اگزما و دلیل به وجود آمدن آن چیست؟ | درمان خانگی بیماری اگزما و راه های پیشگیری از آن

درمان خانگی بیماری اگزما و راه های پیشگیری از آن

پوست خشک و حساس یکی از شایع‌ترین عوامل موثر بر بروز بیماری اگزما است. پوستی که رطوبت کافی ندارد یا به سادگی تحریک می‌شود، بیشتر مستعد ترک خوردگی و التهاب است.تغییرات ژنتیکی که بر ساختار و عملکرد پوست تاثیر می‌گذارند، نیز در بروز بیماری اگزما نقش دارند.

اگزما که با علائمی نظیر خشکی پوست، قرمزی، برآمدگی‌های ریز، و پوسته پوسته شدن مشخص می‌شود و می‌تواند تأثیر بسزایی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. شناخت عوامل موثر بر بروز این بیماری و استفاده از روش‌های درمان خانگی می‌تواند به کاهش علائم و بهبود شرایط کمک کند.

دلیل اگزما چیست؟

پوست خشک و حساس

پوست خشک و حساس یکی از شایع‌ترین عوامل موثر بر بروز اگزما است. پوستی که رطوبت کافی ندارد یا به سادگی تحریک می‌شود، بیشتر مستعد ترک خوردگی و التهاب است. این وضعیت می‌تواند زمینه‌ساز ورود آلرژن‌ها و مواد تحریک‌کننده به درون پوست شود و در نتیجه، فرآیند التهابی اگزما را تشدید کند.

نقش سیستم ایمنی

اختلال در سیستم ایمنی نیز می‌تواند به بروز اگزما کمک کند. زمانی که سیستم ایمنی بدن به صورت بیش‌فعال عمل کند یا نسبت به عواملی که معمولاً غیرمضر هستند واکنش نشان دهد، می‌تواند منجر به التهاب پوستی و بروز اگزما شود.

تأثیر شرایط محیطی

عوامل محیطی نظیر آب و هوای خشک، سرما، و گرما می‌توانند باعث خشکی بیشتر پوست و تشدید علائم اگزما شوند. همچنین، تماس با مواد شیمیایی موجود در محصولات شوینده و آرایشی بهداشتی می‌تواند پوست را تحریک کرده و منجر به بروز واکنش‌های التهابی شود.

عوامل ژنتیکی و تغییرات دما

تغییرات ژنتیکی که بر ساختار و عملکرد پوست تاثیر می‌گذارند، نیز در بروز اگزما نقش دارند. این تغییرات می‌توانند سد دفاعی پوست را تضعیف کرده و آن را نسبت به عوامل تحریک‌آمیز آسیب‌پذیرتر کنند. علاوه بر این، تغییرات ناگهانی دما، مانند ورود از محیطی سرد به گرم، می‌تواند پوست را تحریک کند و علائم اگزما را تشدید نماید.

استرس و آلرژی‌ها

استرس مزمن نیز می‌تواند بر سلامت پوست تاثیر منفی گذارد و علائم اگزما را بدتر کند. استرس با افزایش التهاب در بدن و تضعیف سیستم ایمنی، می‌تواند زمینه‌ساز بروز یا تشدید اگزما شود. همچنین، واکنش‌های آلرژیک نسبت به برخی مواد غذایی، محصولات آرایشی، و مواد شیمیایی موجود در محیط زندگی یا کار می‌تواند منجر به بروز واکنش‌های پوستی و تشدید اگزما شود.

روش های درمان خانگی اگزما

نور درمانی و تاثیرات ویتامین D

یکی از اقدامات موثر برای تسکین التهاب و خارش ناشی از اگزما، استفاده از فتوتراپی یا نور درمانی است. قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در روز می‌تواند باعث بهبودی قابل توجهی شود. این فرآیند، علاوه بر کاهش التهاب، به افزایش سطح ویتامین D در بدن کمک کرده، که نقش مهمی در پیشگیری و درمان اگزما دارد. استفاده از مواد غذایی غنی از ویتامین D مانند روغن کبد ماهی، ساردین، سالمون، تخم مرغ، و شیر نیز توصیه می‌شود، زیرا تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود این ویتامین ممکن است احتمال ابتلا به اگزما را افزایش دهد.

استفاده از کمپرس مرطوب و خنک

یکی دیگر از روش‌های خانگی برای کاهش خارش ناشی از اگزما، استفاده از کمپرس‌های مرطوب و خنک است. این روش، به ویژه در کاهش خارش مفید است. با این حال، در صورت وجود تاول‌های آبکی، استفاده از این روش توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد. به همین دلیل، تشخیص صحیح شرایط پوستی قبل از اعمال این روش حائز اهمیت است.

اهمیت مرطوب‌سازی پوست

مرطوب کردن پوست دو بار در روز، به ویژه پس از حمام کردن، یکی از روش‌های اساسی درمان خانگی اگزما است. پوست خشک نه تنها یکی از علائم بلکه یکی از علل اصلی بروز اگزما به شمار می‌رود. استفاده از روغن نارگیل به عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی بسیار مفید است. روغن نارگیل، با خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی، و ضدمیکروبی خود، نه تنها به مرطوب‌سازی پوست کمک می‌کند بلکه در تسکین علائم اگزما و تسریع روند بهبودی نیز موثر است.

کرم‌های ضد خارش خانگی

برای افرادی که از خارش شدید رنج می‌برند، ساخت کرم‌های ضد خارش خانگی می‌تواند بسیار مفید باشد. ترکیباتی مانند روغن نارگیل، عسل، و اسانس‌های روغنی، نه تنها به تسکین خارش کمک می‌کنند بلکه به بازسازی و ترمیم پوست نیز کمک می‌کنند.

رویکردهای روانشناختی در درمان اگزما

تحقیقات نشان داده‌اند که برخی بیماری‌های پوستی مانند اگزما می‌توانند ریشه‌های روانشناختی داشته باشند. به همین دلیل، استفاده از روش‌هایی نظیر هیپنوتیزم، مدیتیشن ذهنی، آرام‌سازی پیشرفته عضلانی، تمرکز بر تنفس، و درمان‌های رفتاری-شناختی می‌توانند در تسکین علائم و بهبود سریع‌تر مفید باشند. این رویکردها، با کاهش استرس و تنش‌های روانی، می‌توانند به طور غیرمستقیم در کاهش شدت علائم اگزما مؤثر باشند.

کاهش خارش با عصاره شیرین بیان

یکی از روش‌های طبیعی که می‌تواند به تسکین خارش ناشی از اگزما کمک کند، استفاده از عصاره ریشه شیرین بیان است. شیرین بیان، که از دیرباز به دلیل خواص دارویی‌اش شناخته شده است، حاوی ترکیباتی است که می‌توانند التهاب و خارش پوستی را کاهش دهند. استفاده موضعی از این عصاره بر روی نواحی آسیب‌دیده پوست می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند و علائم اگزما را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

تاثیر مصرف ماهی و امگا ۳ بر سلامت پوست

علاوه بر استفاده موضعی از محصولات طبیعی، تغذیه نیز نقش بسیار مهمی در پیشگیری و درمان اگزما دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف منظم ماهی و غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به اگزما کمک کند. امگا ۳ که در ماهی‌هایی مانند سالمون، ساردین و ماهی خال‌مخالی به وفور یافت می‌شود، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و می‌تواند التهابات پوستی را کاهش دهد. مصرف هفتگی این نوع غذاها نه تنها برای پیشگیری از اگزما مفید است، بلکه به سلامت کلی پوست نیز کمک می‌کند.

اهمیت پروبیوتیک‌ها در پیشگیری و درمان اگزما

پروبیوتیک‌ها، که منبعی غنی از باکتری‌های مفید هستند، نقش کلیدی در حفظ تعادل فلور روده و تقویت سیستم ایمنی بدن دارند. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند در کاهش ریسک ابتلا به اگزما در نوزادان بسیار موثر باشد و حتی در کاهش شدت علائم این بیماری در افراد مبتلا کمک‌کننده است. منابع طبیعی پروبیوتیک‌ها شامل مواد غذایی مانند ماست، مارچوبه، پیاز، سیر، و پنیر هستند که مصرف آن‌ها به عنوان یک رویکرد درمانی خانگی برای اگزما توصیه می‌شود.

کاهش خارش و استرس با اسانس اسطوخودوس

اسطوخودوس، شناخته شده به خاطر خواص آرام‌بخش و تسکین‌دهنده‌اش، می‌تواند به کاهش خارش، استرس، اضطراب و بهبود کیفیت خواب در افراد مبتلا به اگزما کمک کند. افزودن ۱۰ قطره اسانس اسطوخودوس به یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا روغن بادام و مالیدن آرام آن به پوست می‌تواند روشی مؤثر برای کاهش علائم اگزما باشد.

نقش ویتامین E در کاهش التهاب اگزما

مصرف روزانه ویتامین E، با توجه به خواص آنتی‌اکسیدانی قوی، می‌تواند به کاهش التهاب و تسریع فرآیند بهبودی پوست کمک کند. توصیه می‌شود روزانه ۴۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین E مصرف شود. استفاده موضعی از ویتامین E نیز می‌تواند به تسکین خارش و پیشگیری از زخم‌های ناشی از خراشیدن کمک کند.

اهمیت تغذیه مناسب در کنترل اگزما

تغذیه نقش بسزایی در کنترل و درمان اگزما دارد. اسیدهای چرب ضروری، مانند آن‌هایی که در ماهی و روغن کتان یافت می‌شوند، می‌توانند به کاهش علائم این بیماری کمک کنند. مواد غذایی دیگری که مفید هستند شامل تخم کدو، که سرشار از روی است، غذاهای غنی از فیبر، و غذاهای حاوی ویتامین A مانند هویج می‌شود. این مواد غذایی، با کمک به بهبود سوخت‌و‌ساز اسیدهای چرب و ترمیم زخم‌ها، نقش مهمی در کاهش عوارض اگزما دارند.

اجتناب از مواد غذایی مضر

اجتناب از مواد افزودنی و فرآوری‌شده

مصرف مواد افزودنی و غذاهای فرآوری شده می‌تواند بر سلامت پوست تأثیر منفی گذارد و علائم اگزما را تشدید کند. این مواد معمولاً حاوی مواد شیمیایی هستند که می‌توانند باعث واکنش‌های التهابی در بدن شوند.

دوری از غذاهای آلرژی‌زا

غذاهایی که حاوی آلرژن‌های رایج مانند گلوتن، لبنیات، صدف، و بادام زمینی هستند، می‌توانند در برخی افراد باعث واکنش‌های پوستی شوند. شناسایی و حذف این مواد از رژیم غذایی می‌تواند به کاهش علائم اگزما کمک کند.

کاهش مصرف چربی‌های غیرضروری

روغن‌های نباتی و سایر چربی‌های غیرضروری ممکن است باعث اختلال در جذب اسیدهای چرب ضروری شوند که برای حفظ سلامت پوست مهم هستند. انتخاب چربی‌های سالم‌تر مانند امگا ۳ می‌تواند به حفظ تعادل پوستی کمک کند.

کاهش مصرف شکر

مصرف بالای شکر می‌تواند به افزایش التهاب در بدن منجر شود، که یکی از عوامل اصلی تشدید کننده اگزما است. کاهش مصرف شکر به بهبود عملکرد سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک می‌کند.

دوری از غذاهای سرخ شده

غذاهای سرخ شده که معمولاً حاوی مقادیر زیادی چربی‌های ناسالم هستند، می‌توانند التهاب را تشدید کنند و بنابراین، باید از رژیم غذایی حذف شوند.

عوامل خطر آفرین در ایجاد اگزما

عامل ژنتیک و سابقه خانوادگی

یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در ابتلا به اگزما، وجود سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی است. این بیماری پوستی که با التهاب و خشکی پوست همراه است، در افرادی که والدین یا خویشاوندان نزدیکشان دارای سابقه اگزما، تب یونجه یا آسم بوده‌اند، شایع‌تر است. این ارتباط نشان می‌دهد که اگزما نه تنها تحت تاثیر عوامل محیطی بلکه به طور قابل توجهی تحت تاثیر ژن‌ها و ارثی بودن بیماری است. در واقع، تحقیقات نشان داده‌اند که فرزندانی که والدینشان به اگزما مبتلا هستند، احتمال بیشتری دارد که خود نیز با این بیماری مواجه شوند، که این امر تاکیدی بر اهمیت شناخت سابقه پزشکی خانوادگی در پیش‌بینی و مدیریت اگزما است.

اهمیت ویتامین D در دوران بارداری

یافته‌های تحقیقاتی اخیر نشان داده‌اند که سطح ویتامین D در دوران بارداری می‌تواند بر احتمال بروز اگزما در کودکان تاثیر بگذارد. کمبود ویتامین D در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به اگزما را در کودکان افزایش دهد. این امر بر اهمیت مصرف مکمل‌های ویتامین D و تغذیه مناسب در دوران بارداری تاکید می‌کند، تا از سلامت مادر و کودک در برابر ابتلا به بیماری‌های پوستی مانند اگزما محافظت شود. در واقع، مراقبت‌های دوران بارداری و توجه به تغذیه می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به اگزما و دیگر بیماری‌های پوستی در کودکان داشته باشد.

تاثیر شرایط محیطی: آب و هوای خشک

آب و هوای خشک به عنوان یکی دیگر از عوامل خطر برای ابتلا به اگزما شناخته شده است. خشکی هوا می‌تواند باعث خشک شدن پوست و افزایش احتمال بروز علائم اگزما شود. در فصولی که رطوبت هوا کاهش می‌یابد، مانند پاییز و زمستان، پوست مستعد خشکی بیشتری می‌شود، که این شرایط می‌تواند منجر به تشدید علائم اگزما شود. مراقبت‌های پوستی مناسب و استفاده از مرطوب‌کننده‌ها می‌تواند به حفظ سلامت پوست کمک کرده و از تشدید علائم اگزما در شرایط آب و هوایی خشک جلوگیری کند.

نقش تغذیه و کمبود مواد مغذی

کمبود برخی مواد مغذی نیز می‌تواند در بروز و تشدید اگزما نقش داشته باشد. تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری مانند ویتامین D، اسیدهای چرب امگا-3 و مواد مغذی ضروری دیگر می‌تواند بر سلامت پوست تاثیر منفی گذاشته و مستعد کردن فرد به ابتلا به اگزما را افزایش دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش مصرف مواد مغذی مفید می‌تواند به کاهش علائم اگزما کمک کند. به این ترتیب، اتخاذ یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی می‌تواند نقش موثری در پیشگیری و مدیریت اگزما داشته باشد.