شوک ورود ویروس کرونا به کشور ما و استان مازندران از طرفی یک شوک به عرضه نیروی کار است (به‌دلیل قرنطینه خانگی که برای کنترل شیوع بیماری ضروری است) و از طرفی شوک به تقاضای کالاها و خدمات (هم از جهت کاهش تقاضا و به تعویق افتادن خریدهای غیر ضروری و هم از جهت جابه‌جایی تقاضا بین صنایع مختلف) بوده است.
ویروس کرونا به اقتصاد کشور منتقل شد
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه بدنه اقتصادی ایران در ماه‌های اخیر به علت تحریم و موضوع FATF رنجور شده بود، گفت: با توجه به شیوع بیماری کرونا اقتصاد کشورمان بیمار شد و بحث‌های صادرات، سیستم بانکی، تعاملات و سرمایه گذاری خارجی، ارزش پولی و قیمت ارزهای خارجی با رکود شدیدی مواجه شده است.
قاسم نوروزی در گفت‌وگو با بیان اینکه اثرات منفی کرونا بر اقتصاد ایران از چند جهت قابل بررسی است، اظهار کرد: کاهش ارزش صادرات غیر نفتی و کاهش میزان صادرات کالای غیر نفتی از عواملی هستند که بر درآمدهای حاصل از صادرات غیر نفتی اثرات مستقیمی دارد بنابراین کاهش قیمت جهانی کالاهای محصولات پتروشیمی، مس، روی، فولاد و غیره موجب شده اقتصاد صادرات غیر نفتی با چالش‌های جدی مواجه شود چراکه اگر قیمت اینگونه اقلام کاهش پیدا کند طبیعتا ارزش کالاهای صادراتی پائین می‌آید.
وی با اشاره به اینکه بیماری کرونا بر روی اقتصاد صنعت گردشگری و بخش‌های خدماتی مثل حمل و نقل نیز اثرات مستقیمی داشته است، تصریح کرد: با وجود اینکه افراد زیادی برای مقابله با این ویروس در خانه‌ها به سر می‌برند (قرنطینه خانگی) باعث شده درآمد صنعت گردشگری و خدمات حمل و نقل آن با رکود شدیدی مواجه شود چراکه رونق درآمد هتل‌ها و ارائه خدمات توریستی گردشگری مربوط به گردشگران داخلی است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه شیوع بیماری کرونا در ایران و جهان افزایش تورم برخی کالاها را به همراه داشته است، گفت: متاسفانه به دلیل احتکار و سوء استفاده‌هایی که از این شرایط بحرانی پیش آمده قیمت خیلی از اقلام را به شدت بالا برده است اما یک حسن این بیماری این بود در این شرایط یک سری صنایع مثل داروسازی و شوینده‌ها به یک درآمد خوبی رسیدند و نکته جالب این است که این بیماری توانست بازار بورس ایران را رونق ببخشد.
نوروزی علت روی آوردن مردم را به سمت بازار بورس ایران اینگونه دانست و افزود: در این شرایط مبادلات فیزیکی مردم از بین رفته و نقدینگی‌ها به سمت بازار بورس سرازیر شده است و بر عکس بازار بورس جهانی در این ایام به شدت کاهش یافت بنابراین به علت تحریم‌هایی که وجود دارد تبعات بورس جهانی به بورس ایران تزریق نشد.
وی خاطرنشان کرد: طبق آمار بازار بورس جهانی در شرایط کرونایی یک و نیم هزار میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است و این امر فاجعه‌ای برای بازار بورس جهانی است و علاوه بر آن بازار بورس آمریکا در قرن ۲۱ شدیدترین کاهش ارزش بورس را تجربه کرد که در ۲۰ سال اخیر بی‌سابقه بود و رشد اقتصادی چین هم با چالش شدیدی روبرو شد.
این کارشناس اقتصادی افزود: در سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ با وجود بیماری سارس در چین، سهم این کشور در اقتصاد جهانی ۴ تا ۵ درصد بود اما امروز با وجود بیماری کرونا سهم چین در اقتصاد جهانی ۱۶ تا ۱۷ درصد است و اگر اقتصاد چین دچار چالش شود اقتصاد تمام کشورهای جهان دچار چالش می‌شود و ایران هم از این قائده مستثنی نیست چراکه طبق آمارهای موجود حجم تجارت ایران با چین حدود ۳۵ میلیارد دلار بوده یعنی خود چین هم بزرگترین متقاضی نفت ایران است.
نوروزی در خصوص راهکارهایی اقتصادی موفقیت آمیزی که در کشورهای دچار بیماری کرونا اجرا شده است و می‌تواند این امر تجربه موفقی برای اقتصاد ایران باشد، گفت: چین با کاهش دادن نرخ بانکی توسط بانک‌ها و با شروع تزریق نقدینگی به بازار بورس توانست خودش را از این بحران نجات دهد و آلمان هم توانست برای شرکت‌های زیانده اعتباراتی را اختصاص دهد تا شرکت‌های آسیب دیده مجددا احیا شوند.
وی ادامه داد: در آمریکا دولت این کشور هم در شرایط کرونایی توانست به صورت ماهانه ۴۰ میلیارد دلار از مالیات را کاهش دهد تا اقتصاد بحران زده بازار بورس کاهش یابد و یک و نیم تریلیون دلار به بازار بورس تزریق کرده است.
این کارشناس اقتصادی راهکارهای اقتصادی ایران در مقابله با این ویروس را چنین توصیف کرد و افزود: کنترل تورم، جلوگیری از احتکار، تامین رفاهی مردم از سوی دولت، اجازه ندادن به کارگاه‌های تولیدی برای افزایش قیمت محصول خود، بخشش معافیت‌های مالیاتی کسب و کارها، معافیت پرداخت حق بیمه، پرداخت اعتبارات با بهره کم یا پرداخت یارانه به تولید کنندگان از سوی دولت از عواملی هستند که در این شرایط بحرانی می توانند اقتصاد بحران زده کشور را نجات دهند.
اقتصاد در بحران غیرقابل پیش‌بینی است
نوروزی با اشاره به اینکه آینده اقتصاد در بحران‌های مختلف مثل سیل، زلزله و بیماری‌های مختلف غیر قابل پیش‌بینی است، تصریح کرد: دولت‌ها باید برای جلوگیری از بحران‌ها آمادگی کامل را داشته باشد و ستاد مدیریت بحران آن کشور بلافاصله واکنش نشان دهد به عنوان مثال کشور هند از زمانی که بیماری کرونا در چین آغاز شد پروازهای چین به این کشور را قطع کرده و توانست در این شرایط بحرانی کمترین آمار مبتلا به کرونا را داشته باشد.
وی یادآور شد: دولت‌ها تنها کاری که می‌توانند برای مقابله با بحران‌های آینده انجام دهند این است که از وابستگی خود به تک محصولی بودن یا چند محصول بودن خاص صنعت بپرهیزند و بتوانند اقتصاد متنوعی را در کشور ایجاد کنند.
در شرایط بحرانی تمام تلاش مسئولان بر تقویت صنایع باشد
مهدی بشارتده سلوطی دکترای اقتصاد در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه در شرایط بحرانی تمام تلاش مسئولان بر تقویت صنایع باشد، اظهار کرد: دولت در این شرایط باید مالیات بر دستمزدهای صنایع را حداقل ۲ ماه معاف کند.
وی تصریح کرد: مسئولان در این شرایط باید بتواند مصرف انرژی کسبه و مردم را به مدت ۲ ماه رایگان کنند و این امر هم در چین اجرا شده که موفقیت آمیز به نظر می‌رسد.
این دکترای اقتصاد خاطرنشان کرد: به عنوان مثال در این شرایط بحرانی اگر مردم چین درآمدی هم داشته باشند، مالیات پرداخت نمی‌کنند و همین امر سبب شد خود به خود قرنطینه خانگی و احیای کارگاه‌های بخش تولیدی برای مقابله با این بیماری صورت گیرد.
بشارتده سلوطی گفت: متاسفانه در این شرایط بحرانی مدل‌های اقتصادی و تقاضای کل با یک سری مولفه‌های مثبت و منفی همراه شد و درآمد حاصل شده هم ضعیف شده است چراکه در بحث صادرات نفتی و غیر نفتی در این ایام هیچ اتفاقی نیافتاده و عملا درب ورود کالا هم بر روی کشور ما بسته شد که این امر با افزایش هزینه‌ها در کشور مواجه شده است.
وی خاطرنشان کرد: کشور ما در ماه‌های اخیر اگر با کسری بودجه مواجه بود جبران کسری بودجه از صندوق ارزی برداشت می‌شد اما با توجه به شرایط بحرانی کشور مردم توانایی مالیات را ندارند چراکه مالیات از کسب و کارها بودجه کشور را تامین می‌کرد و براساس آمار حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدهای صنعتی بر اثر بحران این بیماری با ورشکستگی روبرو شدند که این رقم، رقم کمی نیست.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه دولت باید در بحث حامل‌های انرژی و وام‌های کم بهره تدابیری اتخاذ کند، گفت: به عنوان مثال کشور ایتالیا به صنایع کشورش وام داده و خود دولت هم ضمانت آن را پذیرفته است.
بشارتده سلوطی بیان کرد: ما باید به انتظار بنشینیم که این موضوع با همت مردم حل شود و باید این را بپذیریم که موثرترین و قوی‌ترین راه مقابله با این ویروس مشارکت اجتماعی مردم است و در غیر این صورت برنامه خاصی وجود ندارد.
وی در پایان در خصوص آشفتگی اقتصادی در جهان چنین بیان کرد و یادآور شد: اگر فرض بر این باشد که کشوری مثل آمریکا و غیره این بیماری را برای جنگ اقتصادی به راه انداخته باشند به دور از ارزش انسانی و اخلاقی است چراکه با ساخت اینگونه ویروس نه تنها اقتصاد جهان را درگیر می‌کند بلکه اقتصاد کشورش هم آسیب خواهد دید بنابراین این فرضیه می‌تواند محتمل باشد.
دیدگاه تان را بنویسید