طبق آمارهای منتشرشده توسط دولت ترکیه، از سال 2015 تا آوریل 2023 در مجموع 38 هزار و 564 واحد مسکن در ترکیه توسط اتباع ایرانی خریداری شده و پس از عراق و روسیه، بیشترین میزان سرمایه‌گذاری در بازار مسکن ترکیه از سوی شهروندان ایرانی صورت گرفته است.
حال ببینیم این رفتن سرمایه از بازار مسکن ایران به بازار مسکن کشور دیگر چه آسیبی به ایران زد و چه رونقی برای اقتصاد ترکیه ایجاد کرد.
خروج 10.4 میلیارد دلار سرمایه از یک کشور به بازار مسکن یک کشور دیگر به طور بالقوه بازار مسکن کشور اول را با مشکلات متعددی مواجه کند. این اتفاق در ابتدا کاهش تقاضا ایجاد کرد و به حتم وقتی حجم زیادی از سرمایه از کشور خارج شود، پول کمتری برای سرمایه گذاری در بازار مسکن داخلی وجود خواهد داشت. این امر منجر به بحران بازار مسکن داخلی می شود که نشانه های آن کاملا مشخص است.
یکی از دلایلی که باعث موج حرکت سرمایه گذاران مسکن از ایران به ترکیه شده است شاید این باشد که با حرکت سرمایه از کشور ایران به ترکیه ،بازارهای مسکن در آن کشور که سرمایه در آن جریان دارد با افزایش تقاضا مواجه شد و البته افزایش رقابت که منجر به متعادل شدن قیمت مسکن آن کشور نیز شد.
خروج شفاف سرمایه از ایران به بازار مسکن ترکیه
خروج این مقدار سرمایه از بازار مسکن ایران موج بی‌ثباتی اقتصادی در ایران را افزایش داد زیرا باعث کاهش ارزش پول کشور و افزایش نرخ بهره شد و وام گرفتن را برای خریداران مسکن گران تر کرد. همچنین اعتماد مصرف کننده را کاهش و منجر به کندی رشد اقتصادی شد. این اتفاقات در حالی بر سر اقتصاد ایران آمد که خروج سرمایه از ایران به بازار مسکن ترکیه یک اتفاق زیر زمینی و پنهان نبود و هشدارهایش بارها از سوی رسانه ها و کارشناسان اقتصادی به مسئولان در طی چند دولت اخیر داده شده بود.
اثرات خروج سرمایه از بازار مسکن ایران به ترکیه فراتر از بازار مسکن گسترش یافت و منجر به تأثیر منفی گسترده تری بر سایر بخش های اقتصاد شد. به عنوان مثال، توسعه دهندگان املاک و مستغلات به دلیل کاهش تقاضا در فروش املاک خود با مشکل مواجه شدند. برای پرداخت وام به مشکل خورده و به طور بالقوه منجر به نکول و ایجاد مشکلاتی برای بانک ها و سایر موسسات مالی شد.
ایرانیانی که ترکیه را پولدار کردند
سرمایه گذاری کلان ایرانی ها در بازار مسکن ترکیه مزایای متعددی برای این کشور به همراه داشته است. اولاً، با افزایش سرمایه گذاری خارجی و ایجاد شغل در بخش های ساخت و ساز و املاک ، اقتصاد ترکیه را تقویت کردند. ثانیاً، هجوم خریداران ایرانی به افزایش قیمت ملک و ثبات در این بازار کمک کرده است که به نفع مالکان و سرمایه گذاران محلی بود.
سیاست‌های داخلی ایران پس از تحریم های آمریکا، ممنوعیت صادرات و واردات،تعمیق و گسترش تحریم‌های واشنگتن علیه تهران، کاهش مداوم ارزش پول ایران (ریال) و شایعات جنگ از جمله عواملی بود که منجر به افزایش تقاضا از سوی ایرانی‌ها شد که در بلاتکلیفی غرق شده بودند و برای نگهداشت موقعیت مالی، سرمایه خود را برای خرید خانه در ترکیه منتقل می کردند.
جویندگان پناهگاه امن برای دارایی به ترکیه رسیدند!
اکثر ایرانی هایی که پول خود را برای خرید خانه به ترکیه بردند می گویند که به دنبال پناهگاه امن برای پول خود بودند. البته این پناهگاه هم برای آنان زیاد امن نبود.
علاوه بر این، ایرانی‌ها با خرید خانه در ترکیه، راه خود را برای شهروندی در ترکیه هموار کردند و از آنجایی که سیستم بانکی ایران تحت تحریم‌های آمریکا است این افراد توانستند با نقل مکان به ترکیه، تجارت خود را در کشور همسایه که برای تردد به آن نیاز به طی کردن شرایط سخت دریافت ویزا نبود، ادامه دهند. وقتی هم که با خرید خانه جزء ساکنان ترکیه به حساب می آمدند راحت تر مراحل تجارت طی می شد.
شرایط اقتصادی فعلی ایران نه تنها بحران مسکن در ایران را ایجاد کرده است بلکه باعث شده است خیلی از تجار و فعالان در عرصه های مختلفی که به مراودات بانکی نیاز دارند برای کسب راحت تر به کشور ترکیه عزیمت کنند. اقتصاد ایران نیاز به درایت بیشتر برای بر دوش نکشیدن بار سنگین و کمرشکن را دارد. زیرا کمر اقتصاد بخش عظیمی از مردم شکسته است و حتی ضربه های موقعیت اقتصادی کشور به طبقه تجار و بازرگانان نیز رسیده و آنها نیز کوله بار مهاجرت بسته اند. مهاجرت سرمایه از هر کشور یعنی تورم بیشتر و ناآرامی بیشتر و این آینده خوبی را برای ایران رقم نخواهد زد.
رودستی که ترکیه به ایرانیان زد
علت اولیه که باعث شد ایرانیان به سمت بازار مسکن ترکیه بروند این بود که ترکیه شروع به تبلیغات گسترده کرد و اعلام کرد با همان قیمتی که در مناطق متوسط ایران می توانید خانه خریداری کنید، می توانید در بهترین نقاط ترکیه مالک خانه شوید و حقیقا اوضاع هم به همین شکل بود. اما با گذشت چند سال، قانون جدیدی صادر شد که تاکید داشت هر شهروند خارجی که در ترکیه خانه خریده است فقط می تواند به اهالی ترکیه خانه خود را بفروشد و امکان فروش به غیر ترکیه ای ندارد. این قانون مانع هرج و مرج در بازار مسکن ترکیه شد و سود خرید خانه در ترکیه را نیز متوقف کرد. در حقیقت وضعیت بی ثبات اقتصاد ایران و شرایط تحریمی در ایران باعث شد که موج سرمایه از ایران به ترکیه برود ولی خارج کنندگان سرمایه نه تنها پناهگاه امن نیافتند که خیلی زود بازنده این کوچ سرمایه شدند.
ایرانیانی که به دنبال فضای آرام و امن اقتصادی و اجتماعی هستند همچنان در حال کوچ از کشوری به کشوری دیگر هستند و با هر کوچ پزشک، پرستار ، بازرگان، جوان ، نخبه ، دانش آموز، ... با هر کوچ سرمایه انسانی و مالی از ایران خارج می شود که هر کدام از این خروج ها یک مین اقتصادی برای امروز و آینده ایران به جای می گذارد.
دیدگاه تان را بنویسید