دومینوی سقوط در افغانستان | طالبان حداکثر تا ۳۰ روز دیگر به کابل می رسد

«گولدباوم- حسن- عابد» در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند طالبان ظرف روزهای گذشته به شکل شگفت‌آوری به پیش رفته است و به‌گونه‌ای آرایش گرفته است که گویی قصد حمله و تسخیر کابل را دارد. کمتر از سه هفته بعد از خروج آمریکا از افغانستان، ارتش افغان در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. برخی مقام‌های آمریکایی از این بیم دارند که ظرف ۳۰ روز آینده دولت افغانستان «منفجر شده و به هوا خواهد رفت» به همین دلیل، قرار است ۳ هزار نیروی آمریکایی برای تخلیه سفارت آمریکا و خارج کردن شهروندان آمریکایی از کابل وارد افغانستان شوند. آنها با تیربار، خمپاره‌انداز و برخی سلاح‌های سبک و سنگین خواهند آمد تا درصورت حمله طالبان از توان دفاع برخوردار باشند. طالبان از حدود ۴۲۰ ولسوالی(شهرستان) بیش از نیمی از آنها را در تسخیر خود گرفته است. اگرچه برخی شهرها از سوی طالبان محاصره شده و درگیری‌ها به‌شدت ادامه دارد، اما برخی گزارش‌ها حاکی از این است که نیروهای دولتی افغانستان خسته و فرسوده شده‌اند و نیروهای نظامی یا سلاح بر زمین گذاشته و می‌گریزند یا تغییر موضع می‌دهند و به طالبان می‌پیوندند. قندهار غنیمتی بزرگ برای طالبان است؛ چراکه قطب اقتصادی جنوب کشور و زادگاه شورشیان طالبان در دهه ۹۰ است و به مدت ۵ سال پایتخت آنها بود. با تسخیر این شهر، طالبان می‌تواند ادعا کند که به قدرت بازگشته است (هر چند نه به‌طور کامل). به نوشته «گولدباوم- حسن- عابد» ورود طالبان به شهرها از جمله در هرات با آزادی زندانیان همراه بوده است. در هرات به محض تسخیر، ۳ هزار زندانی به دست طالبان آزاد شدند. به گفته مقام‌های دولتی و شاهدان عینی، بسیاری از نیروهای دولتی افغان (از جمله تقریبا تمام کماندوها و واحدهای ویژه پلیس) به محض مشاهده طالبان از برابر آنها گریخته و شهر را به طالبان تسلیم کردند. «سامی نصرت» سخنگوی پلیس هرات می‌گوید: «بیشتر شهرها بدون نبرد فتح شدند. طالبان با تیراندازی به سوی آسمان، شادمانی خود را ابراز می‌کردند.» «احسان شفیق» از ساکنان هرات چهارشنبه شب پس از اینکه شنید درگیری‌ها شدت گرفته است، گفت: شهر مانند شهر ارواح شده و سکوتی مرگبار شهر را فراگرفته است. او می‌گوید: «وقتی طالبان وارد مراکز پلیس شدند آنجا خالی بود و وقتی وارد دفتر استاندار [والی] هم شدند آنجا هم خالی بود. هر جا آنها می‌رفتند، زودتر از آنها نیروهای دولتی فرار کرده و ساختمان را رها کرده بودند.» در میان شهرهای تحت کنترل دولت، مزار شریف در شمال زیر حملات شدید طالبان قرار دارد. دیر نیست که این شهر هم به دست طالبان سقوط کند.

با توجه به این اوضاع وخامت‌بار در افغانستان، دولت آمریکا اعلام کرد که ۳ هزار نیرو به افغانستان و ۴هزار نیروی دیگر به منطقه اعزام خواهد کرد. این نیروهایی که به افغانستان خواهند رفت سفارت این کشور و شهرندان آمریکایی را از افغانستان بیرون خواهند برد. این در حالی است که دولت بایدن به استقبال فروپاشی دولت در افغانستان می‌رود. «توماس گیبون نف»، «هلن کوپر»، «لارا جیکس» و «اریک اشمیت» در گزارش ۱۲ آگوست برای نیویورک‌تایمز نوشتند، اوضاع وخامت بار در افغانستان باعث شد دولت بایدن برنامه‌هایی برای تسریع در خروج آمریکایی‌ها از افغانستان داشته باشد. بایدن در دیدار چهارشنبه شب و پنج‌شنبه صبح با مقام‌های ارشد و نیز مشاوران امنیت ملی خود دستور اعزام این نیروها را صادر کرد. با این حال، دولت آمریکا می‌گوید اگر طالبان با زور پایتخت را تسخیر کند، این گروه را به رسمیت نخواهد شناخت. «پاول.دی.شینکمان» در گزارش ۱۲ آگوست در US.News نوشت، با وجود این ادعای آمریکا اما مقام‌های چینی اعلام کردند درصورتی‌که طالبان کابل را تسخیر کند، این گروه را به رسمیت خواهند شناخت. به نوشته او، اگرچه پکن تلاش داشت تا طالبان را وادار به مصالحه با دولت غنی کند، اما پیشروی‌های این گروه مقام‌های حزب کمونیست را متقاعد کرد که بهتر است آماده برقراری روابط رسمی با این گروه شورشی باشند.

«گیبون نف- کوپر- جیکس- اشمیت» همچنین افزودند: هزار نیروی اضافی هم به قطر خواهند رفت تا به فرآیند درخواست ویزای آن دسته از نیروهای افغان که با ارتش آمریکا همکاری می‌کردند، کمک کنند. این گزارشگران نوشتند طالبان در حالی با حدود ۷۵ هزار نیرو پیش می‌تازد که ارتش افغانستان ۳۰۰ هزار نیرو دارد و همگی از سوی ارتش آمریکا آموزش دیده بودند. وضعیت فرار تاسف‌بار این نیروها باعث سرخوردگی شدید و نگرانی در میان مقام‌های ارشد آمریکایی و مقام‌های پنتاگون شده است. مقام‌های افغان بارها اعلام کرده بودند که قادر به دفاع از کشور و شکست طالبان هستند. جان کربی، در همین رابطه گفت: «ارتش افغانستان مزیت‌های زیادی دارد که طالبان فاقد آن است. طالبان نیروی هوایی ندارد.آنها هیچ چیز ندارند.» اما اشرف غنی فاقد ابتکار برای طراحی یک استراتژی در راستای شکست طالبان و جلوگیری از فرار و ریزش نیروهای امنیتی است. روز چهارشنبه ۲۰مردادماه اشرف غنی «ولی محمد احمدزی» رئیس ستاد ارتش افغانستان را برکنار کرد و «هبت‌الله علی‌زی» به‌عنوان رئیس جدید ستاد ارتش تعیین شد. «سمیع سادات» فرمانده سپاه ۲۱۵ ارتش هم به‌عنوان فرمانده سپاه نیروهای خاص (قول اردو) تعیین شد. پیشروی طالبان نگرانی خاطر مقام‌های آمریکایی را به‌وجود آورده است. در همین راستا، مقام‌های آمریکایی می‌کوشند تا تضمین‌هایی از این گروه بگیرند دال بر اینکه به سفارت آمریکا در کابل حمله نخواهند کرد. «لارا جیکس» در گزارش ۱۲ آگوست برای نیویورک‌تایمز نوشت، اگر این گروه خواهان دریافت کمک‌های خارجی است باید مانع حمله به سفارت آمریکا شود. زلمای خلیلزاد، مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی با طالبان رهبری این تلاش‌ها را به دست دارد. هم‌اکنون تلاش‌های دیپلماتیک آمریکا بر خروج تمام نیروها و شهروندان آمریکایی از افغانستان متمرکز است. این در حالی است که با توجه به سقوط پی در پی ولایت‌ها در افغانستان، اردوغان هم خواستار دیدار احتمالی با رهبر طالبان شد. او گفت اگر لازم باشد، با رهبر طالبان دیدار خواهد کرد. به نوشته جیکس، بسیاری سقوط افغانستان را با سقوط سایگون در سال ۱۹۷۵ مقایسه کرده و می‌گویند آن زمان نیروهای آمریکایی مستقر در سفارت از ویتنام خارج شدند و امروز هم همین اتفاق در افغانستان در حال وقوع است.