میرطاهر: حل اختلاف قطر با کشورهای عربی در راستای فشار حداکثری آمریکا به ایران است

سیدرضا میرطاهر گفت: جو بایدن در دوران مبارزات انتخاباتی و هم اکنون که به عنوان رییس جمهور منتخب آمریکا اعلام شده است، مواضع مشخصی را درباره ایران اتخاذ کرد و در مقاله ای که چند ماه پیش نوشت و در اظهارات اخیرش تاکید کرده که دولت بایدن به برجام بازخواهد گشت، البته با این شرط که ایران باید تمامی تعهدات هسته ای خود را اجرا کند. این رویکرد بایدن با استقبال طرف های دیگر برجام مواجه شد و در همین رابطه شاهد اظهارات و موضع گیری هایی به ویژه از سوی آلمان و فرانسه بودیم.

وی ادامه داد: اما مساله این است که بایدن قصد دارد نحوه برخورد با مساله هسته ای ایران را به رویکردهایی که در دوران اوباما دنبال می شد برگرداند؛ شاهد بودیم که اوباما در نحوه برخوردش با ایران به جای برخورد یک جانبه، دیگر طرف ها را با خود همراه کرد و قبل از برجام تحریم های یک جانبه ای را اعمال کرد که با همراهی اروپایی ها و دیگر کشورها مواجه شد و بعد از آن فرایند مذاکرات و برجام شکل گرفت.

این کارشناس مسایل استراتژیک با اشاره به خروج ترامپ به طور یک جانبه از برجام و پیگری سیاست فشار حداکثری که تلاش کرد ایران شروط دوازده گانه مایک پمپئو وزیر امور خارجه را بپذیرد خاطرنشان کرد: با وجود اصرار ترامپ بر ادامه این رویکرد اما حتی ناظران غربی هم اذعان دارند که این سیاست و رویکرد شکست خورده است. در مقابل بایدن تلاش خواهد کرد که در این کارزار و در چارچوب چند جانبه گرایی خواسته های آمریکا را در قالب خواسته های دیگر اعضای باقی مانده در برجام به ویژه کشورهای اروپایی در صورت الحاق آمریکا به این توافق به ایران بقبولاند.

وی درباره مواضع اخیر بایدن که از مذاکرات فراتر از برجام و درباره مسایل منطقه ای و موشکی ایران با حضور کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از جمله عربستان و امارات صحبت کرده است گفت: بله بایدن به این مساله اشاره کرد و شاهد بودیم که بعد از آن کشورهای اروپایی عضو برجام نیز تا حدودی از این روند استقبال کردند. احتمالا آنها به دنبال آن هستند که ضمن اجرای تمامی تعهدات از سوی ایران، اقدام به حذف بند غروب در این توافق کنند و خواهان دائمی شدن محدودیت های هسته ای ایران شوند. ادعای دیگر آنها این است که باید مسایل و توانمندی موشکی ایران و سیاست های منطقه ای ایران مورد توجه قرار گیرد و توافق جامع و جدیدی که این مسایل را در برگیرد انجام شود.

میرطاهر تاکید کرد که البته این خواسته ها مورد قبول ایران نیست و موضع گیری های ایران در روزهای اخیر به ویژه مواضع آقای ظریف گویای همین مساله است.

وی گفت: در برابر ارایه خواسته های جدید از سوی غربی ها، تصویب طرح لغو تحریم های ایران از جانب مجلس یک اقدام متقابل است. ایران نشان داد نه تنها شرط جدیدی را نمی پذیرد بلکه در صورت عدم ایفای تعهدات از سوی طرف های برجام تمامی مرزها و محدودیت های قبلی را پشت سر می گذارد و علاوه بر آن، به افزایش میزان غنی سازی 20 درصد و افزایش ذخایر اورانیوم خود می‌پردازد. هم چنین اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را نیز لغو می کند. تصویب این طرح حتما بر ذهنیت بایدن تاثیر دارد.

این کارشناس مسایل بین الملل تصریح کرد که بازگشت بایدن به برجام به هیچ عنوان آسان نیست و مسیر سخت و پرمانعی را پیش رو دارد؛ هم مخالفت داخلی در آمریکا به ویژه مخالفت جمهوری خواهان در کنگره و هم قبول خواسته های ایران. ایران مهلت دو ماهه برای بازگشت امریکا به برجام و لغو تحریم ها را مطرح کرده که اگر خواسته اش محقق نشود اقدامات فرابرجامی و نوعی آزادی عمل در استفاده از توانمندی هسته ای را نشان می دهد که این مساله هر نوع توافقی را در آینده در هاله ای از ابهام خواهد برد.

میرطاهر در پاسخ به این که برخی تلاش کشورهای عربی برای حل اختلافات گذشته به ویژه میان قطر و عربستان و امارات را در راستای اظهارات بایدن و ایجاد جبهه واحد برای وارد شدن به بحث ایران ارزیابی می کنند گفت: البته تلاش هایی که اخیرا در این حوزه شاهد بودیم را باید تا حدودی در راستای تاثیرگذاری کارزار فشار حداکثری دانست. از زمان محاصره قطر از سوی عربستان و امارات و بحرین و همسویی کشورهای دیگر با این این کشورها، قطر از کریدور ایران برای حمل و نقل هوایی استفاده کرده است و معتقدم دولت ترامپ تلاش دارد تا در راستای منافع خود و تشدید فشارها، ایران را از درآمد حدودا 100 میلیون دلاری محروم کند.

وی اضافه کرد: در عین حال دولت بایدن تلاش می کند، بازیگران منطقه ای را هم به بازی1+4 یا بعدا 1+5 بکشاند و منافع آنها را هم لحاظ کند. آمریکا تلاش دارد تا نقش منطقه ای عربستان را با این شکل به رسمیت بشناسد البته نگاه عربستان نسبت به برنامه هسته ای ایران مشخص است و بارها مدعی شده است که ایران دنبال سلاح هسته ای است و اگر ایران در روند هسته ای آزاد گذاشته شود عربستان هم به دنبال سلاح می رود و اقداماتی را نیز در دو سال اخیر انجام داده است. معتقدم هدف بایدن این است که به توافقی با ایران دست پیدا کند که ابعاد گسترده تری نسبت به برجام داشته باشد. فکر نمی کنم ایران با این مساله موافقت داشته باشد. ترکیب فعلی اعضای برجام برای ایران مشخص و منطقی بوده است و ورود عربستان به این ترکیب روند را پیچیده می کند.

میرطاهر در پاسخ به این که چرا در دوره اوباما که مذاکرات انجام شد و عربستان نیز بر روند مذاکرات و توافق هسته ای اعمال نفوذ داشته است صحبتی از ورود این کشورها به میز مذاکره نشد و چرا الان بایدن فکر می کند که این کار شدنی است اظهار کرد: توافق برجام در دوره اوباما در چارچوب توافقی زیر نظر سازمان ملل به سرانجام رسید. مذاکرات و برجام از ابتدا با موافقت کشورهای حاشیه خلیج فارس همراه نبود و موضع سعودی ها در این زمنیه همراه با رژیم اسراییل بود و برای نابودی برجام  و انحراف کشاندن آن تلاش زیادی انجام شد. صحبت بایدن درباره این که عربستان به مذاکرات آینده بپیوندد به رویکرد جدید بایدن در ارتباط با ایران باز می گردد.