سابق آمریکا حاوی مطالب بسیار زیاد نادرست است، وی را فردی خیانتکار خواند. به گزارش سی‌ان‌ان، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در توییتی نوشت: «من این کتاب را نخوانده‌ام اما از گزیده‌های این کتاب که دیدم، متوجه شدم جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا یکسری دروغ‌ها و اطلاعات نادرست را نوشته و حقایق را جور دیگری جلوه داده است.» وی در ادامه توییت خود نوشت: «واقعا خطرناک و ناراحت‌کننده است که بولتون با این کارش یک خیانتکار جلوه کند و می‌خواهد با نقض اعتمادی که مردم به او دارند، آمریکا را مخدوش کند. برای دوستان ما در سراسر جهان، باید بدانید که آمریکای دونالد ترامپ نیروی خوبی در جهان است!» در بخشی از کتاب که یک نسخه آن به‌دست سی‌ان‌ان رسیده، اشاره شده است که پمپئو در جریان گفت‌وگوهای ترامپ با کره‌شمالی به رئیس‌جمهوری حمله کرده و وی را فاقد طرح و برنامه دانسته است. پس از اینکه ترامپ به کیم‌جونگ‌اون، رهبر کره‌شمالی گفت وی سنا را متقاعد خواهد کرد که توافق هسته‌ای را به تصویب برساند، پمپئو به بولتون یک دست‌نوشته فرستاده و در آن اشاره کرده است که ترامپ مزخرف می‌گوید و وی نیز در ادامه روی این دست‌نوشته گفته که موافق است. ترامپ البته در واکنش به این ادعا به وال استریت ژورنال گفته است که به سخنان بولتون اعتمادی ندارد. وی تصریح کرد که اصلا بولتون و پمپئو از روز اول رابطه بسیار بدی با یکدیگر داشتند. این در شرایطی است که روزنامه نیویورک‌تایمز می‌نویسد که انتشار کتاب بولتون موجب اتحاد ناخواسته جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها شده است. دموکرات‌ها می‌گویند که بولتون به جای اینکه بر سر استیضاح با آنها همکاری کند، بخش‌های مهم اتهامات ترامپ را برای کتاب خود محفوظ نگه داشته بود. به‌نظر می‌رسد هم‌اینک در کنگره هر دو حزب از دست بولتون شاکی هستند. البته دلیل دموکرات‌ها با جمهوری‌خواهان یکی نیست. دموکرات‌ها می‌گویند چرا بولتون این مسائل را تا الان مخفی نگه داشته است. مثلا در بخشی از کتاب آمده است که ترامپ برای پیروزی خود در انتخابات سال ۲۰۲۰، به‌طور آشکار از شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین درخواست کمک کرده است. وی در کتاب فاش کرده است که ترامپ از «شی» خواسته است که خرید محصولات کشاورزی از آمریکا را افزایش دهد تا تضمینی برای پیروزی‌اش در انتخابات سال ۲۰۲۰ باشد. بولتون همچنین در این کتاب فاش کرده است ترامپ با دیکتاتورها رابطه خوبی دارد، مانند اردوغان یا «شی». او می‌گوید که ترامپ دور زدن تحریم‌های یک شرکت چینی که با ایران همکاری می‌کرده، نادیده می‌گرفته است. جمهوری‌خواهان نیز به نوبه خود از دست بولتون عصبانی هستند. آنها می‌گویند در این کتاب دوره ریاست‌جمهوری ترامپ به‌گونه‌ای توصیف شده است که گویی فقط یک سلسله اقدامات تضعیف‌کننده عدالت و امنیت ملی رخ داده است. در کتاب بولتون آمده است که کنگره باید از ترامپ به دلیل مذاکرات تجاری که به‌دنبال سود سیاسی و شخصی بوده است، بازجویی کند. بولتون پیشنهاد کرده است که اگر دموکرات‌ها روی مساله‌ای غیر اوکراین متمرکز می‌شدند، شانس موفقیت‌شان بیشتر می‌شد. نانسی پلوسی اما در واکنش به این سخن بولتون می‌گوید: «من برای نویسنده‌ای که به جای شهادت دادن و بهبود زندگی مردم، خودخواهی را برگزید، کتاب نخواهم خرید.» پلوسی همچنین تصریح کرد که از استیضاح ترامپ با آن موضوع شرمنده نیست و به کاری که دموکرات‌ها کرده‌اند افتخار می‌کند. دکتر جان گنز، نویسنده کتاب «سلحشوران کاخ سفید» در نیویورک‌تایمز نوشت: جان بولتون نیز مانند ترامپ یک میهن‌فروش است. او نوشت: وقتی بار اول بولتون را دیدم، او تنها نشسته بود. ما در یک کافه‌تریا برای دیدار قرار داشتیم. او در آستانه کسب کرسی نمایندگی آمریکا در سازمان ملل در سال ۲۰۰۵ بود. او یک «باز» در میان سایر بازهای وزارت خارجه آن زمان به‌حساب می‌آمد.» او ادامه می‌دهد: «در جایی که همگان برای آمریکا دنبال یک قهرمان می‌گشتند، بولتون به‌تنهایی جنگ صلیبی خود را علیه ترامپ آغاز کرده بود.» گنز افزود: «تعجب من این بود که چرا بولتون با کنگره در اوج ماجرای اوکراین همکاری نکرد. هر بار که فکر کردم او را درک کرده‌ام اما او کاری می‌کند که شگفت‌زده شوم. زمانی هم که همه در مورد اوکراین صحبت می‌کردند او ترجیح داد سکوت کند. البته بولتون به‌رغم تفاوت‌هایی که با ترامپ داشت، ترجیح می‌داد با وی همکاری کند تا اینکه او تخریب شود. اما بعد از اخراج از کاخ سفید بولتون سعی کرد دموکرات‌ها را تغذیه اطلاعاتی کند، نه اینکه کنار آنها قرار گیرد.» به اعتقاد این نویسنده، بولتون نیز فردی مانند ترامپ است که در این خصوص همچون خود ترامپ رفتار کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید