کرونا در ایران؛ همچنان کاهشی | نظر کمیته علمی درباره تزریق دز چهارم واکسن

دکتر مسعود یونسیان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به مهمترین سویه‌های در گردش کرونا در دنیا، گفت: باید توجه کرد که از دو اصطلاح صحبت می‌کنیم، یکی سویه یا گونه و دیگری زیرسویه یا زیر گونه یا به عبارت دیگر یکی واریانت و دیگری ساب‌واریانت است. از این منظر در حال حاضر سویه غالب در کشور ما و در همه جای دنیا، اُمیکرون است. حال اُمیکرون زیرسویه‌هایی هم دارد که از این منظر نیز هم در ایران و هم در دنیا، زیرسویه غالب اُمیکرون BA۲ است.  

وی افزود: در عین حال یک اصطلاحی هم داریم به عنوان واریانت‌ها یا ساب‌واریانت‌های هیبرید. در این پدیده اگر دو گونه مختلف یک ویروس، باهم ترکیب شوند، ساب‌واریانت ایجاد می‌شود. به عنوان مثال ترکیب دلتا و اُمیکرون، می‌تواند منجر به ایجاد گونه یا زیر گونه دیگری شود که این اتفاق هم افتاد. حال بسته به اینکه ویروس ترکیبی جدید، چقدر از نظر سرایت‌پذیری، شدت بیماری، پاسخ به واکسیناسیون، پاسخ به درمان، پاسخ به روش‌های پیشگیری، میزان پیشرفتش در جامعه و... با گونه‌های قبلی تفاوت داشته باشد، به آن گونه یا زیر گونه می‌گوییم؛ به طوری که اگر این ویروس ترکیبی جدید از نظر این عوامل با ویروس قبلی اختلاف زیادی داشته باشد، ممکن است سازمان جهانی بهداشت یک نام جدیدی اختصاص دهد و آن را سویه یا گونه تلقی کند.  

یونسیان ادامه داد: با این حال اکنون چه ساب‌واریانت XD که حاصل اُمیکرون و دلتا است، چه XE که حاصل BA۱ و BA۲ است و XF که حاصل دلتا و BA۲ است، هنوز به این‌ها نام اختصاصی نداده‌اند و هنوز به عنوان ساب‌واریانت تلقی می‌شوند. بنابراین هنوز این ساب‌واریانت‌ها از نظر سازمان بهداشت جهانی نگران‌کننده نبوده‌اند و از نظر شدت بیماری‌زایی در آن‌ها اختلافی ندیده‌اند. البته درباره XE اعلام شد که سرایت‌پذیری‌اش پنج الی ۱۰ درصد بیشتر است، اما اگر قرار بود سرایت‌پذیری‌اش نقش زیادی می‌داشت، ‌طی چند هفته اخیر باید سهم ابتلا از آن بالا می‌رفت که این اتفاق رخ نداده است.

اقدامات پیشگیرانه علیه کرونا همچنان ادامه یابد

وی با بیان اینکه با وجود این شرایط نمی‌خواهیم اقدامات و روش‌های پیشگیرانه‌مان اعم از شناسایی موارد، فاصله‌گذاری، استفاده از ماسک و... را حذف کنیم، گفت: همه اقدامات پیشگیرانه باید همچنان مورد توجه قرار گرفته و رعایت شوند. اگرچه برخی کشورها اعلام کرده‌اند که در زمینه کنترل کرونا به وضعیت نسبتا با ثباتی رسیده‌اند، اما باید توجه کرد که تا زمانیکه در همه دنیا وضعیت با ثبات ایجاد نشود و ادامه نیابد، نمی‌توان از حذف یا کنترل کامل بیماری صحبت کرد. بنابراین هنوز به مرحله حذف پاندمی کووید ۱۹ نرسیده‌ایم، بلکه در مرحله‌ای هستیم که بسیار شکننده است و ممکن است موارد افزایشی بیماری با مقداری مداخلات تسهیل‌گرانه بازگردد. در عین حال اتفاق جدیدی هم نیفتاده است.

وضعیت کرونا در کشور همچنان کاهشی است

چرایی افزایش موارد سرپایی بعد از تعطیلات نوروز 

یونسیان درباره وضعیت فعلی بیماری در کشور، گفت‌: روند بیماری کووید ۱۹ در کشورمان همچنان کاهشی است که این موضوع نشان می‌دهد که افزایش موارد سرپایی که بعد از تعطیلات نوروزی داشتیم، بیشتر ناشی از افزایش مراجعه بوده، نه افزایش ابتلا. زیرا اگر افزایش ابتلایی در کار بود، باید افزایش بستری‌ها هم خودشان را تا الان که به نیمه اردیبهشت ماه نزدیک می‌شویم، نشان می‌دادند. بنابراین به نظر می‌رسد که کماکان روند نزولی داریم و افزایش‌ بیماران سرپایی‌ بعد از تعطیلات نوروز، ناشی از افزایش ابتلا به بیماری نبوده، بلکه ناشی از افزایش مراجعات بوده است.  

چه کسانی باید دز چهارم واکسن کرونا را تزریق کنند؟

دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کشوری مقابله با کووید۱۹ درباره نظر کمیته علمی درباره شرایط تزریق دز چهارم واکسن کرونا گفت: نظر کمیته علمی این است که دز چهارم به افراد پرخطر، شامل افرادی که سیستم تضعیف شده دارند یا به بیماری‌های نقص ایمنی مبتلا هستند یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند و افراد مسن تزریق شود و برای گروه‌های دیگر هنوز توصیه‌ای برای تزریق دز چهار واکسن کرونا وجود ندارد.

چه زمانی «پاندمی قرن» تمام می‌شود؟

وی درباره زمان اتمام پاندمی مانند کرونا، گفت: اسم پاندمی روی آن است و به معنای جهان‌گیری است. زمانی می‌توانیم بگوییم که بیماری کووید ۱۹ کنترل شده که در همه دنیا کنترل شده باشد. تا زمانیکه حتی در یک کشور هم شاهد افت و خیز باشیم، نمی‌توانیم بگوییم که پاندمی کنترل و تمام شده است. پاندمی زمانی تمام می‌شود که به یک سطح نسبتا ایستا و پایینی از بیماری در همه جای دنیا برسیم؛ حال چه با واکسیناسیون چه با جهش‌های خود ویروس که به سمت کاهش بیماری‌زایی بروند. تا زمانیکه این اتفاق در همه دنیا نیفتاد، می‌توان گفت که مثلا پاندمی را در کشورمان کنترل کردیم، اما تمام شدن آن منوط به فروکش کردن بیماری در تمام کشورهاست. پیش‌بینی خوشبینانه این است که در سال ۲۰۲۲ به مرحله انتهایی پاندمی و کنترل آن برسیم. البته این بر اساس دانسته‌های امروز ما است، اگر با توجه به پایین بودن درصد واکسیناسیون در کشورهای کمتر توسعه یافته، اتفاقی رخ دهد، چیز عجیبی نیست و ممکن است که همه معادلات‌مان به هم بریزد. این پیش‌بینی نباید منجر به تغییر رفتارمان شود و باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم. زیرا همیشه شرایط بین دو پیک شکننده است و تجربه نشان داده که به سادگی یک موج جدید می‌تواند شکل بگیرد.