جمهوری باکو: سرباز اسرائیل

آتش جنگ در قره باغ بار دیگر شعله‌ور شده است. نظامیان جمهوری باکو با نقض آتش بس و حمله به نیروهای ارتش ارمنستان، درگیری در قره باغ را دوباره آغاز کردند. ریشه جنگ دوباره در کجاست؟

در مهرماه گذشته، ارتش جمهوری باکو در نبردی تمام عیار با ارمنستان، با پشتیبانی رژیم صهیونیستی و ترکیه توانست مناطقی از قره باغ را تصرف نماید. ناحیه لاچین مرز بین دو دولت در قره باغ کوهستانی شد و نیروهای روسیه به عنوان حافظ صلح در این منطقه مستقر شدند. اما در ماه‌های اخیر، این آتش زیر خاکستر همیشه در معرض شعله‌ور شدن بوده است. پیش از انتخابات خردادماه، اخباری از تحرکات مشترک ارتش ترکیه و باکو در نزدیکی مرز ایران و ارمنستان به گوش می‌رسید. همچنین در ماه‌ها اخیر درگیری‌های پراکنده بین ارتش باکو و ارمنستان مشهود بود. دو هفته پیش نیز شارل میشل، رئیس شورای اروپا نیز در سفر به ارمنستان خواستار میانجیگری جهانی برای حل اختلافات بین دو طرف بود. به هر صورت، با درگیری‌های روز پنجم و ششم مرداد بین ارمنستان و باکو، امکان برقراری دوباره یک جنگ تمام عیار برقرار شده است.

در چهارشنبه، وزارت دفاع ارمنستان اعلام کرد که سه سرباز این کشور در درگیری مرزی با ارتش باکو کشته و دو سرباز نیز زخمی شده‌اند. هچنین وزارت دفاع جمهوری باکو اعلام کرد که دو سرباز ارتشش در درگیری یادشده زخمی شده‌اند. دو طرف یکدیگر را به برافروختن آتش جنگ متهم می‌کنند. اما با توجه به ضعیف شدن ارمنستان در جنگ گذشته و نیز نداشتن منابع نفت که حیات جمهوری باکو به آن وابسته است، به نظر نمی‌رسد که ارامنه خواهان برقراری جنگ دوباره باشند. از طرفی دیگر، نیکول پاشینیان محبوبیتی در ارمنستان برای رهبری این کشور در زمان جنگ را ندارد و دولتش نیز رو به سقوط است. شاید به همین علت است که پس از درگیری مرزی یادشده اعلام کرده است که ایروان آماده گفتگوی مستقیم با باکو است. ارمنستان امروز بیشتر در موضع پدافند است تا آفند. ارتش ارمنستان سه پهباد جمهوری باکو  که به خاک این کشور تجاوز کرده بودند را امروز سرنگون کرد. این پهبادها ساخته شده شرکت Aerostar  رژیم صهیونیستی بودند.

با وجود عدم تمایل ارمنستان به جنگ، و ارتباطات ویژه تل آویو با باکو، ریشه درگیری‌های اخیر را باید در فراتر از قفقاز جست. روابط رژیم صهیونیستی با جمهوری باکو در ماه‌های اخیر بیش از پیش افزایش یافته است. سفیر این رژیم در باکو اعلام کرده است که قرار است نمایندگی بازرگانی جمهوری باکو در اسرائیل به زودی افتتاح شود. مقامات دو دولت نیز اعلام کرده‌اند که رابطه تل آویو- باکو استراتژیک است. ارتش باکو از پشتیبانی رژیم صهیونیستی در سال‌های اخیر برخوردار بوده است که این مهم در جنگ سال گذشته در قره باغ به اوج خود رسید. از سوی دیگر، نفتالی بنت به جای نتانیاهو بر کرسی نخست وزیری رژیم صهیونیستی تکیه زده است که تمایلات ضد ایرانی‌اش کمتر از رقیب خود نیست.

تمرکز ارتش باکو در این درگیری‌ها به الحاق نخجوان به جمهوری باکو است. این امر یعنی قطع ارتباط زمینی ایران با ارمنستان و اروپا. علی‌اف در سال‌های اخیر، خوش رقصی‌های بسیاری برای تل آویو انجام داده که آخرین آن، پیشنهاد میانجیگری برای بازسازی رابطه دیپلماتیک بین آنکارا- تل آویو بوده است. ارتش باکو از طریق جنگ در لاچین، برای الحاق نخجوان به این کشور است. در این صورت می‌تواند علاوه بر قره باغ، از طریق نخجوان فشار بر ارمنستان را دو جانبه نماید. این امر از آنجا مهم‌تر می‌شود که فاصله نخجوان با ایروان 50 کیلومتر است. ارتش باکو با این کار، در راستای منافع اسرائیل ارتباط زمینی ایران با اروپا که از طریق ارمنستان برقرار بود را از بین می‌برد. ایران بارها اعلام کرده است که اجازه نمی‌دهد مرز‌های زمینی‌اش تغییر کند و ارمنستان نیز گفته کردور اتصال نخجوان به باکو در توافق صلح گذشته نبوده است و بنابراین اجازه آن را نخواهد داد. اما تمرکز ارتش باکو بر لاچین نشانگر تمایل شدید آن‌ها بر این کار است.

بدون تردید ریشه این اقدام در نخست وزیری نفتالی بنت در اسرائیل است. اسرائیل باکو را به این جنگ سوق داده است چرا که تمایل به آتش بس در قره باغ در همه طرف‌های قفقاز جنوبی مانند روسیه دیده می‌شد و تمایلی به جنگ وجود نداشت. اما تحریک و کمک اسرائیل آتش جنگ را در قره باغ شعله‌ور کرده است. رژیم صهیونیستی به دنبال محاصره بیش از پیش ایران است بنابراین می‌خواهد راه ترانزیت زمینی ایران با اروپا را قطع کند. سرباز او در این راه علی‌اف و ارتش باکو هستند که با الحاق نخجوان به باکو، به دنبال برآوردن خواسته‌های اسرائیل می‌باشند. وزارت خارجه ایران طرفین را تاکنون به خویشتنداری دعوت کرده است اما تهران باید هشیار باشد که در صورت درگیری‌های بیشتر، مانع از تغییر مرز ایران و قطع ارتباط زمینی با اروپا شود.