پرستاران، قربانیان بیمارستان‌های خصوصی

[زهرا جعفرزاده] یک پیام ساده: بروید خانه، خبرتان می‌کنیم.

از اواخر اسفند و اوایل فروردین، بیمارستان‌های خصوصی ایران شاهد تعدیل تعداد زیادی از پرستاران بوده‌اند؛ درحالی این روزها تصاویر پرستاران با رد ماسک و عینک روی صورت‌، بازنشر و از فداکاری‌هایشان بسیار گفته می‌شود.

بهانه برای قطع همکاری، پایان قرارداد و خالی‌شدن بیمارستان از بیماران و ضدعفونی‌کردن محیط است.

بیمارستان‌های خصوصی در بیشتر شهرها کمترین درگیری را با بیماران مبتلا به کرونا داشته‌اند. آنها جزو مراکز درمانی‌اند که پذیرش بیمار کرونایی ندارند یا اگر هم مانند برخی از بیمارستان‌ها پذیرش داشته باشند، مبلغی دریافت می‌کنند، آن هم تنها برای شروع درمان. همین هم شده تا بیمارستان‌های دولتی به‌عنوان کانون بستری بیماران مبتلا به کرونا تعیین شوند.

آقای میم، پرستار آی‌سی‌یوی یک بیمارستان خصوصی درتهران است و می‌گوید هفتم فروردین‌ماه به او اعلام کردند فعلا مرخص است تا وقتی دوباره خبرش کنند. او بیش از ٢٠‌سال سابقه پرستاری دارد که چهار‌سال آن در همین بیمارستان بوده است. به جز او، حدود ٣٠نفر از همکارانش در همان بخش هم مشمول این تصمیم‌گیری شده‌اند: «ما شرایط سختی را می‌گذرانیم و بسیاری از پرستاران امیدوارند که دوره بیکاری موقت باشد و آنها دوباره به سرکارشان برگردند.

به همین دلیل خیلی تمایلی به اعتراض ندارند، چون نگران ازدست‌دادن شغل‌شان هستند.» آقای میم می‌گوید، بخش‌های بیمارستان‌های خصوصی خالی است اما پرستاران گناهی نکرده‌اند. آنها اجاره‌خانه و قسط دارند و پرداخت‌نشدن نزدیک به ٣‌و‌نیم ‌میلیون تومان زندگی‌شان را با مشکل مواجه می‌کند: «این اتفاق تنها برای این بیمارستان نیفتاده. بیمارستان‌های دیگری هم همین تصمیم را برای پرستاران گرفته‌اند.» او می‌گوید، همه صحبت از تکریم پرستاران می‌کنند درحالی ‌که مدیران بیمارستان‌های خصوصی، تصمیم به پایان همکاری با این افراد گرفته‌اند. به گفته پرستار ‌آی‌سی‌یوی این بیمارستان، قرارداد بیمارستان‌های خصوصی با پرستاران دو سه‌ماهه است و پرستار نمی‌داند بعد از سه‌ماه آیا باز هم شغلی دارد یا خیر: «ما امنیت شغلی نداریم و این ضعف اداره کار است. الان هم برویم شکایتی کنیم، می‌گویند خودتان قرارداد امضا کرده‌اید.» او و همکارانش از اینکه در صنف درمان اختلاف درآمدی بالایی وجود دارد، گلایه دارد و می‌گوید یک کارمند ممکن است نصف مدیرش حقوق بگیرد اما در بیمارستان فاصله با پرستاران خیلی بیشتر است و خیلی راحت از نیروهایشان می‌گذرند و بیمه و حقوق را قطع می‌کنند. همه اینها درشرایطی است که به گفته این پرستار، تعداد زیادی از آنها مبتلا به کرونا شده‌اند و چاره‌ای جز خانه‌نشینی نداشته‌اند: «یکی از همکاران ما مبتلا به کرونا شد و ٢٠روز در خانه قرنطینه شد. جالب است که همان پرستار هم جزو نیروهای تعدیل‌شده است.» او می‌گوید، در بیمارستانی به پرستاران گفته‌اند بروید خانه‌تان تا خرداد، در این مدت هم خبری از حقوق نیست. در بیمارستان دیگری می‌گویند پرستاران را کم کرده‌اند و تنها درصورت حضور آنها حقوق پرداخت می‌کنند. به دنبال انتشار این خبرها، تنها مدیری که خودش این تعدیل را اعلام کرده، رئیس بیمارستان آتیه است که ویدیویی از خود منتشر کرد که در آن، تصمیم‌گیری در زمینه تعدیل نیروها را سخت عنوان کرده. او در این ویدیو گفته که ما نمی‌توانستیم به ١٢٠٠نفر حقوق بدهیم به همین دلیل قرارداد ٥٠‌درصد نیروها را لغو کردیم: «برای ٥٠‌درصد باقی‌مانده هم تنها قادر به پرداخت ٢٠روز حقوق بدون کارانه ‌داریم.»

هر بیمارستان تصمیم خودش را می‌گیرد
ماجرای تعدیل پرستاران اما تنها به بیمارستان‌های خصوصی تهران محدود نمی‌شود، در شهرهای دیگر هم همین شرایط وجود دارد. محسن حافظی، سرپرستار اتاق عمل بیمارستان دنای شیراز  و عضو هیأت‌مدیره نظام پرستاری این شهر است و حالا در گروه نیروهای تعدیل‌شده قرار دارد: «در این بیمارستان با افرادی که در دو بیمارستان فعالیت می‌کردند یا بازنشسته شده بودند، قطع همکاری شد و آنهایی هم که ماندند، تنها حقوق پایه دریافت می‌کنند. با توجه به اینکه تفاوت زیادی بین حقوق پایه و بیمه بیکاری نیست، پرستاران باقی‌مانده ترجیح به ماندن در بیمارستان کردند.»
به گفته او در کل بیمارستان تنها پنج بیمار بستری‌اند، مطب‌ها تعطیل است و پزشکان جراحی ندارند. این درحالی است که هزینه‌های بیمارستان با انجام جراحی تأمین می‌شود. از سوی دیگر ٧٠‌درصد بیماران این بیمارستان از شهرهای دیگر می‌آیند و ممنوعیت تردد عملا منجر به قطع چرخه ورود بیماران شده است. البته به گفته حافظی و سایر همکارانش مشکل اقتصادی بیمارستان‌ها سبب شده مدیران از شرایط استفاده کنند و نیروهایی را که از آنها راضی نبودند یا قبلا نسبت به شرایط اعتراضاتی داشتند، در فهرست تعدیلی‌ها قرار دهند. محسن حاتمی دیگر عضو هیأت‌مدیره نظام پرستاری شیراز هم می‌گوید که پرستار یکی از بیمارستان‌های نیمه‌خصوصی شیراز نسبت به ملزومات بهداشتی در برابر کرونا اعتراض کرده بود که نخستین نفر اسمش را در فهرست تسویه حساب دید. او می‌گوید قرار است این اتفاقات به صورت گزارش مکتوبی به دانشگاه علوم پزشکی شیراز داده شود: «برخی از پرستاران با ما تماس می‌گیرند و گریه‌می‌کنند. آنها پول اجاره‌خانه‌شان را هم ندارند. اسفند ماه با آنها تسویه کرده‌اند.»
هر بیمارستان خصوصی تصمیم خودش را دارد، برخی از آنها به پرستاران اعلام کرده‌اند سرکارتان بیایید، اما از حقوق خبری نیست.
محمود عمیدی، عضو شورای مرکزی خانه پرستار این نوع برخورد با پرستاران را کاسب‌کارانه می‌داند. او می‌گوید بهتر بود به جای تعدیل این نیروها در بخش دولتی به کار گرفته می‌شد: «ما مدیریت بحران نداریم. تمام افرادی که در مراکز دانشگاهی فعال‌اند، سهامدار بیمارستان‌های خصوصی‌اند و می‌توانستند فکری به حال این افراد کنند. وزارت بهداشت به جای توجیه وضع اقتصادی بیمارستان‌ها بهتر بود که این مشکل را حل می‌کرد. نیروهای بیکارشده چگونه زندگی کنند؟» او از این پرستاران می‌خواهد به اداره کار بروند و شکایت کنند: «وزارت بهداشت متولی پرستاران است، اما کاری نمی‌کند. سازمان نظام پرستاری هم موضع وزارت بهداشت را دارد. این تعداد پزشک و پرستار جان‌شان را از دست دادند چه کردند؟ هیچ.»

 پیگیری موضوع از وزارت کار و قوه‌قضائیه
اما حمیدرضا عزیزی، دبیر شورای‌عالی نظام پرستاری کشور و معاون توسعه این سازمان وعده می‌دهد که حتما این موضوع را از وزارت بهداشت، وزارت کار و قوه قضائیه پیگیری می‌کنند. او از شرایط اقتصادی بیمارستان‌ها و مشکلاتی که برای پرستاران ایجادشده، باخبر است و به «شهروند» می‌گوید در جلسه‌ای که با سازمان برنامه و بودجه داشته‌اند، این دغدغه‌ها عنوان شده است:   «اتاق عمل‌ها و بخش‌های درآمدزای بیمارستان‌های خصوصی از کار افتاده‌اند و به نظر می‌رسد پس از کرونا حداقل تا چند ماه هم مردم اعتماد لازم را برای مراجعه به بیمارستان‌ها و شروع درمان نداشته باشند. از آن طرف هم برای همکاران‌مان مشکلات معیشتی ایجاد شده است و بیمارستان‌ها نمی‌توانند به آنها کارانه بدهند.» به گفته او بیمارستان‌های خصوصی در شرایط عادی درآمدهای بالایی دارند و سود فراوانی به دست می‌آورند و حالا که این شرایط پیش آمده است، نباید بودجه را قطره‌چکانی کنند. این موضوع برای سازمان نظام پرستاری به هیچ وجه قابل قبول نیست.

معاون درمان: گزارش رسمی و مکتوبی به دستم نرسیده
وزارت بهداشت کمابیش از این تعدیل‌ها باخبر است، اما تاکنون اقدامی نکرده است. پیش از این کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت در واکنش به این خبر گفته بود که اقتصاد بیمارستان‌های خصوصی شکننده شده است و آنها در معرض ورشکستگی قرار گرفته‌اند و با این اظهارات اقدام روسای هیأت‌مدیره این بیمارستان‌ها را توجیه کرد. همه اینها در شرایطی است که براساس تصمیم دولت در اواخر اسفند قرار بود ١٠‌هزار نفر که در قالب‌های مختلف به کمک نظام سلامت آمده‌اند، استخدام شوند و سهم پرستاران از این ماجرا ٤٥‌درصد یعنی ٤‌هزار و ٥٠٠ استخدام بود. جهانپور چند روز پیش اعلام کرد که تلاش می‌شود در جذب این تعداد، از آن پرستاران هم استفاده شود. قاسم جان‌بابایی، معاون درمان وزیر بهداشت که باید در جریان جزییات این قطع همکاری‌ها باشد، دیروز در نشست خبری در پاسخ به «شهروند» گفت که هنوز گزارش مستند رسمی در این زمینه به دست او نرسیده است. او گفت که با مدیران بیمارستان‌های خصوصی صحبت‌هایی داشته، اما گزارش مکتوبی به او نداده‌اند. جان بابایی در ادامه هم درباره استفاده از پرستاران تعدیل‌شده در بیمارستان‌های دولتی، چنین اتفاقی را ممکن ندانست، چراکه استخدام این افراد در بخش دولتی براساس آیین‌نامه استخدامی است: «ما مصوبه‌ای در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی داریم که در شرایط بحران کرونا با پرستاران قراردادهای ٨٩ روزه می‌بندند تا بعدا برایمان بار قانونی نداشته باشند.» او درباره استخدام این نیروها هم گفت اولویت با کسانی است که در بخش کرونا کار کرده باشند. معاون درمان وزیر بهداشت تنها راه چاره را خرید خدمت از بیمارستان‌های خصوصی و آغاز به کار فعالیت این بخش دانست: «از امروز (چهارشنبه) آیین‌نامه‌هایی به مراکز خصوصی اعلام می‌شود تا به تدریج خدمات سرپایی را شروع کنند.»