ابرچالش‌هایی که دولت این روزها با آن دست به گریبان است

اگر در سال‌های گذشته هشدارهایی از احتمال وقوع چالش‌های بزرگ مالی در کشور داده می‌شد، اما این روزها سخن از تحقق ابرچالش مالی است که می‌تواند وضعیت نگران‌کننده‌ای را برای کشور رقم بزند.

کسری بودجه و ناترازی بانک‌ها را شاید بتوان گفت ابرچالش‌هایی هستند که دولت این روزها با آن دست به گریبان است و واقعیت این است که ظرف ۴۰ سال گذشته دولت‌های مختلف با کسری بودجه روبه‌رو بوده‌اند و همواره نیز سیاستی مشابه را در قبال تراز نبودن بودجه در پیش گرفته‌اند که نتیجه آن ایجاد تورم برای کشور بوده است. با این وجود، دولت سیزدهم تاکید دارد که برای جبران کسری بودجه در این دولت، تاکنون از بانک مرکزی استقراض نشده است.

در واکنش به این موضوع، سید کمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی  می‌گویدشر ایط بازگشت به برجام تدوین شده است و حالا که امکان بازگشت به برجام حداقل در سال جاری .وجود ندارد، لازم است قانون بودجه اصلاح شود.

وی گفت: راهکارهای افزایش درآمد درباره ارقام بودجه همچون قیمت ارز و فروش نفت به دلیل شرایط اقتصادی کشور مقدور نیست.

او با اشاره به اینکه سخنانی در خصوص تامین کسری بودجه بدون اقدامات تورم زا نظیر استقراض از بانک مرکزی گفت: ما باید ببینیم مطالب اعلامی مقامات دولت سیزدهم برای آرامش جامعه است یا واقعیت دارد؟ هیچ یک از آقایان اقتصادی دولت در این باره صحبت نمی‌کنند که در مقابل مشکلات چه برنامه‌ای باید داشته باشیم. بودجه نوشته شد و پایه آن، براساس بازگشت به برجام بود. این بودجه یا باید اصلاح می‌شد یا راهکار جدید نشان می‌دادیم.

وی می‌افزاید: هنوز به خیلی از پرسش‌ها در دولت پاسخ داده نشده و در ۳، ۴ ماه دیگر نیز پاسخی به مردم داده نمی‌شود.برای تامین کسری بودجه چند راه بیشتر نداریم یا باید از تنخواه بانک مرکزی استفاده شود یا از بانک‌ها پول بگیرند که هر دو در نهایت باید توسط بانک مرکزی تامین شود. اگر هم اوراقی خریداری می‌شود، باید از این مسیر طی شود. در چنین شرایطی صحبت ردباره اینکه تامین کسری بودجه بدون اقدام تورم‌زاست، کمی مبهم به نظر میرسد. 

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با بیان این‌که هزینه‌ها را نمی‌شود کم کرد، اضافه می‌کند: افزایش درآمد فعلا مقدور نیست. افزایش قیمت ارز هم مشکل‌ساز است و بار تورمی دارد. فروش نفت به میزان سهمیه قبل از تحریم می‌تواند مشکل را حل کند که فعلا امکان این امر وجود ندارد. در چنین شرایطی بازگشت به برجام راهگشاست البته بحث FATF هم مهم است.

سیدعلی عنوان می‌کند: خاطرم است شرایطی که قبل از خروج ترامپ از برجام داشتیم، این‌گونه بود که این‌قدر هیات‌های مختلف در ایران حضور یافته بودند که ما اتاق برای مدعوین نداشتیم. سیستم بانکی دنیا مراوداتش را با ما شروع کرده بود. اقتصاد ایران دارای پتانسیل و بزرگ است.

وی با بیان این‌که با نفت ۸۰ دلاری امروز می‌توان به شرایط مناسب بازگشت و بازار ارز را مدیریت کرد، متذکر می‌شود: نگاه خوشبینانه نمی‌خواهم ارائه کنم، ولی مسیر برای بازگشت به شرایط بهتر فراهم است. فقط به یک نکته اشاره می‌کنم، سال ۸۰ ما ۳.۴ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشتیم که امروز ۴۵ میلیارد دلار شده است.

باید معوقات بانک‌ها وصول شود

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با تاکید بر این‌که بودجه باید براساس شرایط فعلی که بازگشت به برجام نداریم، اصلاح شود، می‌گوید: در کوتاه‌مدت بحث‌هایی درباره ناترازی بانک‌ها شد؛ اما سیستم بانکی معوقات ریالی و ارزی زیادی دارد، بنابراین یکی از نکات این است که باید برای وصول این مطالبات، اقدام اساسی و سریع تا پایان سال صورت گیرد.

سیدعلی می‌افزاید: چرا سیستم بانکی نمی‌تواند معوقاتش را بگیرد؟ طرف با ۱۵ درصد سود وام گرفته و با ۵۰ درصد تورم، اگر جریمه تاخیر هم به آن تعلق بگیرد، عدد کمی را شامل می‌شود که با آن سود منفی، ۲۵ درصد جلو است برای همین جلو نمی‌آید بدهی‌اش را تسویه کند.

پاسخ وزیر اقتصاد به ادعای جدید عبدالناصر همتی 

وی با اشاره به بدهکاران ارزی، عنوان می‌کند: تعداد زیادی وام ارزی داده شده است که وصول نمی‌شود.

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با تاکید بر این‌که منابع بلوکه شده در خارج از کشور باید به کشور برگردد، متذکر می‌شود: مساله اجرایی شدن برجام هم بسیار مهم است. ما تا ۳۵ میلیارد دلار از ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ فاینانس کردیم و امکان دارد تا ۵۰ میلیارد دلار هم فاینانس کنیم. شرایط برجام و اف‌ای‌تی‌اف موانع این کار است.

سیدعلی خاطرنشان کرد: همه این موارد می‌تواند ناترازی بانک‌ها را اصلاح کند.