افزایش خشونت خانگی بعد از شیوع کرونا

رئیس پلیس پیشگیری پایتخت اضافه کرد «بیشتر تماس‌ها با مرکز فوریت‌های پلیسی درباره محلی خاص و مواردی از جمله پارک ماشین به صورت بد و درگیری و نزاع بوده است.» همچنین چندی پیش معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گفته بود که خشونت خانگی در ایران در مقایسه با آمارهای جهانی چندان حاد و شدید نیست.

با این حال این دومین موج افزایش خشونت خانگی بعد از شیوع کرونا و قرنطینه مردم در خانه‌هاست. 12 فروردین بود که مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی بهزیستی کشور گفت: «میزان تماس‌های زوجین مربوط به اختلافات خانوادگی در دوران قرنطینه و کرونا با صدای مشاور بهزیستی با شماره 1480 نشان می‌دهد آمارهای اختلافات بین زوجین، سه برابر افزایش یافته است». وزارت بهداشت هم در پیامکی از مردم خواست در صورت مشاهده یا مواجهه با موارد کودک‌آزاری، همسرآزاری در ایام کرونا، برای دریافت خدمت اجتماعی- روانی به‌صورت رایگان و شبانه‌روزی با شماره تلفن 123، اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی تماس بگیرند. البته ماجرای خشونت‌های خانگی در ایام قرنطینه تنها به ایران محدود نیست و این روزها در بسیاری از کشورهای خارجی جدی شده است.

کشورهایی نظیر چین، اسپانیا، آفریقای جنوبی، آمریکا و برخی از کشورهای عربی نیز این روزها شاهد افزایش خشونت‌های خانگی هستند. به‌عنوان مثال دولت فرانسه هم در پی افزایش 32‌درصدی خشونت خانگی در دوره قرنطینه، راهکار دیگری در پیش گرفت و هتل‌هایی را به اسکان قربانیان این خشونت‌ها اختصاص داد. ضمن اینکه قرار شد حدود 20 مرکز مشاوره در فروشگاه‌های مواد غذایی افتتاح شود تا زنان بتوانند ضمن انجام خریدهای ضروری خود در ایام قرنطینه از کمک‌های لازم در برابر تبعات خشونت‌های خانگی بهره‌مند شوند. برخی از کارشناسان بر این باورند که خشونت‌های اجتماعی و خانگی به‌دلیل شیوع کرونا افزایش یافته است، در حالی که در سال‌های اخیر بسیار از جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان بر این باورند که آستانه تحمل در جامعه ما کاهش یافته است.

در این باره سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری ایران، گفته است در دوران کرونا زمان فعالیت اعضای خانواده در کنار یکدیگر افزایش یافته و همین امر نشان‌دهنده میزان مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی افراد در کنار هم است.

وی همچنین می‌گوید: با بررسی آمار پزشک قانونی مشاهده می‌شود که میزان خشونت‌های اجتماعی و خانوادگی روبه‌ رشد است. از سوی دیگر در جامعه با افزایش جرائم خانوادگی، طلاق، کودک آزاری، همسرآزاری و... مواجه هستیم. موسوی‌چلک با بیان اینکه در دوران کرونا صدای خانواده‌ها بیشتر شنیده شد، اظهار کرد: براساس پژوهش‌های انجام شده 16درصد از افراد در دوران کرونا خشونت را تجربه کرده، 56‌درصد تنش شدید داشته و تنش زوجین و والدین هم در این ایام فراوان بوده است. اختلافات خانگی را نمی‌توان تقصیر کرونا انداخت، بلکه منشأ هر اختلافی به معلول‌های متعدد بستگی دارد. مینو اعرابی، روانشناس خانواده معتقد است کرونا کم‌وکیف روابط را آشکار کرده و به دیده شدن اختلافات در خانواده دامن‌زده است. وقتی زوجین مهارت ارتباطی نداشته و قادر به گفت‌وگوی موثر نیستند و توانایی درست گوش‌دادن را ندارند، طبیعتا هر سخن و حرکت با زبان بدن باعث تحقیر در فرد مقابل می‌شود.

طلاق بیشتر شده است

از دیگر تاثیرات کرونا در خانواده‌ها می‌توان به تاخیر افتادن ازدواج‌ها اشاره کرد. مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی، گفته است اگر در سه ماه قرنطینه مراسم ازدواج برخی از زوج‌ها بهم خورده، اغلب آنها وارد زندگی مشترک شدند. باید دانست که اگر مشکلی در روند ازدواج وجود دارد، به‌دلیل مشکلاتی همچون اشتغال، وضعیت مالی و... است. کرونا مشکلی برای ازدواج ایجاد نکرده است، بلکه مشکل اصلی اشتغال است.

بحران اقتصادی، متهم ردیف اول

محمدرضا ایمانی، یک روانشناس در این رابطه می‌گوید: اختلافات زناشویی و خشونت خانگی که این روزها به‌نظر می‌رسد بیشتر از گذشته در مورد آن صحبت می‌شود، دو مساله‌ ریشه‌ای دارد؛ ریشه‌ درونی و ریشه‌ بیرونی. منظور این است که در سیستم تربیتی ما سازگاری و فرهنگ مدارا تعریف و جایگاه مشخصی ندارد و بچه‌ها در کودکی در خانواده به درستی با این مساله آشنا نمی‌شوند و به تبع در بزرگسالی نیز با چالش‌هایی روبه‌رو خواهند شد. فرهنگ مدارا در بزرگسالی یعنی اینکه ما بدانیم همسرمان چه خصوصیات اخلاقی خاصی دارد، نقاط قوت، ضعف و نقاط حساس و آسیب‎زای او چیست. همین‌طور باید با انتظارات بین دو همسر آشنا باشیم و بتوانیم خودمان را با آن هماهنگ کرده و از این طریق از خانواده و روابط درون آن صیانت کنیم. این روانشناس از بحران‌های اقتصادی به‌عنوان عامل مهم دیگری در بروز تنش در خانواده‌ها و خشونت خانگی یاد می‌کند و می‌گوید: بحران اقتصادی تاثیر زیادی در زندگی افراد دارد و در واقع فشار مضاعفی را به خانواده‌ها وارد می‌کند. تا جایی که افراد دچار استرس، اضطراب و افسردگی می‌شوند. آستانه‌ تحمل و تاب‌آوری آنها به میزان قابل توجهی پایین می‌آید و وقتی آنها استقرار روحی و روانی مناسبی نداشته باشند، بیش از قبل در خانواده دچار بحران و مشکلات خانوادگی می‌شوند..