بن سلمان چالشی درکاخ سفید

پولتیکو نوشت: رئیس جمهور جو بایدن طی روز‌های آینده با ملک سلمان ۸۵ ساله، پادشاه رسمی عربستان سعودی صحبت خواهد کرد. اکنون این سوال ایجاد می‌شود که آیا بایدن در نهایت با کسی که مسئول اصلی اداره کشور است صحبت می‌کند؟

 یکی از پرسش‌ها این است که اینکه چگونه و چرا باید شخصیت قدرتمندی مثل بن سلمان را درگیر گفتگو‌های دو جانبه کرد. ولیعهد سعودی، محمد بن سلمان از جمله معضلات دیپلماتیکی است که بایدن و دستیارانش با آن روبرو هستند، مسئله‌ای که نشان می‌دهد وفا کردن به وعده‌های آن‌ها برای ارتقا حقوق بشر و منافع ملی آمریکا سخت است.

بن سلمان به عنوان رهبر غیر رسمی عربستان سعودی سمت‌هایی نظیر وزارت دفاع را نیز بر عهده دارد، او به دلیل نقشش در جنگ یمن، صدور دستور قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار واشنگتن پست و سرکوب مخالفان سیاسی شناخته شده، بیشتر در واشنگتن مورد تحقیر قرار می‌گیرد. بسیاری از فعالان حقوق بشر می‌خواهند آمریکا شخص وی را تحریم کند، حرکتی که اگر تیم بایدن به قول خود مبنی بر انتشار گزارشی پنهانی و طولانی درباره قتل خاشقجی عمل کند، می‌تواند دوباره به شکلی جدی مطرح شود.

نقش محوری ولیعهد محمد واقعیتی بود که رئیس جمهور سابق دونالد ترامپ آن را پذیرفت، وی با استناد به فروش اسلحه آمریکا به سعودی‌ها، ولیعهد را حتی پس از قتل خاشقجی در آغوش گرفت و وی را از هرگونه مجازاتی در امان نگه داشت. با توجه به اینکه ولیعهد تنها در اواسط ۳۰ سالگی است، مسلما او آینده عربستان به حساب می‌آید، پس آیا واقعا دولت بایدن می‌تواند او را نادیده بگیرد؟

برخی از مقامات پیشین آمریکا و همچنین تحلیلگران سعودی و آمریکایی می‌گویند تیم بایدن در صورت تمایل به تحقق اهدافی مانند پایان دادن به جنگ در یمن چاره‌ای جز تعامل با بن سلمان ندارد.

علی شیهابی، تاجر سعودی که با خانواده سلطنتی سعودی هم در ارتباط است گفت که اگر آمریکایی‌ها با بن سلمان به توافق نرسند، هیچ کاری از دستشان برنخواهد آمد. پادشاه بن سلمان بر مسند امور قرار دارد، اما او بسیار پیر است. شخص خود او درگیر مسائل روزمره نیست پس در نهایت، آن‌ها باید مستقیماً با بن سلمان صحبت کنند.

برخی دیگر تأکید می‌کنند که به جز مرگ ناگهانی پادشاه، هیچ مسئله‌ای نباید باعث عجله شود و هرگونه تعامل آمریکا با ولیعهد باید صفر یا حداقل غیرمستقیم باشد.

برایان کاتولیس یک پژوهشگر، گفت: تا زمانی که بن سلمان به لیست طولانی از سئوالات درمورد آنچه در راستای منافع و ارزش‌های آمریکاست و اینکه چگونه روابط را از نو می‌کنند، پاسخ ندهد، نباید دولت بایدن با او وارد تعامل شود.

به نظر می‌رسد کاخ سفید در حال حاضر قصد دارد اجازه دهد تشریفات دیپلماتیک این موضوع اجتناب ناپذیر یعنی به رسمیت شناختن بن سلمان به تأخیر بیافتد. سخنگو کاخ سفید روز سه شنبه، هنگام بحث در مورد رابطه با ریاض، اشاره کرد که همتای بایدن پادشاه سلمان است، نه ولیعهد..

دستکاری در روابط با ریاض

بایدن و دستیارانش که در اولین ماه ریاست جمهوری خود قرار دارند، قبلاً برای ارزیابی مجدد روابط آمریکا و ریاض به گفتگو نشسته‌اند.

دولت بایدن ضمن اعلام کاهش کمک به سعودی‌ها در حملات به یمن، از کمک به سعودی در دفاع از خودش در برابر حملات خبر داد. بایدن همچنین از یک دیپلمات کهنه کار به عنوان فرستاده ویژه در پایان دادن به جنگ در یمن نام برد.

تیم بایدن برخی از قرارداد‌های فروش اسلحه و انتقال آن به سعودی‌ها را به حالت تعلیق درآورده است که البته این به عنوان بخشی از سیر طبیعی برای هر دولت جدیدی است که روی کار می‌آید. آن‌ها همچنین با اشاره به مشکل قانونی ایجاد شده برای سازمان‌های امدادی جهت کمک به یمنی‌ها نام گروه انصارالله را از لیست گروه‌های تروریستی خارج کردند.

با این حال، هنگامی که سوال می‌شود که آیا کسی در دولت مستقیماً با ولیعهد سعودی ارتباط برقرار کرده یا قصد آن را دارد برقرار کند، آن‌ها از پاسخ دادن طفره می‌روند.

وزارت امور خارجه جزئیات تماس تلفنی را که آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه با همتای خود فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان برقرار کرده منتشر کرده است. این دو نفر در مورد طیف وسیعی از موضوعات در مورد بحران یمن و حقوق بشر بحث کردند.

حتی اگر بن سلمان پادشاه شود، بعید است که در دوره تصدی بایدن رفتار ویژه‌ی مثبتی با او شود. شاید حتی تحریم‌های اقتصادی علیه او یکی از گزینه‌های آمریکا باشد.

آوریل هاینز، مدیر اطلاعات ملی بایدن قول داده است که گزارشی طبقه بندی نشده درباره مرگ خاشقجی را که ترامپ از کنگره دریغ کرده بود، منتشر کند. انتشار گزارش ممکن است طی چند روز یا چند هفته انجام شود.

گزارش‌های موجود از گذشته حاکی از آن بود که مقامات اطلاعاتی آمریکا نتیجه گرفته‌اند که ولیعهد شخصا دستور قتل جمال خاشقجی را صادر کرده است. اگر سند طبقه بندی نشده‌ای که هاینز متعهد به انتشار آن شده است شامل این موضوع باشد، می‌تواند تلاش گروه‌های حقوق بشری را برای پاسخگویی ولیعهد از طریق تحریم‌ها و سایر روش‌ها تقویت کند. دولت ترامپ سعودی‌های دیگری را که در این قتل مقصر شناخته شده بودند، تحریم کرد، اما به دنبال ولیعهد محمد نرفت.

در میان کسانی که مشتاقانه منتظر انتشار گزارش توسط هاینز هستند، اکنون مشغول بازتولید دموکراسی برای جهان عرب هستند.

رائد جرار، مدیر Democracy for the Arab World Now که خاشقچی در شکل گیری آن نقش داشت، گفت: رئیس جمهور بایدن نباید هیچ گونه توهمی درباره حاکمیت خودکامه بی پروا و بی رحمانه محمد بن سلمان داشته باشد و در این بین واشنگتن نیز باید دست از حمایت او بردارد. به جای تعامل مستقیم با بن سلمان، دولت بایدن باید تعلیق فروش اسلحه به عربستان را دائمی کرده و تمام اسناد مربوط به جنایات محمد بن سلمان را منتشر کند.

پیشنهادات سعودی به دولت جدید؟

علائمی وجود دارد که نشان می‌دهد پادشاهی اکنون رویکرد خود را در قبال آمریکا تغییر داده است. مقامات سعودی اخیراً لوجین الحتحلول، فعال برجسته حقوق زنان را که نزدیک به سه سال در بازداشت بود، از زندان آزاد کردند.

طبق گزارش رسانه‌ها، سعودی‌ها همچنین دو شهروند آمریکایی را که به اتهامات مشکوک بازداشت شده بودند، به طور موقت آزاد کردند.

کریستین اسمیت دیوان، دانشمند ارشد مقیم موسسه کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس در واشنگتن، گفت: تا زمانی که ملک سلمان در قید حیات است، می‌تواند برای دولت بایدن نقش محافظ داشته باشد که مایل نیست با بن سلمان طرف شود.

وی سلمان را یک مرکز قدرت جایگزین در عربستان سعودی توصیف کرد که به زودی پادشاه خواهد شد.

هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که ملک سلمان قصد دارد تا ترتیب جانشینی خود را تغییر دهد، بر عکس علایمی وجود دارد که نشان می‌دهد سلامت پادشاه در وضعیت مطلوبی نیست.

بایدن و دستیارانش ممکن است مجبور شوند به فکر برخی تعاملات رسمی با ولیعهد شوند.

نقطه عجیب ماجرا کجاست؟ جرالد فایرشتاین، سفیر سابق آمریکا در یمن گفت که در برخی موارد، ممکن است مجاب شوید که در نهایت هیچ راهی جز تعامل با بن سلمان ندارید.