حمله روسیه به اوکراین بعد ازجنگ جهانی دوم، بزرگ‌ترین درگیری نظامی در اروپا به شمار می‌رود. در این جنگ شهروندان اوکراینی درغیاب پناهگاه‌های جنگی درایستگاه های مترو پناه گرفتند.
عکس هایی که ازحضور شهروندان اوکراینی در مترو منتشر شده است، نشان می‌دهد که سازه های شهری تا چه حد می توانند کارکردهای دوگانه داشته باشند . کارکرد نخست در نقش مستقیمی که برای آنها تعریف شده است و کارکرد دوم در زمان بحران.
حال این پرسش قابل طرح است که این کارکردهای چندگانه در سازه‌های شهری پایتخت ایران نیز وجود دارد؟
به گفته مدیران شهری اکثرایستگاه های مترو در زمان بحران های طبیعی مثل زلزله ایمن هستند .
با این حال آیا سازندگان مترو به بحران های غیرطبیعی مثل بمباران در زمان جنگ هم توجه داشته اند؟
یکی از کارشناسان این حوزه می گوید :در ساخت ایستگاه های مترو به موضوع پدافند غیرعامل توجه نشده است، زیرا هزینه های ساخت ایستگاه ها افزایش زیادی پیدا می کرد تنها ایستگاه متروی قیطریه در زمان مدیریت آقای محسن هاشمی برای زمان های بحرانی مانند بمباران طراحی شد و این ایستگاه از این جهت با سایر ایستگاه های مترو متمایز است . هرچند که با تغییر مدیریت در مترو ، این ایستگاه هم نیمه کاره رها شد و بدون در نظر گرفتن بخش های پدافند غیر عامل به بهره برداری رسید .
او درخصوص این که ایستگاه های مترو تهران می توان محل مناسبی برای اسکان در زمان بمباران های احتمالی باشد هم تاکید کرد :یکی از چالش های اصلی ایستگاه های متروی تهران نبود سرویس بهداشتی عمومی در این سازه‌ها است، متاسفانه تنها برای کارکنان هر ایستگاه سرویس بهداشتی محدود ایجاد شده است. این مساله به خودی خود یکی از چالش‌های اصلی برای ایفای نقش پناهگاه برای شهروندان پناه گرفته به این اماکن به شمار می‌رود.
به گفته این کارشناس شاید ایستگاه ها برای زمان بمباران طراحی نشده باشند، اما به دلیل عمق ایستگاه ها شاید بتوان از آنها به عنوان محل مناسبی برای پناه گرفتن بهره گرفت، هرچند که موشک‌ها و بمب‌های جدید احتمالا قدرت تخریب بسیار بالایی دارند و قاعدتا این ایستگاه‌ها توان مقاومت دربرابر آنها را نخواهند داشن. او تاکید می کند که طراحی ایستگاه های مترو برای چنین بحرانی ها بسیار هزینه ساخت را بالا می برد .
در همین زمینه محسن کاملی، حسن حسینی امینی ،اسدالله سلمی و سیدباقر حسینی در مقاله‌ای با عنوان الزام پدافند غیرعامل در طراحی ایستگاههای مترو به لزوم طراحی ایستگاه های مترو برای زمان جنگ احتمالی اشاره شده است . در این مقاله آمده است که ایستگاه های مترو از جمله سازه های زیرزمینی است که دارای ماندگاری طولانی و بهره برداری پیوسته و کثرت استفاده کننده هستند، بنابراین در طراحی احداث و بهره‌برداری ایستگاههای مترو می باید به تناسب پیشرفته سلاح های دشمن اقدامات ضروری و مورد نیاز را انجام شود .
براساس نتایج تحقیق در بررسی الزامات معمارانه ایستگاه های مترو از نظر پدافند غیرعامل و حاکی از آن است که این الزامات در چهار دسته کلی اعم از الزامات طراحی، دسترسی و مکان یابی مدیریتی و الزامات دسته بندی می شود.
در این مقاله پیشنهاد شده است که برای چند منظوره بودن مترو از درب های متحرک و خم به جهت عدم انتقال موج انفجار استفاده شود همچنین پیش‌بینی خروجی های اضطراری ،در نظر گرفتن فضاهایی برای انبار آذوقه آب و سوخت ،از بین بردن نقاط تیزو گوشه‌دار و... استفاده از سطوح کف و دیوارهای سفید یا براق به عنوان الزامات طراحی پیشنهاد شده است.
همچنین دسترسی بین مترو و ابنیه ویژه یا فضاهای بیرونی برای ایمنی وسهولت تردد به دقت طراحی شود در خطوط مترو مسیرهایی پیش‌بینی شود که در صورت انهدام و انسداد بخشی از مترو امکان تداوم ارتباط با محیط پیرامونی فراهم شود در این راستا بهتر است در خطوط مترو خروجی های اضطراری با آن به بیش از عمق محل تجمع پناهجویان ایجاد شود،برخی دیگر از پیشنهادهای این مقاله برای استفاده چند منظوره از مترو است.
باید دید که مدیران شهری برای رفع این نقیصه چه برنامه‌هایی در نظر دارند.
اگر بود جای تعجب داشت هر چند ما ایرانی خودم دیگه شدیم زد بمب خمپاره چون که با این فشار اقتصادی هر ایرانی خودش به تنهایی یک خمپاره متحرک