55 آنلاین- ارز دیجیتال «بیت کوین» در سال 2009 میلادی (1388 شمسی) معرفی شد. این ارز، در آن زمان هیچ ارزشی نداشت و به تدریج ارزش پیدا کرد و در هفته های اخیر قیمت آن به حدود 65 هزار دلار رسید.
بر این اساس ارزش ریالی بیت کوین، از هیچ به بیش از یک میلیارد و 600 میلیون تومان افزایش پیدا کرد و در سقوط قیمت روز چهارشنبه 29 اردیبهشت تا 30 هزار دلار معادل 700 میلیون تومان سقوط کرد.
بیت کوین، مهم ترین و معروف ترین ارز دیجیتال جهان از بین چندین هزار ارز از این نوع است. در این بازار، «کوین» یک پول و سکه دیجیتال و «توکن» یک دارایی دیجیتال محسوب می شود.
در گفت و گوی «55 آنلاین» با دکتر رضا شیرازی، عوامل سقوط 30 درصدی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در روز چهارشنبه 29 اردیبهشت 1400 و تبعات بازداشت مدیر عامل یک صرافی ایرانی فعال در حوزه معاملات ارزهای دیجیتال بررسی شده است.
*****
*در روز 25 فروردین 1400 بیت کوین به اوج قیمت خودش یعنی به 64 هزار و 863 دلار رسید و این بالاترین قیمت از زمان معرفی این ارز دییجتال در سال 2009 میلادی (1388) است. اتریوم به عنوان دومین ارز مهم، در روز 22 اردیبهشت امسال به بالای 4 هزار دلار رسید.
در این حدود یک ماه اخیر، تحولات زیادی در سطح جهانی و داخل کشورمان در حوزه ارزهای دیجیتال اتفاق افتاد و روز چهارشنبه 29 اردیبهشت امسال، یک سقوط بزرگ در قیمت ارزهای دیجیتال رخ داد.
جنابعالی، این تحولات جهانی و داخلی مرتبط با ارزهای دیجیتال و آثار آنها را چگونه ارزیابی می کنید؟
-شیوع ویروس کرونا باعث شد که در کُل دنیا خیلی از مردم، خانه نشین شوند و کسب و کارهای آنها دچار چالش شود. در این مدت، حتی گفته شد که روند افسردگی افراد، افزایش پیدا کرده است. لذا افراد زیادی، به دنبال این بودند که از این فرصت، استفاده کنند برای این که بگویند ما در خانه نیز فعال هستیم و کار می کنیم.
همین ورود پول نقد جدید به بازار کریپتو کارنسی (رمز ارز/Crypto Currency ) سبب شد تحولات اساسی در این بازار اتفاق بیفتد. از طرف دیگر، برخی آدم ها که به اصطلاح به آنها اوراکِل (غیب گو در فرهنگ یونانی/ Oracle) گفته می شود یعنی آدم هایی که می توانند تاثیرگذار باشند، سعی کردند از این بازار درآمد کسب کنند.
این افراد تاثیرگذار، سریعاً کوین ها و توکن هایی را به بازار عرضه کردند و با پمپاژ خبری سعی کردند مردم را به سمت آنها هدایت کنند.
مسائلی مثل «دوج کوین» و اخیراً، این کوین های عجیب و غریب و خنده دار حیوانات مثل «شیبا» و «گوریل» و امثال آن، باعث شده یک نوع بازی برای افراد خاص انجام شود و نه برای مردم. در اصل، بازی برای سوددهی همه مردم نیست و صرفاً برای این است که یک تعداد آدم که خودشان را تافته جدا بافته می دانند و بنیه مالی دارند، از این دریای پُر تلاطم، ماهی صید کنند.
در این وضعیت، مردم وارد این بازار شدند و بالاخره وقتی سود زیر زبان مردم می آید، حال آنها نسبت به این بازار خوب می شود. در ادامه هم، پول های بعدی وارد بازار می شود.
همه این عوامل، باعث می شود آدمی که قبل از این تحولات، مثلاً در نرخ 4 هزار دلار یا حتی 10 هزار دلار، بیت کوین به عنوان شاخصه و پدر خوانده رمز ارزها را خریده یا سایر رمز ارزها را خریده، وقتی قیمت آن به 60 هزار دلار رسیده، پیش خودش بگوید این قیمت، قیمت خوبی است و من می توانم با فروش آن نفع کنم.
وقتی که قیمت به نرخ مطلوب می رسد، عملاً خروج از بازار اتفاق می افتد مثل زمانی که خیلی از آدم ها، خریدهای بورسی خودشان را انجام داده بودند. وقتی شاخص کُل بورس تهران به یک میلیون و 800 هزار واحد یا 2 میلیون واحد رسیده، این افراد سهامدار، گفته اند دیگر از این بهتر چه می خواستیم.
چنین افرادی، می گویند سهمی که خریده بودیم الان قیمت آن 9 برابر یا 10 برابر شده و آن را می فروشیم و از بورس خارج می شویم.
در حال حاضر، بازار ارزهای دیجیتال هم، روند اصلاحی خودش را آغاز کرده است. البته آدم هایی که در قیمت های بالا خرید کرده اند، معمولاً در این قبیل ریزش ها یا آدم هایی که قبلاً از خرید جا مانده بودند، اقدام به خرید می کنند.
الان که قیمت بیت کوین، دوباره به 30 هزار دلار رسید، افرادی که از خرید جا مانده بودند، ممکن است خرید خودشان را در همین قیمت انجام داده باشند. بعد از ریزش قیمت روز چهارشنبه (29 اردیبهشت)، افراد معروفی ادعا کردند که 4 هزار بیت کوین خریده اند یا دیگری گفت 8 هزار بیت کوین خریده است.
*افزایش قیمت دوباره بیت کوین از حدود 30 هزار دلار به بالای 40 هزار دلار، نشان می دهد که خرید زیادی اتفاق افتاد و تقاضا ایجاد شد؟
-این یک اصل است یعنی آن حالتی که افراد دوست داشتند اتفاق بیفتد و از آن جا مانده بودند، حالا اتفاق افتاده است. لذا این افراد، از این موقعیت کاهش قیمت، استفاده می کنند. در دنیا نیز، همین اتفاق رخ داده و یک تعداد دیگر، خرید می کنند.
این اصلاح قیمت ها، فرصت پیاده شدن به افرادی که سود کرده اند، می دهد و از آن طرف، فرصت سوار شدن به افرادی هم که از بازار جا مانده اند، می دهد.
*اتفاقی که در داخل کشورمان و در روز دوشنبه 27 اردیبهشت امسال یعنی دو روز قبل از سقوط قیمت ارزهای دیجیتال در روز چهارشنبه (29 اردیبهشت)، رخ داد این بود که یکی از مدیران صرافی های معروف و فعال در حوزه ارزهای دیجیتال، بازداشت شد.
در همین زمینه گفته شد که در خصوص ارز دیجیتال عرضه شده توسط این فرد، کلاهبرداری اتفاق افتاده است. آیا این اتفاق می تواند تاثیر مهمی در صحنه داخلی، بر ارزهای دیجیتال بگذارد یا این که این طور نیست و این اتفاق، یک مورد خاص بوده است؟
-ما باید یک تفکیک کنیم از دو لباسی که تن ایشان بوده است. یک لباس، این است که به عنوان مدیر یک صرافی بوده و یک لباس دیگر، به عنوان عرضه کننده یک «توکِن» به اسم بی آر جی (BRG) .
از دیدگاه داشتن صرافی، ایشان دچار مشکل نشده. فرد نامبرده به خاطر تولید یک توکن که به اصطلاح به آن «شِت کوین» یا کوین بی ارزش گفته می شود، فعالیت هایش زیر سوال رفته است. اتفاقاً از این نظر، برخورد با مدیر عامل این صرافی، کار درستی بوده است. چون واقعاً توکنی که تولید کرده بود، بی ارزش بود
اتفاق دیگری در داخل کشور ما افتاد و آن هم، این بود که برخی مسئولان به این نتیجه رسیده اند که صرافی های ارزهای دیجیتال، سود زیادی دارند.
الان تعداد زیادی صرافی در حوزه ارزهای دیجیتال به مردم خدمات می دهند و تبادل کریپتو به ریال یا بالعکس آن را انجام می دهند. در حال حاضر، حاکمیت یا نهاد قانونگذار، ضرورت دارد که قانون لازم را برای این بازار وضع کند.
در کشور ما مشخص نیست که کدام نهاد باید متولی این شتر گاو پلنگ (زرافه و کنایه از ناهماهنگی) رمز ارز باشد. خلاصه این که هر نهاد و وزارتخانه به دنبال منافع خودش است. در مجموع، باید قانون مشخص کند که چه نهادی، متولی این حوزه باشد و مثل صرافی های موجود، فعالیت قانونی در حوزه ارزهای دیجیتال انجام شود.
*یک دادخواست یا پِتیشن در فضای مجازی تهیه شده و جنابعالی از فعالان این حوزه خواسته اید که آن را امضا کنند. از این طریق از آقای روحانی رئیس جمهور درخواست کرده اید که تعقل بیش تری در این زمینه انجام شود.
جنابعالی، فکر می کنید کارها به شکل قانونی انجام شود حتماض بهتر خواهد بود؟
-بله. ما امیدواریم قانون و مقررات لازم برای این حوزه تهیه شود تا از این فرصتی که به وجود آمده، استفاده شود و نه این که آن را یک تهدید بدانند. این طور نباید باشد که فعالیت در این حوزه، ممنوع اعلام شود و مثل برخی پدیده های دیگر، به صورت مخفی و زیرزمینی انجام شود.
الان مردم به صرافی های موجود مراجعه کرده و احراز هویت می شوند. ما یک پتیشن یا کارزار اینترنتی را راه اندازی کردیم و به رئیس جمهور نامه نوشتیم.
در این ارتباط، ما از علاقه مندان و فعالان حوزه ارزهای دیجیتال، دعوت کردیم که آن را امضاء کنند. درخواست ما این است که موضوع بستن درگاه های صرافی های فعال در حوزه ارزهای دیجیتال را برای یک مدت مشخص به تعویق بیندازند و از کارشناسان بهره بگیرند تا تصمیم مناسب اخذ شود.
*مدیر عامل این صرافی که بازداشت شده، علاوه بر فعالیت های مربوط به صرافی حوزه ارزهای دیجیتال، خودش هم یک ارز دیجیتال معرفی کرده است. او در اسفند 1399 از این ارز خودش دفاع کرده و گفته بود حجم بازار سرمایه این ارز نیم میلیارد دلار است.
جنابعالی اعتقاد دارید که ارز دیجیتال این صرافی، شِت کوین است. به هر حال ما می دانیم که شت کوین، یک ارز بی ارزش و بی اعتبار است. دقیقاً اطلاعات مشخصی راجع به این ارز مورد ادعا ارائه می کنید؟
-ارز بی آر جی، اصلاً بازاری نداشت یا کار خاصی انجام نمی داد. چند سال پیش، رمز ارزی به اسم «بیت کانِکت» معرفی شد و به قیمت بالایی هم دست یافت ولی بعداً دچار مشکل شد.
همچنین قیمت ارز دیجیتال «شیبا»، در مدت یک سال از زمان معرفی آن، چند برابر شد و حتی جزو 20 ارز دیجیتال برتر دنیا قرار گرفت ولی همه این ارزها، شت کوین هستند یعنی کوین هایی هستند که هیچ پشتوانه ای ندارند و هیچ آینده ای نخواهند داشت.
در همین ریزش قیمت اخیر بیت کوین، قیمت برخی از ارزهای دیجیتال تا نزدیک صفر، پایین رفت. پس وقتی ما می گوییم یک ارز دیجیتال، شت کوین است، به حجم بازار آن نگاه نکنید.
واقعیت این است که در برخی مواقع، مردم از مواد و محصولات نامرغوب موجود در بازار استفاده کرده و بعداً متوجه ماجرا می شوند. یک رمز ارز بی ارزش هم، ممکن است بازار داشته باشد. چون هنوز مردم، از ماجرا خبر ندارند و بدون دانش وارد این بازار شده اند ولی بالاخره می فهمند و تا آن زمان، احتمال دارد افراد زیادی زیر چرخ دنده های این بازار لِه شده باشند.
*دو ارز دیجیتال، به شدت مورد حمایت آقای ایلان ماسک، مدیر عامل شرکت خودرو سازی «تسلا»، قرار گرفت که بیت کوین و دوج کوین بودند. اتفاقاً در مورد دوج کوین، برخی نظرشان این است که یک ارز دیجیتال شت کوین و بی ارزش است.
در مورد این ارز که الان جزو چند ارز دیجیتال برتر و معروف جهان است، چه نظری دارید؟
-آقای ماسک، برخی خوبی ها دارد و بر کسی پوشیده نیست ولی یک آدم خبره، الزاماً در همه کارهایش یک آدم خوب نیست. ایشان به دلیل طرفدارانی که دارد عملاً پمپ خبری برای دوج کوین ایجاد می کند.
یک باز هم، شبیه همین اتفاق برای بیت کوین انجام داد ولی زور او به بازار بیت کوین نرسید. با این حال، او تاثیر گذاشت ولی تاثیر او در حد 10 هزار دلار یعنی در حد یک پنجم بود. در حالی که روی قیمت دوج کوین تاثیر جدی گذاشت. اصلاً دوج کوین، به خاطر ایلان ماسک به کوینی تبدیل شده که جایگاه بالایی دارد.
*در روزهای گذشته که قیمت دوج کوین به اوج رسید حجم بازار دوج کوین در دنیا به 70 میلیارد دلار افزایش پیدا کرد و الان تا حدود 52 میلیارد دلار پایین آمده. آیا این ارز مورد علاقه ایلان ماسک هم، کلاهبرداری است و در نهایت سرمایه ها را بر باد می دهد؟
-من اسم دوج کوین را شت کوین نمی گذارم و به آن کوین خبری می گویم. چرا که قیمت دوج کوین، به خاطر توئیت افراد، بالا یا پایین می رود. یک مقدار، نوع نگاه من به دوج کوین، متفاوت است نسبت به کوین هایی که آنها را بی ارزش می دانم ولی به هر حال، یک ارز دیجیتال باید ارزش خاصی را به جامعه کریپتو کارنسی تزریق کند.
دوج کوین، هیچ ارزش خاصی اضافه نمی کند، اما حقیقتاً خودم به این جمع بندی نرسیده ام که شت کوین است ولی باید از کوین های خبری، دوری کرد. در مجموع، ممکن است یک تعداد از مردم، با خرید این نوع کوین ها ضرر کنند و همه سرمایه خودشان را از دست بدهند.
*کاهش 30 درصدی قیمت بیت کوین در روز چهارشنبه (29 اردیبهشت) اتفاق افتاد و بر باد رفتن یا بی ارزش شدن حداقل موقتی حدود 400 میلیارد دلار از بازار بیت کوین، رخ داد و کسل بازار ارزهای دیجیتال هم 1000 میلیارد دلار کاهش پیدا کرد.
به نظر شما چه عامل یا عواملی در این کاهش ارزش موثر می دانید؟
-به نظر من، عامل این کاهش همان پیاده شدن افرادی بود که در سود بودند. رفتار مردم در حوزه رمز ارزها خیلی به تحلیل تکنیکال وابسته است و ریزش بیت کوین، در تحلیل تکنیکال دیده شد.
*انتشار خبر دستور مقامات دولت چین مبنی بر این که مقررات سختگیرانه ای در مورد ارزهای دیجیتال در نظر گرفته شود باعث کاهش سریع و چند درصدی قیمت بیت کوین شد. کاهش ناشی از این خبر، به نظر شما چقدر در کاهش کُلی 30 درصدی بیت کوین در روز 4 شنبه تاثیر داشت؟
-خبرگزاری رویترز، خبری را که مربوط به سال گذشته بود مجدداً انتشار داد. در عمل، با یک خبر فیک، این کاهش قیمت در بازار اتفاق افتاد. یادمان باشد که صنعت ماینینگ (استخراج کردن ارزهای دیجیتال) دنیا در اختیار چین است. اگر دولت چین، جلوی این کار را بگیرد، شرکت های چینی زیادی و درآمدهای خودش را دچار چالش می کند.
*به طور مشخص نگفتید که عامل سقوط قیمت ارزهای دیجیتال در روز 4 شنبه چه بود؟
-آن خبر مربوط به چین، عامل کاهش قیمت شد و مردم یک دفعه ترسیدند. در نتیجه مردم شروع به فروش ارزهای دیجیتال کردند. این عامل، عامل کاهش قیمت بود، اما قبل از اعلام این خبر، تحلیل تکنیکال این ریزش را نشان می داد.
ما تقریباً از 11 روز قبل، واگرایی های منفی را در نمودارهای تحلیل تکنیکال می دیدیم. به همین دلیل، افراد زیادی در این بازار، در موقعیت فروش قرار گرفته بودند و از این ریزش قیمت استفاده کردند.
*قیمت بیت کوین بعد از این که یک ماه قبل، به بالای 64 هزار دلار رفت، دچار کاهش شد. در ادامه، قیمت بیت کوین چندین بار نتوانست به بالای 60 هزار دلار برگردد. در روز سه شنبه 28 اردیبهشت که روز قبل از سقوط قیمت ارزهای دیجیتال و بیت کوین در روز چهارشنبه بود، برخی از کارشناسان حوزه ارزهای دیجیتال، گفتند چون تقاضا وجود ندارد که قیمت بالا برود و بر این اساس، سقوط احتمالی قیمت بیت کوین تا 28 هزار و 939 دلار پیش بینی کردند.
آیا می شود نبود تقاضا برای خرید را عنوان کنیم که در این کاهش قیمت 30 درصدی اخیر تاثیر گذاشته است؟
-وقتی که ما یک علم داریم که قیمت های حمایتی یا سقف های قیمتی را شناسایی کنیم، نباید خودمان را با اخبار زمان رسیدن به آن اعداد درگیر کنیم. وقتی که ما به اخبار بسنده کنیم، آن موقع حرکت ها را قبل از اتفاق افتادن، شناسایی نمی کنیم.
فرض کنید در این حالت، ما منتظر می مانیم که ببینیم چه خبری منتشر می شود. آن وقت، خبر که منتشر می شود همه دنیا متوجه می شوند و واکنش ها، احساسی می شود. کار درست این است که ما ردّ پای بزرگان بازار را قبل از این که دیگران بفهمند، با تحلیل تکنیکال شناسایی کنیم.
*در سال 2017 میلادی، قیمت بیت کوین به بالای 19 هزار دلار صعود کرد و در ماه بعد تا 3 هزار دلار سقوط کرد که 80 درصد کاهش قیمت بود. در اسفند 1398 هم قیمت بیت کوین، در یک موقعیت در حد 50 درصد کاهش پیدا کرد. در اتفاق روز چهارشنبه اخیر، قیمت بیت کوین 30 درصد کاهش پیدا کرد و در ادامه بیت کوین و ارزهای دیگر، یک مقدار از ارزش خودش را دوباره به دست آورده اند.
جنابعالی فکر می کنید که رسیدن قیمت بیت کوین به 30 هزار، نهایت کاهش در این مرحله بود یا نه؟
-بیت کوین، یک خط روند صعودی را از دست داده است. اگر بیت کوین در ادامه بتواند بالای قیمت 45 هزار دلار برود و «تثبیت» شود یعنی به مدت سه روز، در آن محدوده باقی بماند، می توانیم بگوییم این ریزش تمام شده.
در غیر این صورت، اگر قیمت بیت کوین رو به پایین برگردد، بیت کوین امکان رفتن تا محدوده 20 هزار دلار را خواهد داشت.
طبق گفته کارشناسان بیتکوین تا 20 هزار دلار ریزش خواهد داشت و با توجه به ملکه بوده بیتکوین، مابقی رمز ارزها به همین میزان ریزش خواهند داشت.