نیایشگاه صخره‌ای پاتالِشوار در هندوستان

حمیدرضا سروری

نیایشگاه صخره‌ای پاتالشوار در سدۀ هشتم میلادی و در دورۀ راشتراکُتا(Rashtrakuta) ساخته شده است. نیایشگاه در شهر پونۀ هندوستان و در ایالت ماهاراشترا جای دارد. در ابتدا در خارج از شهر پونه قرار داشت ولی بعدها به خاطر گسترده شدن شهر درون شهر جای گرفت. محلی که نیایشگاه در آن جای دارد را با نام(Jangali Maharaj road)  می‌شناسند. نیایشگاه از آن شیوا خدای هندوست و درون محوطۀ صخره‌ای غار مانندی ایجاد شده است و نماد شیوا موسوم به شیوا لینگا(Shiva linga) در آن قرار دارد. در مقابل اتاقی که نماد شیوا در آن جای دارد هم پیکرۀ ناندیNandi)) گاو معروف حاضر در اسطوره‌های هندی به چشم می‌خورد. بر دیوارهای درون غار نیز چندین نقش‌برجسته به نمایش درآمده است که در ارتباط با باورهای اسطوره‌ای هندوییسم هستند. شاید بتوان مهمترین بخش نیایشگاه پاتالشوار را بخش چتر مانند صخره‌ای مقابل غار دانست که دارای ستونهایی بزرگ است و پیکرۀ دیگری از ناندی درون آن وجود دارد. سطح نیایشگاه صخره‌ای نسبت به سطح خیابان امروزی پایینتر است. اطراف مجموعۀ صخره‌ای هم به شکل باغ درآمده است و با توجه به ارزش و جایگاه این نیایشگاه در شهر پونه، دفتر ادارۀ باستان‌شناسی شهر هم کنار آن قرار داده شده است.