«دعای فرج» بهترین راهکار برای سعادت در آخرالزمان است

دعای فرج، جزو تعقیبات نماز «امام زمان(عج)» و جزو اعمال دوران غیبت بیان شده است. این دعا در کتاب مفاتیح الجنان در بخش ادعیه آمده است.

دعای فرج دعایی است که با عبارت «إلهی عَظُمَ البَلاء» آغاز می‌شود. این دعا برای اولین بار در کتاب کنوز النجاح شیخ طبرسی آمده و آثاری چون وسائل الشیعه (اثر شیخ حر عاملی) و جمال الاسبوع (اثر سید بن طاووس) نیز آن را نقل کرده‌اند.

گفته‌ شده دعای فرج را «امام زمان (عج)» به محمد بن احمد بن ابی‌لیث تعلیم داد که از ترس کشته‌شدن به کاظمین پناهنده شده بود. او با خواندن این دعا از مرگ رهایی یافت.

سند دعا

دعای فرج، برای اولین بار در کتاب کُنوز النجاح شیخ طبرسی (درگذشت ۵۴۸ق) آمده است، البته فقط بخش آغازین آن یعنی تا «أَوْ هُوَ أَقْرَبُ». برخی دیگر از آثاری که این دعا را آورده‌اند این کتاب‌ها هستند: المزار الکبیر اثر ابن مشهدی (درگذشت ۶۱۰ق)، جمال الاسبوع اثر سید بن طاووس (درگذشت ۶۶۴ق)، المزار اثر شهید اول (درگذشت ۷۸۶ق)، مصباح اثر کفعمی (درگذشت ۹۰۵ق)، وسائل الشیعه اثر شیخ حر عاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق).

شأن صدور و مضمون

کتاب النجم الثاقب به نقل از کتاب «کنوز النجاح» می‌نویسد: دعای فرج دعایی است که امام مهدی (عج) آن را به اباالحسن محمد بن احمد بن ابی لیث در شهر بغداد که از ترس کشته شدن به مقابر قریش (کاظمین) پناه برده بود تعلیم داد و ابوالحسن به برکت این دعا از کشته شدن نجات پیدا کرد.

دعای فرج از سه بخش تشکیل شده است: در بخش اول به آزمایش بزرگی که مردم در زمان غیبت به آن مبتلا گشته‌اند اشاره شده است. در بخش دوم بعد از درود بر پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت (ع)، به لزوم فرمان‌برداری مؤمنان از ایشان به سبب جایگاه والایی که دارند پرداخته شده است. در بخش پایانی دعا از خداوند خواسته شده به سبب حقوق و منزلتی که معصومان (ع) بر ما دارند امور ما را کفایت و ما را یاری کنند.

زمان خواندن دعا شیخ حر عاملی دعای فرج را جزو تعقیباتِ نماز امام زمان آورده است. در کتاب المزار الکبیر نیز در آداب سرداب امام زمان زیارتی نقل شده و بعد از آن دو رکعت نماز زیارت و بعد این دعا نقل شده است. کتاب مفاتیح الجنان نیز این دعا را در اعمال سرداب و نیز در باب ادعیه، با عنوان دعا‌های کوتاه و نافع آورده است. همچنین از آیت‌الله محمدتقی بهجت نقل شده است بهترین کار برای اینکه در آخرالزمان به هلاکت نیفتیم، دعای فرج است، مخصوصا خواندن دعای «عظم البلاء».

سایر دعا‌های فرج علامه مجلسی در بحارالانوار، ۳۹ دعا تحت عنوان «باب ادعیة الفرج» نقل کرده است. واژه «فَرَج»، در لغت به معنای «رهایی از غم و اندوه و گشایش» است. دعا‌های نقل شده در بحارالانوار که برای حصول فَرَج و گشایش امور ذکر شده، با توجه به همین معنای لغوی آن است و با فرج امام زمان (ع) ارتباطی ندارد. در بین ایرانیان دعای «اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ...» که دعا برای سلامتی امام زمان است نیز به دعای فرج مشهور است که گفته شده اشتباه است.