مقاومت حداکثری، شکست فشار حداکثری

مرتضی محمودی کارشناس روابط بین‌الملل- شرق- تا کنار رفتن کامل دونالد ترامپ از عرصه قدرت فقط 70 روز زمان باقی مانده است. شاید این تصور باشد که تمرکز صددرصدی ترامپ ضربه زدن به ایران بود. اما واقعیت ماجرا این است که ترامپ یک تهدید جهانی برای کل بشریت بود. حال در این میان ایران با توجه به شرایط سیاسی در رویکرد ستیزه‌جویانه ترامپ داشت. وقتی پیام‌های تبریک را از اقصی‌نقاط دنیا به پیروزی بایدن ملاحظه می‌کنیم متوجه خوشحالی مردمان و رهبران جهان از کنار رفتن ترامپ می‌شویم. ترامپ با رویه خاص خودش دنبال برپایی نظم نوین جهانی بر پایه قدرت‌مداری آمریکا بود. در این نظم جهانی این دیگران یعنی جهان منهای آمریکا باید به آمریکا سرویس و خدمات دهند و آمریکا به عنوان قدرت برتر باید مدیریت این نظم را برعهده گیرد. اساسا استراتژی خروج از نهادهای بین‌المللی با همین نیت صورت گرفت. ترامپ با خروج از این نهادها دنبال پی‌ریزی نظم مطلوبش بود. این رویه ترامپ بدون وقفه طی چهار سال دنبال شده و هم‌اکنون هم در صورت فراغ‌بال دنبال می‌شود.با جرات می‌توان گفت که ترامپ به هیچ‌کدام از اهداف اعلامی‌اش دست نیافت. در بین ناکامی‌های ترامپ، شکست استراتژی‌اش در مواجهه با ایران بیش از سایر رویکردهایش قابل تحلیل و ارزیابی است. ترامپ که با هیاهو و تبلیغات فراوان در کمپین‌های انتخاباتی‌اش از ضرورت خروج از برجام و انعقاد برجامی جدید مطابق خواسته و اهداف خودش سخن گفته بود و به محض ورودش به کاخ سفید، استراتژی فشار و تهدید ایران را در دستورکار اصلی‌اش قرار داد. ترامپ برای جدی نشان دادن رویکرد‌ش در قبال ایران، میز اختصاصی در وزارت خارجه با محوریت ایران تشکیل داد و آقای برایان هوک را به‌عنوان رئیس این میز برگزید. ماموریت هوک، تشدید فشارها و انزوای ایران بود. همراستا با ماموریت هوک، مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا از شروط دوازده‌گانه سخن گفت و اعلام کرد که در صورت رعایت این شروط از سوی ایران، مذاکرات شروع و تحریم‌ها برداشته خواهد شد. خوش‌بینی تیم سیاسی ترامپ و عدم شناخت‌شان از ماهیت قدرت و سیاست نتیجه‌ای جزء بی‌اعتباری سیاسی بیشتر آمریکا در جهان سیاست نداشت. مهم‌تر از همه با اینکه سیاست فشار و تحریم تیم ترامپ نسبت به کشورمان تشدید می‌شد اما ایران با در پیش گرفتن رویکرد مقاومت حداکثری، در برابر سیاست‌های مخرب ترامپ ایستادگی کرد. جالب اینجاست که ترامپ آنقدر روی کارآمدی و موفقیت رویکردش اصرار داشت که تا قبل از انتخابات سوم نوامبر خوش‌بین به مذاکره با ایران بود و حتی اعلام کرد که بعد از روز پیروزی‌اش، اولین تماس را از ایران دریافت خواهد کرد. از این رو ترامپ در حالی قدرت در آمریکا را ترک می‌گوید که در آرزوی تماس و مذاکره با ایران ماند و بی‌گمان بزرگ‌ترین ناکامی سیاست خارجی‌اش، ایران بود.باید با عطف به تجربه مقاومت موثر در مواجهه با رویکرد ترامپ، امروز تمام توان و انرژی‌مان صرف بهبود معیشت و اقتصاد مردمان باشد. به هر روی خروج ترامپ از دایره قدرت در آمریکا، فضای ترس و تهدید تعامل و تبادل شرکت‌های مالی جهانی با ایران را از بین برد و گزارش‌ها از نگاه دوباره این شرکت‌ها به سرمایه‌گذاری در ایران حکایت دارد. برای همین باید با مدیریت مسائل اقتصادی و سیاست خارجی بتوانیم از شرایط جدید به نفع مردم و اقتصاد کشورمان بهره ببریم.