محمدسیاح: کاهش وابستگی به نفت یکی از ایده‌آل‌هایی است که جمهوری اسلامی‌‌سال‌هاست که برای رسیدن به آن تلاش که نه؛ ولی سخنرانی‌های بسیاری را دارد! در هیچ سالی حتی در بدترین سال‌های تحریم‌ها هم نفت از بودجه جدا نشد و همیشه بودجه تحت‌تاثیر دلارهای نفتی بوده و همیشه هم از این ناحیه به‌دلیل عدم توانایی ایران در فروش نفت دچار مشکلات اساسی از جمله کسری شدید می‌شود.
رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت سیزدهم هم در اظهاراتی که در چند روز گذشته داشته مدعی شده که بودجه سال آینده بدون کسری بسته شده است؛ اظهارنظری که در ابتدا خوشایند به‌نظر می‌رسید، تا زمانیکه دلیل این اتفاق مشخص شد. براساس اطلاعاتی که از بودجه سال آینده منتشر شده دولت رئیسی سهم نفت در بودجه را 1.2 میلیون بشکه در روز تعیین کرده است که این رقم فروش نفت در بودجه امسال هم همین بود تا اینکه مجلس آن را به دو میلیون بشکه تغییر داد!
اما نکته مهمتر این است که قیمت نفت در بودجه سال آینده 60 دلار بسته شده است درحالیکه همین الان هم نفت ایران به‌صورت غیررسمی و زیر 30 دلار به فروش می‌رود که غالبا هم از طریق تهاتر صورت می‌گیرد. حال سوال اساسی اینجاست زمانیکه ایران به‌دلیل تحریم‌های نفتی و انزوای اقتصادی سال‌هاست که از حضور در بازارهای نفت جهان محروم و فروش نفت آن به‌شدت محدود شده چطور امکان دارد که بتواند نفت را به میزانی که تعیین شده با قیمت 60 دلار به فروش برساند؟
این سوال وقتی مهمتر می‌شود که بدانیم اوپک و متحدانش در آستانه نشست هفته جاری وزیران این گروه، به‌دنبال شیوع جدید کرونا که بدترین ریزش قیمت نفت در بیش از یکسال گذشته را رقم زد، به میزان فزاینده‌ای تمایل پیدا کرده‌اند برنامه افزایش تولید را متوقف کنند! این تصمیم بدین معناست که ریسک بازار نفت افزایش پیدا خواهد کرد و ممکن است با همین حجم تولیداتی که از سوی کشورهای بزرگ عرضه‌کننده نفت وجود دارد، نیاز مصرف‌کنندگان برطرف شود و این اتفاق موجب ماندن نفت ایران روی دستش شود.
برجام؛ تیغ زیرگلوی فروش نفت!
حسن مرادی، کارشناس انرژی در این باره گفت: رقم 60 دلار ناملموس و دست‌نیافتنی نیست و امیدواریم تنشی که در اثر کاهش تقاضا براثر کرونا هم در چند روز اخیر حادث شده برطرف شده و نفت به حوزه 60 دلار برگردد، اما مشکل اصلی روی 1.2 میلیون بشکه است که امکان عدم تحقق آن وجود دارد و به‌نظرم همه اینها به نتیجه مذاکرات احیای برجام برداشته‌شدن تحریم‌هاست. او ادامه داد: اگر مذاکرات احیای برجام در روز‌های آینده با موفقیت توام باشد قطعا می‌توانیم بیش از این اعداد هم نفت بفروشیم و درآمدهای مورد نظر هم محقق می‌شود.
ولی اگر به‌هر دلیلی مذاکرات با شکست روبه‌رو شود امکان دستیابی به این عدد با شک و شبهه همراه خواهد بود. بنابراین باید منتظر ماند تا نتیجه مذاکرات مشخص شود. این کارشناس انرژی در پاسخ به این پرسش که در وضعیت حاضر از نیاز مبرم سرمایه‌گذاری 300 میلیون دلاری فقط برای نگهداشت وضعیت موجود در صنعت نفت صحبت می‌شود؛ در این شرایط چطور امکان دارد که ایران بتواند تولید نفت خود را افزایش دهد و حساب‌کردن روی چنین فروشی چه پیامدی دارد، توضیح داد: در فرهنگ نفت واژه‌ای به‌نام «برداشت صیانتی» داریم؛ بدین‌معنا که برداشت از ذخایر باید همراه با صیانت از ذخایر باشد که گاهی این صیانت با تزریق گاز است و گاهی با آب‌شور است تا چاه‌ها افزایش بهره‌دهی داشته باشند.
اگر سرمایه‌گذاری صورت نگیرد به‌روزبودن و برداشت صیانتی دچار خدشه و با مشکل مواجه خواهیم شد. به همین دلیل شرکت ملی نفت ایران که ارگان اجرایی وزارت نفت است باید همواره به این فکر باشد که هموراه باید سرمایه‌گذاری صورت بگیرد تا وضع بهینه حفظ شود. او تاکید کرد: در غیراینصورت زیان خواهیم کرد و از قبل کاهش راندمان چاه‌ها دچار آسیب خواهیم شد.
نظم برگردد قیمت نفت بالاتر می‌رود
این کارشناس حوزه انرژی درباره پیش‌بینی‌ها برای افزایش قمیت نفت به 70 تا 80 دلار در آینده تصریح کرد: نفت 70 تا 80 دلاری دست‌نیافتنی نیست ولی این رقم با اماواگر همراه است. اگر شرایط کرونا بهبود یابد و سازوکارهای اجرایی به مسیر خودش بازگردد در این صورت است که می‌توان به قیمت‌های بالاتر از 60 دلار هم فکر کرد. مرادی اضافه کرد: این اماواگرها تعیین‌کننده هستند و نمی‌توان به‌سادگی از کنار آنها گذشت و باید منتظر ماند و دید که در آینده کشورها در مورد سویه‌های جدید کرونا که نظام اقتصادی جهان را به‌هم زده است چه خواهند کرد.
او در پاسخ به این سوال که اگر فرض را بر این بگیریم ایران در مذاکرات به نتیجه برسد و بتواند نفت بفروشد؛ چقدر زمان خواهد برد تا ایران بتواند به بازار نفت برگردد و حتی مشتری‌های خود را با توجه به تغییر رویه استفاده از نفت پالایشگاه‌ها با استفاده از نفت سایر کشورها، جذب کند؛ اظهارکرد: به‌نظرم این اتفاق خیلی سریع می‌تواند رخ بدهد و ظرف چند ماه همه چیز به‌جای خود برمی‌گردد البته که این اتفاق به سادگی و آرامی‌رخ نخواهد داد با این حال در همین مدت می‌توان به موقعیت ثابتی نه موقعیت هدفی را به‌دست آوریم و بتوانیم امیدوار باشیم که امور به‌درستی انجام خواهد شد.
با توجه به ادامه تحریم‌ها و مشخص‌نبودن آینده مذاکرات؛ فروش نفت پیش‌بینی شده در بودجه سال آینده مانند امسال با ابهامات زیادی همراه است.
این ابهامات در شرایطی که بیشتر هزینه‌های جاری کشور به این بخش گره خورده نگران‌کننده است هرچند که سازمان برنامه و بودجه از این نگرانی‌ها حرفی نزده است. دلیل اینکه دولت سیزدهم مدعی بستن بودجه بدون کسری شده همین نفت 60 دلاری است ولی باید این موضوع را هم درنظر داشت که اگر به‌هر دلیلی فروش نفت به میزان 1.2 میلیون بشکه در روز به قیمت 60 دلار اتفاق نیفتد ایران سال آینده را هم باید با کسری بودجه بگذراند!
دیدگاه تان را بنویسید