بن کاسپیت در المانیتور نوشت: در پس روابط اسرائیل و عربستان سعودی چه می گذرد؟ فراز و نشیب‌های اخیر در روابط این دو قدرت منطقه‌ای حتی گیج کننده تر و غافلگیرکننده تر از تغییرات سیاست‌های رئیس جمهور دونالد ترامپ است.
در تاریخ 6 اکتبر، شاهزاده بندر بن سلطان، سفیر سابق عربستان سعودی در آمریکا، اظهارنظری غیرمنتظره علیه فلسطینیان داشت که این اظهارنظر در اسرائیل به عنوان گامی دیگر در جهت نزدیک شدن تدریجی ریاض به اسرائیل تلقی شد. بندر با اشاره به محکومیت توافق نامه‌های عادی سازی اسرائیل با امارات و بحرین از سوی فلسطینیان، گفت: آنچه در روزهای اخیر از زبان رهبران فلسطین شنیدم واقعاً دردناک بود. انتقاد آنها از رهبری کشورهای عرب خلیج فارس با این گفتمان مذموم کاملاً غیرقابل قبول است. تعجب آور نیست که ببینیم این رهبران در استفاده از عباراتی مانند خیانت چقدر سریع عمل می کنند، زیرا این روش آنها در برخورد با یکدیگر است.
او در این مصاحبه طولانی ادامه داد: آرمان فلسطین توسط اسرائیل و رهبران فلسطین به یک اندازه دزدیده شده است .آرمان فلسطین یک هدف عادلانه است، اما طرفداران ظاهری آن این آرمان را نادیده گرفته‌اند.
این اظهارات موجب خوشنودی رهبران اسرائیلی شد، اما دقیقاً دو ماه بعد، اظهارنظر دیگری آب سردی بر پیکر عادی سازی روابط بین دو کشور بود. شاهزاده ترکی الفیصل، رئیس سابق اطلاعات عربستان سعودی، در مصاحبه 5 دسامبر با سی ان ان گزارش های گسترده در مورد دیدار محرمانه نتانیاهو در ماه گذشته با ولیعهد محمد بن سلمان را تکذیب کرد.
وزیر خارجه عربستان سعودی هم این ادعاها را کاملاً انکار کرد و گفت: من معتقدم که اعتبار پادشاهی سعودی با ادعاهای مطرح شده توسط شخصی مانند نتانیاهو که در کشورش متهم به دروغ گفتن به مردم اسرائیل است از بین نمی‌رود. وی در پاسخ به سوالی درباره عادی سازی روابط با اسرائیل گفت: چنین آمادگی وجود ندارد چرا که آرمان فلسطین اولویت پادشاهی است و پادشاهی به ابتکار عمل صلح عرب متعهد است.
در حالی که مقامات مبهوت اسرائیلی در تلاش بودند تا درک کنند که چه چیزی باعث این حمله آتشین شده، فیصل در کنفرانس امنیت منطقه‌ای گفتگوی منامه در تاریخ 6 دسامبر حمله دیگری را متوجه اسرائیل کرد. در این کنفرانس، گابی اشکنازی وزیر امور خارجه اسرائیل و دور گلد مدیرکل سابق وزارت خارجه اسرائیل، وابسته به نتانیاهو به صورت آنلاین حضور داشتند.
به گفته چندین منبع اسرائیلی، افشای دیدار 22 آبان نتانیاهو در عربستان سعودی با محمد بن سلمان در حضور مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا باعث خشم ریاض شد چرا که سعودی‌ها مایل بودند این مساله هنوز مخفی بماند. افشای این دیدار محمد بن سلمان را مجبور کرد چند قدم به عقب برود و موضع‌اش در داخل تضعیف شود.
طرح صلح عربی 2002 ، که در ابتدا به عنوان ابتکار عمل صلح سعودی شناخته می‌شد، دوباره بر سر زبان‌ها افتاد. مسئله فلسطین که مدتهاست از توجهات به دور بوده، دوباره احیا شد و سعودی‌ها برای جلوگیری از تحقیر بیشتر، مواظب هستند که دیدار با نتانیاهو را انکار کنند. وقتی اخیرا در مصاحبه با رادیو کان، تلویریون اسرائیل، از نتانیاهو در این مورد سوال شد، او ترجیح داد تا سکوت کند. مقامات اسرائیلی از هزینه سنگینی که اسرائیل برای نشست مخفیانه نتانیاهو با بن سلمان می پردازد آگاه هستند، به نظر می‌رسد آنها عملا منافع ملی را در خدمت ملاقات شخصی خود کنار گذاشته‌اند.
با این وجود، در اسرائیل فشار خاصی متوجه نتانیاهو نیست. یکی از معتمدان نتانیاهو که خواست نامش فاش نشود، به المانیتور گفت: شرایط در حال حاضر ثابت است. سعودی‌ها همان سعودی‌ها و ایرانی‌ها هم همان ایرانی‌ها هستند و اسرائیل هنوز قدرت برتر در خاورمیانه است. سعودی‌ها ظاهراً فعلا ترجیح می دهند در خفا به اسرائیل نزدیک شوند و منتظر روی کارآمدن بایدن، رئیس جمهور منتخب در آمریکا بمانند موضوعی که البته قابل درک است.
در همین حال، اسرائیل مشغول تلاش برای افزایش فشار بر دولت ترامپ است تا دستاوردهای خود را تحکیم کند. سودان تهدید کرده که اقدام عادی سازی خود با اسرائیل را لغو خواهد کرد، مگر اینکه آمریکا آن را از لیست کشورهای حامی تروریسم خارج کند، از سویی دیگر سناتورهای طرفدار اسرائیل خواستار دستور کنگره برای فروش جنگنده‌های اف-35 آمریکا به امارات برای اطمینان از پایبندی ابوظبی به قرارداد عادی سازی هستند. این توافق منجر به تضعیف قدرت نظامی اسرائیل در منطقه نمی شود. حتی ران درمر، سفیر اسرائیل در واشنگتن، مجبور شد شخصا اعلام کند که اسرائیل مشکلی با توافق فروش سلاح به امارات ندارد و تنها نگرانی اصلی اسرائیل بازگشت احتمالی آمریکا به توافق هسته‌ای با ایران توسط دولت بایدن است. بنابراین همه طرفها مشغول آماده سازی برای روی کارآمدن دولت جدید آمریکا هستند. به زودی تغییرات زیادی حاصل خواهد شد، اما در مورد برنامه‌های بایدن برای منطقه اطلاعات زیادی در دست نیست.
با نزدیک شدن به مراسم تحلیف 20 ژانویه، احتمالاً میزان فشار در بسیاری از پایتخت‌های خاورمیانه افزایش خواهد یافت. دوران طلایی نتانیاهو در واشنگتن در شرف پایان است. اگرچه بایدن احتمالا از نظر سیاست خاورمیانه با رئیس جمهور باراک اوباما متفاوت است، اما بدون شک او ترامپ نخواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید