سه نکته درباره انفجار مهیب و عجیب بندر بیروت: آنجا چه خبر است؟

انفجار مهیب و عجیب لبنان که یادآور فیلم های تخیلی سینما و بمباران اتمی هیروشیماست، منطقه و حتی جهان را در حیرت فرو برد و همگان می پرسند آنجا واقعا چه رخ داده است؟

قطعا در شرایطی که هنوز جنازه ها روی زمین است و هیچ گروهی نیز مسوولیتی در این باره نپذیرفته و اساسا تحقیقات نیز آغاز نشده، نمی توان قضاوت درستی داشت و حتی ای بسا، پشت پرده فاجعه اخیر بیروت، برای همیشه به رازخانه تاریخ برود.

با این حال، بررسی های نخستین عصرایران از منابعی در لبنان، اطلاعاتی اولیه به دست می دهد که می تواند برای مخاطب غیرلبنانی، جدید باشد:

۱- خیرهای اولیه رسانه ها نشان می دهد حادثه اصلی مربوط به انفجار مخزن نگهداری مواد اولیه تولید اقلام منفجره بوده است.

جایی که انفجار بزرگ رخ داد، محل دپوی ۲۷۵۰ تن نیترات سدیم و آمونیاک بود. به گفته برخی منابع لبنانی، در سال ۲۰۱۴ و در جریان جنگ داخلی سوریه که به لبنان هم کشیده شد، گروه هایی مانند جریان المستقبل و اشرف ریفی( رییس پیشین سازمان اطلاعات داخلی لبنان) که از مسلحین ضد حکومت اسد حمایت می کردند، ‌ اقدام به ورود مواد اولیه لازم برای مواد منفجره کردند که این محموله های بزرگ کشف ، توقیف و در بندرگاه انبار شد.

قاعدتا ارتش لبنان باید این محموله ذیقیمت را تحویل می گرفت و مورد استفاده قرار می داد ولی ارتشی که در عمل وجود خارجی ندارد و حداکثر مثل پلیس شهری است، ترجیح داد یا بهتر است بگوییم ناگزیر شد به انبار محموله در همان بندرگاه بسنده کند.
البته شاید به دلیل تسلط تاریخی جریان المستقبل و حریری بر بندرگاه بیروت، به نفع خود دانسته اند که مواد مذکور در بندرگاهی باشد که ریاستش با حسن قرطیم، از وابستگان المستقبل است.

برخی نیز انتساب این مواد به بحران سوریه را رد می کنند و مدعی اند اختلافات مالی، باعث عدم ترخیص شده بود.

در هر صورت شرایط نامناسب نگهداری از یک سو و مشکل قطع و وصل مکرر برق که در ماه های اخیر لبنانی ها را کلافه کرده، احتمالا موجب جرقه هایی شده و فاجعه را رقم زده است. برخی خبرها نیز جوشکاری غیراصولی در محل را علت اولیه انفجار می دانند.
این البته صرفا حدس و گمان های اولیه کارشناسان است ولی محل انفجار اصلی ، همان انبار نگهداری محموله آمونیاک و نیترات سدیم توقیفی است.

اگر این گونه باشد، علاوه بر جریان المستقبل، دولت و ارتش لبنان نیز در این حادثه دچار تقصیر فاحش و فاجعه بار شده اند.

با این حال و در شرایطی که تقریبا همه رسانه های معروف و داخلی لبنان مانند الجدید، mtv ,lbc,nbn و ... از انفجار در انبار آمونیاک و نیترات خبر داده اند، برخی مقامات لبنان این موضوع را تکذیب می کنند و برخی نیز تایید!

اساسا نگهداری مواد شیمیایی در مخازن بزرگ شهری، یعنی همنشینی با فاجعه.
درست به همین دلیل است که اسراییل بعد از این که متوجه شد موشک های حزب الله به عمق سرزمین های اشغالی می رسد، مخازن مواد شیمیایی را ازحیفا و تل آویو به جاهای دور از مراکز جمعیتی منتقل کرد. لبنان اما از این مهم غفلت کرد و چنین تاوان داد.

۲- در لبنانی که دهه هاست، هر انفجاری مستقیم یا غیر مستقیم به اسراییل مربوط می شود، قطعا در این باره نیز انگشت اتهام به سمت تل آویو می رود به ویژه آن که اخیرا مرزهای لبنان و اسراییل شاهد تنش های مسلحانه بود.

همچنین این انفجار می تواند تیرخلاصی باشد بر دولت حسان دیاب که رابطه خوبی با حزب الله دارد.
تیر خلاص از آن جهت که تنها یک بندر منهدم نشده، بلکه گلوگاه اقتصادی لبنان از بین رفته است چرا که بخش عمده واردات این کشور از بندر بزرگ بیروت صورت می گرفت و این بندر، در حکم انبار لبنان نیز بود.
بر اساس برآوردهای اولیه، تقریبا تمام ذخایر آرد و گندم در این انفجار از بین رفته و ۹۰ درصد داروهای دپو شده در بندر، کاملا سوخته است، کالاهای دیگر نیز اوضاع مشابهی دارند.

این یعنی خرد شدن استخوان های اقتصاد فشل لبنانی که حیاتش به طور تقریبا کامل وابسته به واردات است.

دولت لبنان، برای رساندن کشور به وضعیت صفر قبل از انفجار، احتمالا باید با آمریکا و فرانسه( ذی نفود سنتی در لبنان) معامله ای بزرگ داشته باشد و کمک اقتصادی بگیرد و امتیازات امنیتی و سیاسی بدهد.

این، خبری ناگوار برای حزب الله، تهران و دمشق است؛ فرقی هم‌ نمی کند که اسراییل در پس این ماجرا باشد، یا صرفا یک حادثه بوده باشد.

۳- بلافاصله بعد از انفجار، العربیه - متعلق به عربستان سعودی- اعلام کرد که انبار موشکی حزب الله منفجر شده است.

منابعی در لبنان می گویند اتفاقا اینجا همان محل نگهداری نیترات های توفیقی بوده است. آنها به نوع انفجار استناد می کنند که مشخص است انفجار ناگهانی و حجیم مواد شیمیایی بوده است که در لحظه ای کوتاه کل بندرگاه و اطرافش را در نوردید. انفجار موشک هیچگاه قادر به ایجاد چنین صحنه ای نیست.

وانگهی بسیار بعید است حزب الله موشک هایش را در بندری دپو کند که ریاستش بر عهده جریان رقیب است.

ضمن این که نخست وزیر لبنان نیز تصریح کرد که انفجار،حاصل از مواد شیمیایی انبار شده بوده است.

لذا ادعای العربیه،کاملا ساختگی است.

نگهداری غیراصولی مواد شیمیایی قابل انفجار در بندرگاه بیروت. گفته می شود این همان انباری است که فاجعه را رقم زد

به هر حال در لبنانی که دهها سال است نه یک کشور مستقل که زمین منازعه قدرت های منطقه ای و جهانی است، اتهام زدن به رقبا، پیش پا افتاده ترین مساله است و هر آبی گل آلود شود، قلاب های ماهیگیرانی از سرزمین های دور و نزدیک، به کار می افتد.

موج انفجار مهیب بیروت شاید برای این ماهیگیران، ماهی های ریز و درشت بیاورد ولی عجالتا معیشت مردم لبنان را چند سال به عقب پرتاب کرد.