چگونه مهارت تصمیم گیری در کودکان را تقویت کنیم؟

زندگی کوتاه‌تر از تصور ماست؛ زمانی برای تصمیم گیری های غلط وجود ندارد. تصمیمِ خوب گرفتن و خوب تصمیم گرفتن واقعا هنر است! کسی که در مهارت تصمیم‌گیری، قوی است، هم گلیم خودش را از آب بیرون می‌کشد و هم روی زندگی دیگران تأثیر مثبت می‌گذارد.

تصمیم گرفتن با تجربه رابطه‌ی مستقیمی دارد. ولی اینکه بخواهیم بگوییم که حالا برایم تجربه می‌شود و این کار را می‌کنم عواقب سنگینی برایمان داشته باشد. گاهی با خودم فکر می‌کنم اگر مــهارت تصمیم گیری درست را آموخته بودم حالا در زندگی کجا ایستاده بودم؟

آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان

مهارت تصمیم‌گیری یک مهارت کلیدی است که به انتخاب درست کمک می‌کند، ولی به این موضوع محدود نمی‌شود.

مهارت تصمیم‌گیری فرآیندی است که با آن می‌توانیم تشخیص بدهیم چه کاری باید انجام شود و چطور می‌شود انجامش داد.

کسی که مهارت تصمیم‌گیریش خوب است، از نتایج اعمالش انتظاراتِ منطقی و معقولی دارد و می‌فهمد که چرا بعضی از کارها به نفع او و دیگران است.

قوی بودن ازلحاظ مهارت تصمیم‌گیری به فرد کمک می‌کند تا متوجه شود چه زمانی دارد از روی احساسات تصمیم می‌گیرد و به دلیل دستخوش احساسات شدن در زمان تصمیم‌گیری پی ببرد. چنین کسی همچنین می‌تواند از تجربیاتش در تصمیمات آینده کمک بگیرد.

مــهارت تصمیم گیری درست

اهمیت تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان

مهارت تصمیم‌گیری در تمام ابعاد زندگی تأثیرگذار است. ما این مهارت را با مشاهده رفتار اطرافیان مان یاد می‌گیریم. در این‌ بین بچه‌ها برای آنکه تمایل زیادی به احساسی عمل کردن دارند، برای پرورش دادن این مهارت در خودشان شدیداً به بزرگ‌ترها متکی هستند.

تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان از چند جهت اهمیت دارد:

کودک را با عواقب کارهایش رو به‌ رو می‌کند

بچه‌ها باید متوجه شوند که هر انتخابی پیامدی دارد. آن‌ها از همان زمانی که به‌خاطر گرسنگی گریه‌ و زاری راه می‌اندازند به این مسئله پی می‌برند، اما برای اینکه در آینده آدم‌های مسئولیت‌پذیری بار بیایند، باید یاد بگیرند که اعمال و رفتارشان چه تاثیری روی خودشان و دیگران می‌گذارد و دلیل آن را هم متوجه شوند.

نتیجه یک تصمیم شاید آنی نباشد که کودک انتظارش را داشته یا چیزی که دنبالش است ممکن است چندان به نفعش نباشد. ما باید به دلبندمان کمک کنیم تا پیامدهای تصمیماتش را با کامیابی و خوشبختی در زندگی مرتبط بداند و از اشتباهاتش درس بگیرد

به او یاد می‌دهد آینده‌نگر باشد

زمانی که کودک متوجه پیامددار بودن تصمیمات بشود، آرام‌ آرام می‌فهمد که انتخاب‌ها می‌توانند روی آینده او اثر بگذارند. او همچنین یاد می‌گیرد که تصمیماتی که رضایت کوتاه‌ مدتش را به‌همراه دارند، ممکن است در بلندمدت به سودش نباشند.

هدف داشتن به آدم انگیزه می‌دهد و به تصمیمات کوچک هم معنا می‌بخشد. صبر و استقامت در راه رسیدن به اهداف ممکن است برای بچه‌ها دشوار باشد؛ پس به فرزندتان کمک کنید تا اهداف معقولی برای خودش در نظر بگیرد که بتواند از رسیدن به آن‌ها احساس رضایت کند.

کمکش می‌کند تا روی جامعه هم تاثیر مثبت و بلندمدت بگذارد

زمانی که آدم‌ها تمرین می‌کنند که چطور باید برای زندگیشان تصمیم‌های بلند مدت بگیرند، این سبک‌ و سنگین کردن گزینه‌ها باعث می‌شود که بعداً روی اطرافیان، گروه‌ها و کلا جامعه هم اثرگذار باشند.

دامنه‌ی انتخاب‌های آن‌ها به جامعه هم کشیده می‌شود؛ چون هر چه نباشد جامعه را تک‌ تک آدم‌ها شکل داده‌اند. شما هم می‌توانید اهمیت این مسئله را به فرزندتان گوشزد کنید. کودکی که آگاه و همدل باشد، به احتمال زیاد به اشخاص دور و بر خودش هم کمک خواهد کرد و هوای‌شان را خواهد داشت.

به او قدرت و اعتماد به‌ نفس می‌دهد

تصمیماتی که نتایج آشکار و ملموس دارند، به بچه‌ها کمک می‌کنند تا به تاثیرگذاری‌شان روی زندگی خود پی ببرند.
این باعث احساس توانمندی آن‌ها می‌شود و آن‌ها را به تصمیم‌گیری‌های بیشتر و بهتر تشویق می‌کند. نتایج بهتر، اعتمادبه‌نفس کودکان و نوجوانان را بالا می‌برد که این افزایش اعتماد به‌ نفس به‌ویژه در شناخت محدودیت‌ها و حدومرزها به کارشان خواهد آمد.

با داشتن مهارت‌های خوب تصمیم‌گیری، بچه‌ها ظرفیت انتخاب‌هایی را پیدا می‌کنند که به آن‌ها درس می‌دهد و در رشد و بالندگیشان مؤثر است.

هشدار
کمک به بچه‌ها برای تقویت مهارت های تصمیم گیری، به‌ویژه در سنین پایین، صبر و حوصله زیادی می‌خواهد، اما با راهنمایی‌های شما آن‌ها می‌توانند این مهارت‌های ضروری را یاد بگیرند و یک عمر دعایتان کنند.

راه‌های پرورش مهارت تصمیم گیری در کودکان

فواید تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان

ما در تک‌ تک روزهای زندگی به توانایی‌هایمان برای تصمیم‌گیری درست متکی هستیم. تعداد تصمیم‌هایی که در طول روز می‌گیریم آن‌قدر زیاد است که احتمالاً بیشتر اوقات متوجه‌شان نمی‌شویم.

گاهی این تصمیم‌ها ساده و سرراست هستند؛ مثل اینکه برای صبحانه چی بخوریم یا امروز چه لباسی بپوشیم. اما زمانی که پای تصمیمات مهم به میان می‌آید، باید جنبه‌های مختلفی را در نظر بگیریم و نتایج احتمالی را با دقت سبک‌ و سنگین کنیم.

در این زمان است که مهارت تصمیم‌گیری به دادمان می‌رسد و خیلی اوقات باید همزمان چندین نوع آن را به کار بگیریم تا بتوانیم بهترین گزینه را پیدا کنیم.

اما در مورد بچه‌ها: باید از سنین پایین به آن‌ها فرصت داد که با کار روی مهارت‌های استدلالی و حل مسئله، توانایی تصمیم‌گیریشان را تقویت کنند.

این توانایی علاوه‌ بر اینکه در زندگی برایشان مفید خواهد بود، به استقلال بیشتر آن‌ها کمک می‌کند و همان‌طور که گفتیم اعتمادبه‌نفسشان را هم بالا می‌برد.

با بزرگ شدن بچه‌ها، آن‌ها رفته‌رفته باید تصمیمات بزرگی بگیرند که روی زندگی دیگران اثر می‌گذارد.

در اینجا علاوه‌بر مهارت‌های تصمیم‌گیری، چیزهایی مثل: هوش عاطفی، قدرت رهبری کردن و مهارت کار گروهی هم اهمیت زیادی پیدا می‌کنند.

توانایی معاشرت درست با دیگران و لحاظ کردن نظرات آن‌ها هم از عوامل مهم دخیل در تصمیم‌گیری است. برای سرپرستی یک گروه باید با تصمیماتِ درست کارها را به‌طور عادلانه میان آن‌ها تقسیم کرد و ازطرفی با افراد گروه رابطه خوبی داشت تا دیدگاه آن‌ها هم در تصمیم نهایی لحاظ شود.

قوی بودن هوش عاطفی (هوش هیجانی) هم در مواقعی که اوضاع طبق انتظار پیش نمی‌رود، به فرد کمک می‌کند تا به‌خاطر تصمیمی که گرفته و به نتیجه دلخواه نرسیده، بیش‌ازحد عصبانی یا ناامید نشود.

تمرین مهارت تصمیم گیری در کودکان

روش های تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان

تقویت مهارت تصمیم گیری بچه ها کار سختی است و سال‌ها زمان می‌برد، ولی آن‌قدر برای زندگی الان و آینده کودک مفید است که ارزشش را دارد. اگر از روش‌های مناسب استفاده کنیم، آسان‌تر و بهتر می‌توانیم به این هدف دست پیدا کنیم.

این‌ها ۱۰ مورد از روش‌هایی هستند که برای تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان می‌توانید استفاده کنید:

۱. بگذارید کودک با دنیای واقعی رودررو شود

«واقعیت» می‌تواند بهترین معلم برای بچه‌ها باشد؛ البته اگر با نظارت و مراقبت ما همراه شود. اگر می‌خواهید فرزندتان متوجه پیامدهای بدِ یک رفتار خاص بشود، باید به‌جای تنبیه کردنش او را در معرض این پیامدهای ناخوشایند قرار دهید.

۲. اجازه بدهید اشتباه کند

به‌عنوان پدر و مادر، ما باید بگذاریم دلبندمان اشتباه کند؛ نه آنکه او را دائماً در محدوده‌ای امن نگه‌داریم تا مبادا طعم تلخ شکست را بچشد. بچه‌ها اگر از اشتباهاتشان درس بگیرند، پخته‌تر و فهمیده‌تر می‌شوند و سعی می‌کنند خطاهایشان را تکرار نکنند.

۳. علایق فرزندتان را بشناسید

ما بایستی به فرزندانمان انگیزه بدهیم تا علایقشان را پیدا کنند و در این راه کمکشان کنیم. با اشاره به افراد موفق معروف، بچه‌ها متوجه اهمیت سخت‌کوشی و تعهد داشتن در راه رسیدن به موفقیت می‌شوند که اتفاقا این ویژگی‌ها به تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کنند. پا جای پای بزرگان گذاشتن و تقلید آگاهانه از آن‌ها خودش کار بزرگی است.

۴. به او یاد بدهید که خودش را بشناسد

بچه‌ها باید یاد بگیرند که روی نقاط قوت و ضعف خودشان شناخت پیدا کنند. این باعث می‌شود که آن‌ها تصمیمات بهتری در زندگیشان بگیرند. به‌همین‌منظور باید فرصت‌های زیادی را برای تصمیم‌گیری در اختیار آن‌ها قرار بدهیم که البته آن‌ها هم باید بدانند که طبیعتاً نمی‌توانند در تمام آن‌ها موفق باشند. پذیرش شکست و سعی‌ و تلاش دوباره از آن مهارت‌های حیاتی است که کودک حتما باید فرابگیرد.

۵. در جریان مسائل فرزندتان باشید

می‌توانید فرزندتان را تشویق کنید که در گروه یا انجمنی عضو شود که مهارت‌های زندگی را به او آموزش می‌دهد. با این کار او در معرض تاثیرات مثبت هم‌سن‌ و سال‌هایش قرار می‌گیرد و شما هم با قرار گرفتن در جریان کارهایش، می‌توانید شناخت بهتری از او پیدا کنید.

۶. با دلبندتان صحبت کنید

باآنکه حرف زدن رک و روراست با فرزند مقداری سخت است، ولی از آن مهارت‌های ارزشمند برای هر پدر و مادری محسوب می‌شود.

اگر رابطه نزدیکی با فرزندتان داشته باشید و او ترسی از باز کردن سفره دلش پیش شما نداشته باشد، مطمئناً بینش و درک بسیار خوبی از او پیدا خواهید کرد. این امتیاز به شما امکان می‌دهد که تصمیم‌های دلبندتان را پیشبینی کنید و درباره آن‌ها هشدارهای لازم را به او بدهید.

۷. تعریف‌ و تمجید را از او دریغ نکنید

والدین قرار نیست تنها دنبال تقویت نقاط ضعف فرزندشان باشند. تعریف‌ و تمجید به‌جا و به‌اندازه به بچه‌ها کمک می‌کند تا انگیزه بیشتری برای رسیدن به موفقیت پیدا کنند و تصمیماتی بگیرند که بهترین نتایج را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد.

۸. مدیریت درست پول را یادش بدهید

یکی از بهترین لطف‌هایی که می‌توانید در حق فرزندتان بکنید این است که به او مدیریت مسئولانه پول را یاد بدهید. این مهارت قطعا در زندگی به دردش خواهد خورد.

۹. برایش الگو باشید

مسلما اگر کودک ویژگی مثبتی را در رفتار خود ما ببیند، بسیار موثرتر از این است که بخواهیم آن را مستقیماً به او یاد بدهیم. اگر پدر و مادر تجربیات و اشتباهات خودشان را با فرزندشان در میان بگذارند، او نسبت به آن‌ها احساس نزدیکی بیشتری خواهد کرد و بیشتر سعی می‌کند که از چنین اشتباهاتی دوری کند.

۱۰. حواستان به دوستانش باشد

دوستان بچه‌ها بخش مهمی از دنیای آن‌ها را تشکیل می‌دهند؛ همین‌طور رفت‌ و آمد و معاشرت با آن‌ها. افکار و خواسته‌های کودکان تا حد زیادی از هم‌سن‌ و سالانشان تأثیر می‌گیرد؛ تا اندازه‌ای که با زیر نظر داشتن دوستان فرزندتان می‌توانید آینده او را تا حدودی پیش‌بینی کنید