آقای فیدان از کجا ناراحتی؟! | یادداشتی از نصرت الله تاجیک، سفیر اسبق ایران در اردن

هیچ کس به اشتباهات ایران در خاورمیانه که نیاز به کالبد شکافی اساسی دارد و وزن همه عوامل باید بطور دقیق معلوم و بررسی شود ، شکی ندارد اما اینکه آقای وزیر خارجه ترکیه بخواهد از آب گل الود ماهی بگیرد کمی نا مانوس است! این سخنان اگر هم بعضا" از سر خیر خواهی باشد اما اینکه اقدامات و سرمایه گذاری و حفاظت از منافع ایران در سوریه تعبیر به سنگ اندازی به شیشه بشود کمی جای سئوال دارد! به نظر میرسد آقای فیدان از جایی ناراحت است! ایران حضورش در سوریه با طمع ارضی همانند ترکیه به حلب و دیرالزور و اسراییل به قنیطره و.. نبود! بلکه برای منافع سیاسی و ژئوپلیتیکی اش جهت تامین حقوق مردم فلسطین بود!ایران به انرژی و زمین سوریه نیاز نداره اما با اقدامات کنونی اسراییل روزی اعراب با چراغ به دست باید دنبال ایران بگردند!

 

انعکاس این مصاحبه که همزمان با پخش خبر ارسال نامه آقای اوجلان به حزب کارگران کردستان برای خلع سلاح صورت گرفت و مورد استقبال سخنگوی وزارت امور خارجه ایران واقع شد افکار عمومی ایران را ملتهب کرد! به گونه ایکه این وزارت از اولین ساعات روز جمعه ناچار شد عکس العملی از خود نشان دهد! و کم نبودند کسانیکه منتظر بودند عکس العمل شدیدی از ایران بروز و ظهور پیدا کند! اما همان صبر و اینده نگری ایرانی که در بافتن فرش به خرج میدهد و بر دوش خود میگذارد و با نجابت در بازار میگردد تا به قیمت دلخواه بفروشد در اینجا هم سبب شد فقط در در سطح پائین و توسط توئیت سخنگوی این وزارت نکاتی با محوریت مبارزه ایران با داعش در مقابل کمک ترکیه به این گروه و ثابت قدمی ایران در حمایت از مردم فلسطین در مقابل سیاستهای پاندولی ترکیه و دست اندازی اسرائیل به منابع اب و زمین سوریه در پی سقوط حکومت سوریه توسط گروه های مورد حمایت ترکیه به اقای فیدان یاد اوری نماید! 

 

بدون شک بخشی از شرایط کنونی ناشی از اجرای استراتزی خنجر از پشت ترکیه به فلسطین و گروههای مقاومت مشروع است و به یاد داریم چند روز پس از سقوط دمشق توسط نیروهای مورد حمایت ترکیه، اسرائیل حملات بسیار گسترده‌ای علیه تأسیسات و زیرساخت‌های نظامی و دفاعی ‎سوریه، و حتی مراکز علمی و تحقیقاتی آن کشور، انجام داد و با نابودی بیش از نود درصد توان نظامی سوریه ، اشغال کامل ارتفاعات جولان باعث ادامه توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی در بخش‌های بزرگ و مهمی از خاک سوریه و تحقق دست برتر اسرائیل و استراتژی آمریکا در منطقه شده است. آقای وزیر خارجه ترکیه به یاد دارد که بین وی و بعضی همتایان ایرانی اش در سال‌های گذشته اصلی مورد توافق بود که در رقابت ایران و ترکیه در سوریه نباید از روابط دوجانبه هزینه شود ، ولی هم اکنون متاسفانه دیده شده که طرف ترک بارها این اصل را نادیده گرفته است! و متاسفانه شاهد آنیم که اگر نجابت طرف ایرانی نباشد روابط دو کشور تحت الشعاع تحولات کشورهای دیگر واقع میگردد!

 

این اظهارات را نمیتوان سرسری گرفت بلکه نشان می دهد الگوی رفتاری رقبای منطقه ای ایران بر اساس محاسباتی در حال تغییر است. اما اگر این سخنان ناشی از آن باشد که آنها بپندارند  با آسیب دیدگی بخشی از بازدارندگی خارجی ایران ، توان بازیگری ما در منطقه کاهش یافته است ، و این سبب شده با موضع گیری علنی اقدام به نصیحت ، سرزنش ، نیش زدن ، توصیه و تهدید نمایند پس بر ایران لازم است تا این مرحله از خرف عبور نکرده و تبدیل به عمل نشده به نحو مطلوبی رفع توهم کند. هیچ کشوری همسایه خود را انتخاب نمیکند ولی هم اصل طلائی حسن همجواری همسایگان سابقه طولانی در تاریخ روابط بین المللی و میان کشورها دارد و هم کشورها در کنار یکدیگر قرار میگیرند تا در شرایط سخت با کمک یکدیگر از گردنه ها عبور کنند. و کم نیست زمانهائی که ایران با کمک به همسایه غربی خود مانند کودتای سال 2016 این کشور اجازه نداد اوضاع ترکیه بهم بریزد. اما ترکیه از اوضاع و شرایط ایران در طول چهار دهه گذشته کم سوء استفاده نکرده است!  عامل بسیاری از سوء تفاهم ها و بی ثباتی ها در محیط پیرامونی کشورها عدم رعایت همین اصل بوده! متاسفانه ترکیه با فراموشی این اصل ، رقابت را به اختلاف سیاسی بین دو کشور تبدیل و از هیچ تلاشی برای تضعیف موقعیت منطقه ای ایران فروگذار نکرده! و هرگاه ایران از منظر نرم افزاری و موقعیت بین المللی قدرتمند بوده با احتیاط و احترام رفتار کرده و هرگاه تصور نموده ایران در موضع ضعف قرار دارد،  جسارت و تهدید را پیشه کرده. اما  نویسنده این یاداشت امیدوار است این سخنان آقای فیدان ناشی از حساسیت ترکیه به تحرکات ایران برای حفاظت از منافعش باشد و نه توهم ایشان و بزرگنمائی اینکه بخشی از بازدارندگی خارجی ایران در خاورمیانه آسیب دیده است! و تعبیر این آسیب دیدگی به ضعف ایران که نمی تواند به اهداف خود برسد، این تلقی نه اینکه سازنده نیست بلکه گمراه کننده هم هست