مقبره کوروش با تلفیقی از معماری ایرانی و معماری میانرودان، یونان و مصر، یکی از بناهای متمایز بهجایمانده از دوران هخامنشی به حساب میآید. این بنا که تا حدود یک قرن پیش به نام آرامگاه مادر سلیمان معروف بود.
بنای مجموعه تاریخی پاسارگاد شیراز شامل آرامگاه کوروش، کاخهای هخامنشی، باغهای اطراف آن و آثاری از دوران اسلامی است که جزو مهمترین جاذبه های گردشگری شیراز محسوب میشود. هر سال گردشگران زیادی از داخل ایران و خارج از کشور، برای بازدید از این اثر تاریخی عظیم راهی شیراز میشوند.
مجموعه پاسارگاد در شیراز، از آثار بهجای مانده از دوران هخامنشی و از قدیمی ترین شهرهای ایران است. پاسارگاد در شهرستان پاسارگاد استان فارس و در دشت مرغاب قرار دارد. این مجموعه وسیع شامل مقبره کوروش، کاخهای سلطنتی، باغ شاهی و آبراههها، برج سنگی، تل تخت، محوطه مقدس، کاروانسرای مظفری و مسجد اتابکی میشوند. مجموعه باستانی پاسارگاد اولین پایتخت هخامنشیان بود که محوطه اصلی آن، ۱۶۰ هکتار وسعت داشت و دشتی بزرگ آن را احاطه کرده بود. بیشک، آرامگاه کوروش، معروفترین بنای این مجموعه باستانی در شیراز است. این شهر باستانی بزرگ در سال ۱۳۸۳ بهعنوان پنجمین اثر ایرانی در میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
تاریخچه و دلیل ساخت مجموعه تاریخی پاسارگاد
قدمت منطقه باستانی پاسارگاد به پیش از دوره هخامنشیان میرسد. در طول تاریخ، عوامل جغرافیایی متعددی جلگه پاسارگاد را مأمن اقوام مختلف کرده است که از مهمترین آنها میتوان وجود کوههای متعدد پیرامون دشت وسیع مرغاب، تنگ بلاغی بهعنوان راهی کوتاه برای دسترسی به منطقه کمین و عبور رود پلوار بهعنوان تنها رود دائمی منطقه را برشمرد. بر اساس شواهد، در زمان هخامنشیان رودخانه پلوار را «رود مادی» مینامیدند و در کتابهای تاریخی یونانیان از آن بهعنوان «رود مدوس» یاد کردهاند. پس از هخامنشیان و حتی در دوران اسلامی نیز این منطقه برای سلسلههای حکومتی گوناگون از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است؛ هرچند امروزه معروفترین بنای پاسارگاد را مقبره کوروش میدانند و بیشترین آثار به جا مانده در آن در زمان پادشاهی کوروش ساخته شده و مربوط به دوره هخامنشی است. در ادامه با توضیح مختصری درباره بخشهای مختلف این مجموعه باستانی، به زمان ساخت هریک از این بناهای بهجایمانده اشارهای خواهیم داشت.
جاهای دیدنی پاسارگاد
طبق گفته سفرنامهنویسان، مجموعه باستانی پاسارگاد شیراز علاوه بر آرامگاه کوروش، کاخها و باغهای بسیاری داشت که امروزه از بین رفتهاند.
آرامگاه کوروش
آرامگاه کوروش، منبع عکس: نامشخص
مقبره کوروش با تلفیقی از معماری ایرانی و معماری میانرودان، یونان و مصر، یکی از بناهای متمایز بهجایمانده از دوران هخامنشی به حساب میآید. این بنا که تا حدود یک قرن پیش به نام آرامگاه مادر سلیمان معروف بود، با معماری پلکانی، شباهت زیادی به «زیگورات» دارد و در فاصله یک کیلومتری از کاخهای دیگر پاسارگاد قرار گرفته است.
قدمت این بنا یا سالهای ۵۳۰ تا ۵۴۰ پیش از میلاد بازمیگردد و کاربری آن بهعنوان آرامگاه کوروش طی کاوشهای سال ۱۸۲۰ میلادی به اثبات رسیده است. این بنا با ظاهری کاملا ساده، از سنگ آهک سفید ساخته شده و ارتفاع کلی آن ۱۱ متر است. اتاق آرامگاه بر بالای سکویی ۶ پلهای قرار دارد، سقف آن از بیرون بهشکل شیروانی است و در ورودی آرامگاه درشمال غربی بنا قرار دارد.
این آرامگاه که چون نگینی در میان دشت مرغاب میدرخشد، تنها بنا از مجموعه پاسارگاد است که تاریخنگاران و سفرنامهنویسان آن را توصیف کردهاند و شکوه و عظمت آن در میان دشت، تا فواصل دور قابلمشاهده است. استرابون، از تاریخنگاران یونانی، از قول یکی از سرداران اسکندر چنین نقل میکند:
...و در آنجا اسکندر آرامگاه کوروش را در پردیسی مشاهده کرد، بهصورت برجی کمارتفاع که زیر سایه انبوه درختان باغ شاهی پنهان بود...
کاروانسرای مظفری پاسارگاد شیراز
کاروانسرای مظفری، منبع عکس: نامشخص
کاروانسرای مظفری در دوره آل مظفر ساخته شد و در نزدیکی آرامگاه کوروش قرار دارد. با توجه به عبور کاروانهای متعدد از جاده شاهی، لزوم احداث یک کاروانسرا در پاسارگاد در زمان اتابکان فارس مطرح شد و برای ساخت آن از سنگهای سفید کاخهای موجود در پاسارگاد استفاده شده است. امروزه از این کاروانسرا با حیاط ۲۰۰ متری، بقایای دیوارها و شالوده بنا قابلمشاهده است. سنگهای کاروانسرای مظفری با ملاط گچ به یکدیگر متصل شدهاند و در بخشهایی از سازه از ملاط نیز استفاده نشده است.
مسجد اتابکی
مسجد اتابکی، منبع عکس: نامشخص
در دوره فرمانروایی اتابکان فارس و در قرن هفتم هجری، با قرار دادن ستونهایی در فواصل نامنظم، اطراف آرامکاه کوروش، مسجدی را پیرامون آن بنا کردند. این مسجد که جزو مساجد قدیمی ایران محسوب میشد، در سال ۶۰۲ هجری قمری و با ستونهایی که از کاخهای شاهی آورده شده بود، بنا شد. بقایای این مسجد تاریخی تا سال ۱۳۵۰ خورشیدی نیز بهجای مانده بود و ستونهای آن در جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی نیز قابلمشاهده بودند. امروزه این ستونها به محوطه اصلی خود در نزدیکی کاخ اختصاصی کوروش منتقل شدهاند و کتیبههای عربی روی آنها نیز هنوز قابلمشاهده است.
کاخهای پاسارگاد شیراز
مجموعه کاخهای پاسارگاد در بخشی به نام چهارباغ، در مرکز محوطه پاسارگاد قرار دارند و امروزه مشتمل بر سه کاخ اختصاصی، بارعام (یا پذیرایی) و دروازه است.
کاخ اختصاصی
کاخ اختصاصی، منبع عکس: نامشخص
کاخ اختصاصی پاسارگاد با ۳,۱۹۲ متر مربع وسعت، در فاصله ۱۳۰۰ متری شمال شرق مقبره کوروش قرار دارد و از یک تالار مرکزی با دو ایوان غربی و شرقی تشکیل شده است. بنا بر پلان، ساختار معماری بنا و نقوش برجایمانده، گفته میشود این کاخ بهعنوان اقامتگاه و منزل مسکونی کوروش بزرگ کاربرد داشته است. در ساخت این کاخ از سنگ سفید مرمرنما، سنگ آهکی سیاه و سنگ ماسه ای کبود استفاده شده است و در گوشههای شمالی و جنوبی ایوان غربی این کاخ، دو اتاق قرار داشت که اثری از آنها باقی نمانده است. این کاخ دو درب اصلی داشت که بهسمت ایوان شرقی و غربی باز میشدند. همچنین دو درگاه فرعی کاخ در سمت جنوب و شمال تالار قرار داشتند.
نقشبرجسته درگاههای کاخ، تصاویری از شاه بههمراه مستخدم او را نشان میدهند و در بالای یکی از درگاهها، در قسمت رو به شمال آن سنگ نبشتهای به خط میخی و به سه زبان فارسی باستان، ایلامی و بابلی، با این مضمون وجود دارد:
من کوروش شاه هخامنشی(ام)
کاخ بارعام
کاخ بارعام، منبع عکس: نامشخص
کاخ بارعام یا کاخ پذیرایی، ۲,۴۷۲ متر مربع وسعت دارد و مشتمل بر تالاری بزرگ با هشت ستون، چهار ایوان و دو اتاق است. از هشت ستون این تالار، امروزه تنها یک ستون برجای مانده است که ارتفاع کنونی آن به ۱۰٫۱۳ متر میرسد. ستونهایی که در دوره اتابکان فارس برای ساخت مسجد در اطراف مقبره کوروش مورد استفاده قرار گرفتند، از ستونهای بازمانده این تالار بودند. تالار بارعام کوروش، چهار ورودی داشت که به چهار ایوان ختم میشدند. ستونها و درگاههای تالار از سنگ آهک سیاه ساخته شدهاند و روی آنها، طرحهایی از پاهای انسان و عقاب و نقوش ترکیبی انسان، ماهی و گاو حک شده است که ظاهرا الهام گرفته از سنتهای آشوری و دیگر اقوام است.
در بالای یکی از درگاههای این کاخ، یکی از قدیمیترین کتیبههای میخی ایران جای گرفته است که به سه زبان فارسی باستان، عیلامی و بابلی نوشته شده و متن آن به این شرح است:
من کوروش شاه هخامنشی(ام)
کاخ دروازه
کاخ دروازه، منبع عکس: نامشخص
کاخ دروازه با ۷۲۶ متر مربع مساحت، از کاخهای مهم مجموعه پاسارگاد شیراز است. بنای کاخ دروازه تالاری با وسعت ۶۸۶ متر مربع دارد و سقف آن هشت ستون سنگی با ارتفاع ۱۶ متر دارد. پایه ستونها بهشکل مکعب دوپلهای و از سنگ آهک سیاه ساخته شدهاند، هرچند امروزه روی آنها را با پوششی از کاهگل بهمنظور حفاظت پوشاندهاند. کاخ دروازه شباهت زیادی به کاخ دروازه ملل در مجموعه تخت جمشید دارد و آن را دروازه ورودی به مجموعه پاسارگاد میدانند.
تالار کاخ دروازه دو درگاه اصلی در قسمت شمال و جنوب و دو درگاه فرعی در شمال شرق و جنوب غرب دارد که ۹ متر ارتفاع داشتهاند و امروزه تنها یکی از جرزهای درگاه شمالی برجای مانده است. بر این جرز، نقش انسانی با چهار بال در حال نیایش حجاری شده است که به «نقش انسان بالدار» شهرت دارد و تنها سنگنگاره تقریبا سالم در مجموعه پاسارگاد است.
برج سنگی
برج سنگی، منبع عکس: نامعلوم
برج سنگی یکی از آثار قدیمی مجموعه پاسارگاد است که زمان ساخت آن را به آغاز دوره هخامنشیان نسبت میدهند. این بنا که به «آرامگاه کمبوجیه» و «زندان سلیمان» نیز شهرت دارد بهصورت برجی چهارگوش با ارتفاعی در حدود ۱۴ متر بوده که امروزه تنها یک دیوار از آن باقی مانده است. کاربری آن هنوز بهطور دقیق مشخص نیست؛ گروهی آن را مقبره کمبوجیه، پسر کوروش میدانند و بعضی آن را آتشکده یا نیایشگاه بشمار میآورند و برخی نیز آن را (گنج خانه کوروش) و محل بایگانی اسناد و مدارک مهم دولت هخامنشی خواندهاند.
لازم بهذکر است که این بنا شباهت زیادی به «کعبه زرتشت» واقع در مجموعه نقش رستم دارد هرچند که قدیمیتر و مستحکمتر از آن ساخته شده است.
تل تخت یا مادرسلیمان
تل تخت، منبع عکس: نامشخص
تل تخت صفهای عظیم است که در انتهای شمال شرقی مجموعه پاسارگاد قرار دارد. این بنا را محل ارگ سلطنتی کوروش بزرگ میدانند که ساختوساز آن بهخاطر مرگ ناگهانی وی در سال ۵۳۰ پیشازمیلاد، ناقص مانده است. این سکوی وسیع بر فراز یک تپه بزرگ طبیعی ساخته شده است و متشکل از سنگهای مکعبی بزرگ است که وزن هریک از آنها به ۶ تن هم میرسد. این بلوکهای عظیم با بستهای دم چلچلهای به یکدیگر متصل بودهاند که امروزه، با دزدیده شدن این بستها، حفرههای خالی بر جای مانده است.
تل تخت یا تختگاه تنها مکان در پاسارگاد است که پس از فروپاشی حکومت هخامنشیان بهصورت مقرّی برای سربازان یونانی پابرجا ماند و دو گنجینه شاخص از سکههای سلوکی نیز در این محوطه یافت شد.
مجموعه باغ شاهی
پردیس پاسارگاد نخستین نمونه باغ سلطنتی در فلات ایران به شمار میآید که تمام باغهای ایرانی در دورههای بعدی از آن الگوبرداری کردهاند. این مجموعه باغ که نامهای مختلفی چون پردیس پاسارگاد، باغ شاهی پاسارگاد و پردیس کوروش دارد، امروزه از بین رفته است و تنها آثار بسیار کمی از آن در این مجموعه باغ به چشم میخورد. این باغ که کهن الگوی باغهای ایرانی محسوب میشود، همراه با هشت باغ دیگر در سال ۲۰۱۱ ، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. در این باغ دو کوشک وجود داشته که از آنها برای استراحت و لذتبردن از فضای دلانگیز باغ استفاده میشده است؛ همه کاخها نیز درون پردیس قرار داشتهاند و آب مورد نیاز باغ شاهی از طریق رودخانه پلوار و آبراهههای سنگی تعبیه شده در سراسر باغ، تامین میشده است. جهانگردان و سیاحانی که از این باغهای زیبا دیدن کردهاند در کتابها و نوشتههای خود از این باغ با عنوان پرشین گاردن یاد کردهاند. مجموعه باغ شاهی متشکل از آبراههها، کوشکها و پل است که در ادامه به توضیح مختصری از هریک میپردازیم.
آبنماهای باغ شاهی
آبنمای باغ شاهی، منبع عکس: نامشخص
پردیس شاهی آب مورد نیاز خود را از طریق انشعابهایی که از رودخانه پلوار جدا میشده تأمین میکرده است. سیستم گردش آب در این باغ متشکل از جویهای عبور آب و حوضچهها است. امروزه، آبراههها نشاندهنده وضعیت اولیه گذرگاهها، درختان و چمنزارها در باغ هستند و حوضچهها نیز عمل تقسیم آب و آرام کردن سرعت آن در مسیر جویها را به عهده داشتهاند. این آبنماها جدا از آبیاری پردیس، از جنبههای تزیینی و زیباییهای بسیاری برخوردار بودند.
تا به امروز بیش از ۱,۱۰۰ متر از این آبراههها شناخته شدهاند که در هر ۵٫۹ تا ۵٫۱۳ متر، یک حوضچه وجود دارد.
کوشک های باغ شاهی
کوشک باغ شاهی، منبع عکس: پایگاه پاسارگاد
امروزه بقایای کمی از این کوشکها در شرق و جنوب محدود باغ مرکزی باقی مانده است. این سازهها بهنوعی مکمل آبنماها در مجموعه باغ شاهی بودهاند. دو کوشک که امروزه به کوشکهای A و B معروف هستند، بهشکل سکوهایی چهار گوش از سنگهای تراشدار بهجای ماندهاند و شالودههای احتمالی کوشکها قلمداد میشوند. این دو سازه مرکزثقل محوطه خرم باغ شاهی بودهاند و بهتعبیری، طرح دقیقی از منظرهسازی و ادغام معماری با طبیعت به شمار میروند.
پل پاسارگاد
پل پاسارگاد، منبع عکس: نامشخص
در سال ۱۳۴۲ هجری شمسی، بقایای یک پل در فاصله ۱۵۰ متری غرب کاخ دروازه کشف شد که حکایت از قرارگیری یک پل روی آبراهه منشعب از رودخانه پلوار دارد. درباره قدمت پل، اطلاعات کمی وجود دارد و بنای آن را به اواخر دوره هخامنشی نسبت دادهاند.
محوطه مقدس پاسارگاد شیراز
محوطه مقدس پاسارگاد، منبع عکس: نامشخص
در ۲٫۵ کیلومتری شمال مقبره کوروش و پشت تپه ماهورهای سنگی، محوطه ای وجود دارد که کاربری آن بهعنوان مکانی آیینی در نظر گرفته شده است و دلیل این گمان، وجود دو پایه و یک سکوی مطبق سنگی به ارتفاع تقریبی دو متر، به فاصله ۹ متری از یکدیگر است. پژوهشگران بر اساس نمای آرامگاه داریوش بزرگ در نقش رستم در مورد کاربرد این سکوها نظر دادهاند. در نمای آرامگاه، شاه بزرگ بر فراز یک سکو در برابر آتشدانی نیایش میکند که روی سکوی دیگری با کمی فاصله قرار دارد.
در ۱۲۰ متری غرب این سکوها نیز یک تختگاه چهارگوش با بلندی ۵ متر از سطح دشت دیده میشود که اگرچه کارکرد دقیق آن روشن نیست، وجود آن را به مراسمی مذهبی مربوط دانستهاند.
تنگ بلاغی پاسارگاد شیراز
تنگ بلاغی، منبع عکس: نامشخص
تنگ بلاغی درهای سرسبز و زیبا با طول ۱۸ کیلومتر در جنوب مجموعه پاسارگاد است که در حد فاصل دشت پاسارگاد و دشت سعادتشهر قرار دارد. طبیعت زیبای تنگه بلاغی و عبور رودخانه دائمی از میان آن باغث شده است که این دره زیبا از ایام قدیم مورد توجه انسانها قرار بگیرد. بر اساس مطالعات باستانشناسی صورت گرفته در این تنگه، تاکنون آثار متعددی از دوره پارینه سنگی میانی تا دوره اسلامی شناسایی شده است.
علاوه بر آثار ارزشمند تاریخی، تنگ بلاغی دارای درختان کهنسال بنه (پسته کوهی) است که عمر برخی از آنها به بیش از هزار سال میرسد. این تنگه همهساله بهعنوان یکی از مراتع سرسبز، مورد توجه عشایر منطقه قرار دارد.
نقشبرجسته های پاسارگاد شیراز
در آثاری تاریخی که در مجموعه باستانی پاسارگاد شیراز قرار دارند، سنگنگارههای بسیاری وجود داشت که امروزه از بین رفتهاند. آنچه باقی مانده است نشان از تنوع نقوش مختلف در مجموعه باستانی پاسارگاد دارد. در بین این نقوش، نقشهایی از انسان، نقوش ترکیبی از انسان و حیوان همچون انسان بالدار یا نقوشی با سر انسان و دم ماهی به چشم میخورد. گلهای مختلفی در نقوش پاسارگاد دیده میشوند که هر یک نمادی خاص بوده و در پشت خود، مفهومی را پروراندهاند. تصاویری از عناصر طبیعت همچون خورشید نیز در نگارههای پاسارگاد قابلمشاهده است. تصاویری از حیواناتی چون قوچ، عقاب و مارهای مختلف نیز در نقوش بازمانده در مجموعه باستانی پاسارگاد به چشم میخورد.
انسان بالدار
نقش انسان بالدار در کاخ دروازه، منبع عکس: نامشخص
انسان بالدار در پاسارگاد، ترکیبی از هنر و اندیشه را به نمایش میگذارد. در این نقشبرجسته، مردی با ریشی انبوه قرار دارد که ردایی بلند بر تن و یک تاج بزرگ بر سر دارد و در حالی که چهار بال دارد، بهسمت مرکز کاخ رو کرده است. بر بلندای نقش، تاجی زیبا تصویر شده که روی شاخهای بلند و تابدار یک قوچ حبشی قرار دارد. بالها با ظرافت و زیبایی، در حالی که دو بال به سوی آسمان و دو بال بهسمت زمین گسترده شده، دو سوی مرد را دربرگرفته است. اندام این مرد با ردایی بلند و حاشیه دار پوشانده شده که مزین به گلهای روزت است. دستها یکی به سوی جلو و دیگری در امتداد بال به سوی بالا قرار گرفتهاند و پاها عریان هستند.
تاج که پیشینهای مصری دارد، لباس بلند مرد که ایلامی است و بالها که ریشه در هنر آشور دارند حاکی از به کارگیری هنر ملل مختلف در این سنگ نگاره و بیانگر اندیشههای والای انسانی کوروش است. تا سال ۱۲۴۳ خورشیدی، بالای نقشبرجسته، مزین به سنگ نبشته میخی سه زبانهای بود با مضمون «من کوروش شاه هخامنشیام»؛ که پیش از سال ۱۲۵۶ خورشیدی آن را از بالای نقش برداشتند.
نقش انسان بالدار را یک مفسر هندی به نام مولانا ابوالکلام آزاد و علامه طباطبایی با شخصیت ذوالقرنین (صاحب دو شاخ) که در قرآن مجید از او بهعنوان شاهی جهانگیر و دادگر و نظرکرده یاد شده، یکی دانسته و بیان میکنند که ذوالقرنین یاد شده در قرآن ممکن است همان کوروش بزرگ باشد.
شرایط بازدید از مجموعه باستانی پاسارگاد (زمان بازدید و قیمت بلیط)
منبع عکس: نامشخص
ساعت بازدید از پاسارگاد در فصلهای مختلف سال یکسان نیست.
ساعت بازدید در بهار و تابستان
- از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۹:۳۰ و فروش بلیط بازدید از ساعت ۸:۰۰ تا ۱۹:۰۰ عصر است.
ساعت بازدید از پاسارگاد در فصل پاییز و زمستان
- از ساعت :۸:۳۰ تا ۱۷:۳۰ و فروش بلیط بازدید از ساعت ۸:۰۰ تا ۱۷:۰۰ است.
- قیمت بلیط بازدید از مجموعه باستانی پاسارگاد شیراز برای گردشگران ایرانی، مبلغ ۵۰,۰۰۰ ریال و برای گردشگران خارجی، مبلغ ۵۰۰,۰۰۰ ریال است.
وجه تسمیه نام پاسارگاد
منبع عکس: نامشخص
جستوجوی واژه پاسارگاد در منابع تاریخی دوره باستان ما را به کتاب تاریخ هرودوت میرساند. هرودوت در کتاب خود واژه پاسارگادی را به یکی از اقوام باستانی ایران نسبت میداد که جزو پارسها بودند. او هخامنشیان را نیز از این طایفه میداند. واژه پاسارگاد بهصورت «پارساگد» نیز ذکر شده که معنای «اردوگاه پارسها» در آن نهفته است. نام پاسارگاد در دورههای بعد کاربرد چندانی نداشت و محل مقبره کوروش و مجموعه باستانی آن با نام دشت مرغاب شناخته میشد. با گذشت زمان نام پاسارگاد روی این مکان گذاشته شد.
بهترین زمان بازدید از پاسارگاد کدام فصل است؟
منبع عکس: نامشخص
گردشگران در تمامی فصول سال از مجموعه تاریخی پاسارگاد بازدید میکنند؛ هرچند فصل بهار بهعلت آب و هوای معتدل و طبیعت سرسبز، بهترین زمان بازدید از این مجموعه است. زیبایی طبیعت اطراف شیراز سبب میشود این مجموعه، بیشتر گردشگران را در فصل بهار برای بازدید به خود جذب کند.
ویژگیهای معماری پاسارگاد
معماری پاسارگاد و مجموعه باستانی آن، تلفیقی از معماری ایران، مصر، یونان و بینالنهرین بوده است. بناهایی که ابتدای دوره هخامنشی ساخته شدهاند، تحتتاثیر معماری اورارتو بودند. معماری مقبره کوروش شباهت زیادی به زیگورات دارد و میتوان گفت حتی معماری دورههای قبل از هخامنشی در ایران، بر آن اثر گذاشته است. بناهای دیگر پاسارگاد و نقشبرجستههای آن نیز از معماری مصر و بینالنهرین تاثیر پذیرفتهاند.
منبع عکس: نامشخص
پاسارگاد که به مادر سلیمان نیز شهرت دارد، در دوره هخامنشی در میانه باغی بزرگ و سرسبز قرار داشت. این محوطه بزرگ دو کاخ با معماری ایرانی داشت و تالاری ستوندار و بزرگ در میان آن قرار داشت. نقشه تالار شباهت زیادی به حرف H داشت. در دو سوی ایوان تالار، دو اتاق وجود دارند. در اطراف بنا آبنماهایی زیبا و جذاب قرار دارند که فوارههای چشمنوازی داشتهاند. در اطراف مقبره کوروش، یک ساختمان با کارکرد مذهبی ساخته شده بود. در آستانه درگاه آن تصویری قرار دارد که آن را به کوروش نسبت دادهاند. پلی نیز روی یک رودخانه ساخته شده بود که در حال حاضر چیزی از آن بر جای نمانده است.
دیدگاه تان را بنویسید