از انتهای هفته اول اردیبهشت کشور ما دو ماه کامل است که به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا در تعطیلات آموزشی هستیم. به آن معنی که کلاس‌ها با عدم حضور فیزیکی دانش‌آموزان و دانشجویان و به‌صورت آموزش‌های مجازی، الکترونیکی و از راه دور برگزار می‌شود. در این مدت با یک اوج تلفات و موارد ابتلا به کرونا در هفته دوم فروردین مواجه بودیم -که به شدت‌گرفتن جابه‌جایی‌ها در آخرین روزهای سال 1398 برای سفرهای نوروزی مربوط بود- و یک کاهش مهم از 30 فروردین به بعد گزارش می‌شود که بسیار امیدبخش است و به نظر می‌رسد علاوه بر تلاش‌های کادر درمانی، به شرایط فاصله‌گذاری اجتماعی که به‌ویژه در روزهای هشت تا 22 فروردین با دقت و کیفیت بهتری در ایران اجرا شد، برمی‌گردد. ولی سؤال این است: کدام کشورها در مدیریت بحران کرونا تاکنون بر اساس آمار رسمی خودشان موفق‌تر بوده‌اند؟ جایگاه ایران ما در این مواجهه جهانی با همه‌گیری کرونا کجاست؟ آیا کشورهای پیشرفته، به‌ویژه آمریکا که تا ششم اردیبهشت بیش از 52 هزار کشته داشته، عملکرد و مواجهه‌ای بسامان داشته است؟ آیا در اتحادیه اروپا که تا همین امروز حدود 200 هزار نفر قربانی داشته است، استفاده بسامانی از دستاوردهای علم و فناوری کرده‌اند؟ اگر همه واقعیت‌ها را -علاوه بر جنبه بهداشتی- در نظر بگیریم، باید گفت که جهان امروز محل توزیع و بهره‌مندی عادلانه از ثروت‌ها و دستاوردهای علمی برای مردم کشورهای مختلف نیست. در همین ایران خودمان، مشکل تحریم‌ها واقعیتی است که در فاصله ماه می 2018 تاکنون با خروج آمریکا از برجام، برای ما سخت‌تر و بغرنج‌تر شده است. ولی سؤال آن است که آیا تحریم‌ها می‌تواند توجیهی کافی برای کافی نبودن و فقدان یا نقصان توانمندی تخصصی و مدیریتی در شرایط کنونی باشد؟ مسلما نه. اگر آخرین آمار را مطالعه کنیم، می‌بینیم که همین آمار رسمی که کشورها درباره همه‌گیری کرونا اعلام می‌کنند، خود به حد کافی گویاست. البته در همه جهان منتقدانی هستند که درهرحال به صحت و دقت آمارها شک می‌کنند ولی با همین آمار اعلام‌شده در کشور ما در حدود 60 سال گذشته که ما آمارگیری رسمی به مفهوم مدرن آن داشته‌ایم، مشخص شده که اتکای به آن از هر شایعه‌ای به‌هر‌حال بهتر است و خود همین آمارهای رسمی می‌تواند عدم صحت‌ها و عدم دقت‌های آمارگیری را آشکار کند. اتکای به آمار رسمی مبنایی برای مقایسه با کشورهای مختلف نیز به دست می‌دهد. تا روز ششم اردیبهشت 99، اگر آمار تلفات کرونا و جمعیت کشورها را در نظر بگیریم، ایران و آلمان تقریبا مشابه یکدیگر و در شرایط برابرند. هر دو بین 83 تا 84 میلیون جمعیت دارند و موارد فوت‌شده بر اثر کرونا که گزارش کرده‌اند، در ایران پنج‌هزارو 560 و در آلمان پنج‌هزارو 760 نفر است. منتها در میزان تست‌هایی که گرفته‌اند، تفاوت چشمگیر است...
ایران 410 هزار تست کرونا گرفته است و آلمان حدود دو میلیون و صد هزار تست (حدود پنج برابر ایران تست گرفته‌اند). با‌این‌حال تعداد بیمار با حال بحرانی در ایران حدود سه هزار نفر و در آلمان دوهزارو 900 نفر گزارش شده است (تقریبا مشابه هم). توجه شود که آلمان حدود 660 هزار تخت بیمارستانی دارد و ایران حدود 110 هزار (شش برابر) و آلمان حدود 28هزار تخت در بخش مراقبت‌های ویژه دارد و ایران حدود هشت‌هزار (سه‌‌ونیم برابر). بنابراین جدای از تفاوت امکانات بین ایران و آلمان می‌توان گفت که همین سامانه سلامتی که داریم، با همین امکانات که در برابر کشورهای پیشرفته محدود هم هست و البته با ایثار و فداکاری کادر درمانی‌مان که می‌توانیم درک کنیم چه فشار سنگین کاری‌ای در مقایسه با کشورهای پیشرفته تحمل می‌کنند، توانسته تا اینجا مسئله همه‌گیری کرونا را کنترل کند که جای تشکر و قدردانی فراوان دارد. ولی از سوی دیگر مشخص می‌شود که با توجه به محدودیت‌هایی که از نظر دسترسی به کیت تشخیص کرونا و تعداد تست در ایران داریم (و از آمار رسمی اعلام‌شده وزارت بهداشت هم در اعلام موارد «قطعی» ابتلا به کرونا به‌خوبی مشخص است)، احتمالا موارد دیگری از بیماران مرتبط با کرونا در بین هم‌وطنانمان بوده است که متأسفانه فوت شده‌اند و اساسا سامانه سلامت ما امکان سنجش آن را با توجه به محدودیت دسترسی به کیت تشخیص نداشته است. صدالبته این نکته به معنی پنهان‌کردن آمار واقعی نیست ولی نشان می‌دهد که محدودیت‌های زیرساختی چه مشکلاتی در مواجهه و پاسخ به سوانح برای ما فراهم می‌کند. از طرف دیگر اگر تعداد فوتی در میلیون را به تعداد موارد ابتلا در میلیون تقسیم کنیم، شاخصی به دست می‌آید که نشان می‌دهد تا ششم اردیبهشت، وضع کره جنوبی و سپس ترکیه در آمارها از همه بهتر و سپس آلمان، ایران و آمریکا (با ضرایبی نزدیک به هم) و بعد ایتالیا و فرانسه قرار دارند. از سوی دیگر اگر تعداد مریض بدحال بر اثر کرونا را به تعداد موارد فعال در میلیون‌نفر همین کشورها تقسیم کنیم، ایران، آلمان و فرانسه در صدر کشورهای با نسبت بالای بیمار در وضع بحرانی بد قرار می‌گیرند و آمریکا، ایتالیا و در نهایت ترکیه و کره جنوبی نسبت کمتری در بیمار بستری در وضع بحرانی دارند. توجه شود که شباهت ضرایب ناشی از آمار رسمی گزارش‌شده بین ترکیه و کره جنوبی در هنگامی است که ترکیه با 84 میلیون نفر جمعیت تا اینجا دوهزارو 600 نفر تلفات داشته و کره جنوبی با 51 میلیون جمعیت فقط 240 نفر تلفات داده است! این به آن معنی است که تعداد تلفات در کره جنوبی پنج نفر در هر میلیون نفر است. این عدد در ترکیه 31، در ایران و آلمان 69، آمریکا 157، فرانسه 346 و نهایتا در ایتالیا 433 نفر در هر میلیون است. از هر جهت که به این بررسی‌ها نگاه کنیم، کیفیت بالای مدیریت بحران کرونا در کره جنوبی مشخص است. کره جنوبی با بهره‌گیری از امکانات باکیفیت بالا، تولید ناخالص ملی یک‌ونیم تریلیون دلار در سال 2020 (که به ازای هر کره‌ای بیش از 26 هزار دلار می‌شود) و البته اعمال سخت‌گیرانه قرنطینه و نظم و ترتیب مدیریتی، در این کشور کوچک ولی قدرتمند جهان عملکردی تحسین‌برانگیز را در مدیریت بحران در مسئله کرونا تاکنون به جهانیان نشان داده است.
دیدگاه تان را بنویسید