شفاف شدن فرآیند‌ سنجش کیفیت اینترنت

در سامانه «نت‌سنج‌پلاس» وضعیت پوشش و کیفیت و همچنین شکایات مردم از اپراتورها به‌طور شفاف قرار گرفته است. به عبارت دیگر، به گفته وزیر ارتباطات، در این سامانه هر ایرانی در هر مکانی می‌تواند از نوع خدمات، کیفیت پوشش و میزان سرعت آگاه شود و همچنین می‌تواند شکایات خود را در آن ثبت کند. بنابراین در هر نقطه‌ای که هست می‌تواند از کیفیت اینترنت خود آگاه شود و سرعت ارتباطات و اینترنت را در محدوده خود ثبت کرده، به‌صورت آنلاین شکایت‌ کند و این اطلاعات را به‌صورت آنلاین در اختیار مردم قرار دهد.به‌نظر می‎رسد، رونمایی از سامانه «نت‌سنج‌پلاس» فرصت خوبی برای به چالش‌ کشیدن ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی در کشور به‌شمار می‎رود و می‎توان انتظار داشت یک فضای رقابتی در این بازار ایجاد شود و به‌تبع آن کاربران خدمات اینترنت را با کیفیت بهتر و قیمت مناسب دریافت کنند. طوری که به گفته رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در این نشست، طی دو سه روز گذشته اپراتورها از اینکه مردم کیفیت خدمات‌دهی‌شان را می‌بینند، نگران شده‌اند و این برای ارائه سرویس بهتر به کاربران خوب است.

اگرچه می‎توان رونمایی از سامانه «نت‌سنج‌پلاس» را برای ارتقای کیفیت اینترنت کشور به فال نیک گرفت، با این حال، آنچه درخصوص ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده از سوی اپراتورها، به‌ویژه اپراتورهای اینترنت ثابت، به گفته آنها چالش نامیده شده به ساختار مقرراتی بازار اینترنت کشور برمی‎گردد. در این میان، اگرچه رونمایی از چنین سامانه‎های ارزیابی می‎تواند موثر باشد، با این حال تا زمانی که مقررات بازبینی نشود نمی‌توان انتظار داشت این سامانه‎ها تاثیرگذار باشد. در این‌خصوص حسین فلاح‌جوشقانی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به «دنیای‌اقتصاد» گفت: ضوابط وضع‌شده از سوی این سازمان جانبدارانه نبوده و اینکه گفته می‎شود به نفع اپراتورهای موبایل بوده، صحت ندارد.

یکی از عواملی که باعث شده تقاضای بازار به نفع اپراتورهای موبایل تغییر کند، قیمت بوده است. البته مقوله دامپینگ هم درباره قیمت اینترنت موبایل رخ داده، اما ارائه‌دهندگان اینترنت ثابت نباید انتظار داشته باشند قیمت دیتای موبایل به‌صورت اجباری بالا نگه داشته شود. بحث دیگر نیز کیفیت است که کاربران جذب اینترنت موبایل می‎شوند. وی با اشاره به ضعف‌ها در بخش اینترنت ثابت ادامه داد: نکته اصلی در تشریح چالش‎های اینترنت ثابت، توسعه ناکافی این نوع از اینترنت بوده است. از سوی دولت سرمایه‎گذاری قابل‌توجهی در سال‌های اخیر انجام نگرفته و از طرفی این صنعت برای بخش‎ خصوصی جذابیتی نداشته است. همین موضوع مانع از توسعه اینترنت ثابت شده است.وی افزود: به هر حال، زمانی که مخابرات دولتی بود، سرمایه‌گذاری‎هایی انجام گرفته بود اما در حال‌حاضر این سرمایه‎گذاری دیگر صرفه اقتصادی ندارد. این در حالی است که مخابرات در بازار اینترنت ثابت هم در بخش عمده‌فروشی و هم در بخش خرده‎فروشی انحصار دارد و همین، کار را برای سایر بازیگران این بازار سخت کرده است. به گفته جوشقانی، وزارت ارتباطات سعی کرده با اقداماتی مانند دعوت از یک اپراتور جدید، ایجاد شبکه فیبرنوری هوایی و VDSL انحصار مخابرات را از بین ببرد، با این حال، هنوز اتفاقی در این حوزه رخ نداده و انحصار مخابرات به قوت خود باقی است.

 قابلیت‎های سامانه

رئیس سازمان تنظیم مقررات با اشاره به تعداد اپراتورهای فعال در حوزه اینترنت بیان کرد: در حال‌حاضر ۱۷ اپراتور ثابت، سه اپراتور موبایل و دو اپراتور ثابت بی‌سیم داریم و بر این اساس پروژه‌ای طراحی کردیم که شاخص‌های کیفیت را بر اساس اسناد بین‌المللی بررسی کنیم که شاخص کیفیت سرویس تاخیر، جیتر و پکت‌لاس و شاخص تجربه مشتری از جمله اینکه صفحه با چه سرعتی لود می‌شود را شامل می‌شود و این بررسی‌ها به اطلاع خود اپراتورها هم می‌رسد. فلاح‌جوشقانی با بیان اینکه سعی کردیم برای بررسی کیفیت اینترنت، خود را به جای مشتری بگذاریم، افزود: برای این کار ۶هزار سنجه در سطح کشور نصب کردیم که شاخص‌های اطلاعات را بررسی می‌کند و این اطلاعات به‌صورتی که برای مردم قابل‌درک باشد، در سامانه نت‌سنج‌پلاس قرار می‌گیرد و مردم می‌توانند به‌صورت شفاف این اطلاعات را مشاهده کنند.فلاح ادامه داد: همچنین در کل کشور ۲۴۰هزار درایو تست قرار دادیم، به این‌صورت که ماشینی با یک سیم‌کارت در کل کشور تردد و بررسی می‌کند که اپراتورها پوشش مناسبی دارند یا خیر. البته با امکان درایوتست تنها می‌توان پوشش خیابان‌ها را بررسی کرد و داخل خانه‌ها را شامل نمی‌شود. در جاده‌های کشور و روستاها هم ۵۶ هزار درایوتست پوشش G۲ قرار دادیم که اکنون به ۳۸ هزار پوشش G۳ و G۴ رسیده است. به گفته وی، این سامانه در حال‌حاضر کیفیت اینترنت را در سطح محلات ارزیابی می‎کند و هنوز اطلاعاتی از کیفیت اینترنت در داخل ساختمان‎ها ارائه نمی‎دهد.

 به این منظور اپلیکیشنی در مرحله آزمایشی طراحی شده که کاربران می‎توانند با نصب آن روی گوشی ارزیابی از اپراتورها را رصد کرده و به سازمان ارسال کنند. وی با بیان اینکه اطلاعات سامانه ۱۹۵ با سامانه نت‌سنج‌پلاس یکپارچه شده، افزود: از زمان راه‌اندازی این سامانه برخی اپراتورها گفتند که سنجه‌هایشان کم است. از طرفی اپراتورها از اینکه مردم در جریان کیفیت قرار می‌گیرند، نگران هستند اما این برای مردم خوب است، کما اینکه تاکنون بالغ بر ۱۳۰ هزار نفر از سایت بازدید کردند و نظرشان را درباره سامانه دادند.رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ادامه داد: بر اساس دسته‌بندی انجام شده کیفیت بازی، وبگردی و دانلود حجیم را مشخص کردیم و در واقع مردم می‌توانند در صورت عدم نظارت به شکایت بپردازند و از میزان پاسخگویی و کیفیت خدمات اپراتور‌ها مطلع شوند.وی اظهار کرد: در حال‌حاضر در حال رصد سامانه هستیم که در صورت نیاز پهنای باند را در این سامانه افزایش دهیم. در واقع در ۳روز ابتدایی راه‌اندازی سامانه نزدیک به ۳۵هزار نفر از مردم از نت‌سنج‌پلاس به ارزیابی و نظرخواهی پرداخته‌اند.فلاح‌جوشقانی درباره برخی اختلالات در سامانه «نت‌سنج‌پلاس» و سرعت پایین در دسترسی به این سامانه برای برخی کاربران گفت: در ابتدای فعالیت هر سامانه بازدیدها زیاد است و ما شب اول دچار مشکل شدیم. اول ظرفیت یک‌گیگابیت در ثانیه داشتیم که به دو گیگابیت در ثانیه افزایش دادیم، اما سامانه و باگ‌هایی که دارد را مورد بررسی قرار می‌دهیم و مشکل کندی سرعت را رفع می‌کنیم.

بهترین‎های استان تهران در «نت سنج پلاس»

سامانه «نت سنج پلاس» در حال حاضر معیار خوبی برای ارزیابی شرکت‌های اینترنتی است تا به واسطه آن کاربران بتوانند متناسب با خدماتی که از اینترنت می‎گیرند سراغ این شرکت‌ها بروند. در واقع راه‎اندازی این سامانه  توسط وزارت ارتباطات این فرصت را فراهم آورده که کاربران ببینند در هر استان وضعیت کیفیت سرویس‌شان در مقایسه با شرکت‌های دیگر چگونه است. «نت سنج پلاس» را در پنج گروه بررسی کرده که شامل کاربران تجاری، بازی، تماس اینترنتی، دانلود حجیم و وبگردی است.

 این سامانه سپس براساس شاخص‌ها و فرمول‌هایی که البته آنها را شفاف نکرده به هر شرکت رتبه داده که ظاهرا این رتبه‌ها هر ماه تغییر می‌کند. به گزارس سامانه «نت سنج پلاس» که توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی رونمایی شده، بررسی سامانه «نت‌سنج پلاس» درخصوص شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت در استان تهران حاکی از آن است که بهترین اینترنت برای کاربران تجاری را به ترتیب چهار شرکت‌ وب، پارس آنلاین، مخابرات ایران و فن آوا ارائه می‌دهند و چهار شرکت صبانت، آسیاتک، حلما گستر و  شاتل با کیفیت متوسط در جدول کاربران تجاری قرار دارند. ضعیف‌ترین اینترنت برای کاربران تجاری را پیشگامان، رهام داتک و لایزر ارائه می‌دهند. بنابراین این شرکت‌ها ارائه‌دهنده ضعیف‌ترین سرویس اینترنت هستند. براساس شاخص‌های نت‌سنج پلاس بهترین شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت برای گیم یا بازی آنلاین ‌های وب، پارس آنلاین، مخابرات ایران و صبانت هستند. فن آوا، آسیاتک، حلما گستر و شاتل در رده متوسط هستند و پیشگامان، رهام داتک و لایزر ضعیف‌ترین اینترنت را برای بازی آنلاین ارائه می‌دهند یا به نوعی جزو ضعیف‌ترین شرکت‌های اینترنتی برای بازی آنلاین هستند.

براساس این رتبه‎بندی،‌های وب، پارس آنلاین، مخابرات ایران و صبانت بهترین اینترنت را برای تماس‌های اینترنتی ارائه می‌دهند. فن آوا، آسیاتک، حلما گستر و شاتل  در رده متوسط قرار دارند و پیشگامان، رهام تک و لایزر ضعیف‌ترین اینترنت برای تماس اینترنت را دارند.کاربرانی که به دانلود علاقه دارند خوب است بدانند بهترین اینترنت برای آنها به ترتیب ‌های وب، مخابرات ایران، صبانت و پارس آنلاین است که در رتبه‌های اول تا چهارم لیست بهترین شرکت‌های اینترنتی  قرار می‌گیرند. کیفیت دانلود شرکت‌های فن آوا، آسیاتک، شاتل و پیشگامان برای دانلود متوسط است. شرکت‌های حلما گستر، رهام داتک و لایزر در رده کیفیتی ضعیف برای دانلود قرار دارند.از نظر وبگردی و بهترین اینترنت، بهترین شرکت‌های اینترنتی را چهار شرکت مخابرات ایران،‌های وب، پارس آنلاین و صبانت در رده کیفی خوب تشکیل می‌دهند. شرکت‌های فن آوا، آسیاتک، شاتل، حلماگستر برای وبگردی کیفیت متوسط دارند و کیفیت اینترنت شرکت‌های پیشگامان، رهام داتک و لایزر برای وبگردی ضعیف ارزیابی شده است.

 اپراتورهای موبایلی

در زمینه اینترنت موبایل رگولاتوری وضعیت پوشش را هم به عنوان یک شاخص کیفی در نظر گرفته و در یک نقشه اینتراکتیو وضعیت آنتن‌دهی و پوشش را در تمامی نقاط شهر مورد تست و آزمایش قرار داده که کاربران می‌توانند میزان پوشش شبکه محله سکونت یا کار خود را در آن ببینند. اما براساس ارزیابی رگولاتوری حداقل در استان تهران هر سه اپراتور ایرانسل، همراه اول و رایتل در مجموع وضعیت خوبی دارند.

مقایسه کیفیت اینترنت سه اپراتور تلفن همراه در پنج گروه کاربران تجاری، بازی، تماس اینترنتی، دانلود حجیم و وبگردی یک نتیجه مشابه دارد. در هر پنج گروه ایرانسل با کیفیت خوب در رتبه اول، همراه اول با کیفیت متوسط دررتبه دوم و رایتل با کیفیت ضعیف در رتبه سوم قرار دارد. بنابراین می‌توان گفت ایرانسل بهترین اینترنت موبایل کاربران تجاری بازی و تماس اینترنتی را دارد. همچنین بهترین اینترنت موبایل از نظر دانلود حجیم و وبگردی نیز متعلق به ایرانسل است.این سامانه همچنین شاخص‌هایی از نظر تعداد شکایات کاربران را هم ارائه داده است. با ذکر این نکته که کم یا زیاد بودن شکایت لزوما به تنهایی نشان دهنده وضعیت خوب یا بد یک شرکت نمی‌تواند باشد چراکه باید تناسبی بین تعداد کاربر و تعداد شکایت برقرار باشد. رگولاتوری برای این کار هم شکایت‌ها را از نظر تعدادی و هم به ازای تعداد مشترک یکسان در نظر گرفته است.

 تعداد شکایت از اپراتورها

براساس آمارهای یک ماه اخیر بیشترین شکایت کاربران از کیفیت سرویس  شامل عدم‌آنتن‌دهی به شبکه نسل سوم و چهارم و عدم‌دسترسی به اینترنت پرسرعت نسل ۳ و ۴ است . شکایت از کیفیت سرویس به معنی عدم‌تضمین کیفیت سرویس ارائه شده در رتبه دوم بیشترین شکایت‌های کاربران است و مشکلات مالی و تعرفه در رده سوم شکایت در سطح استان تهران است. براساس مقایسه تعداد شکایت اپراتورها بیشترین شکایت‌ها از  نظر عدم‌آنتن‌دهی و دسترسی به اینترنت  به همراه اول و سپس ایرانسل و بعد رایتل تعلق گرفته است. بیشترین شکایت از نظر عدم‌تضمین کیفیت سرویس ارائه شده از ایرانسل، همراه اول و سپس رایتل صورت گرفته است. از نظر مشکلات تعرفه همراه اول با فاصله بیشترین شکایت‌ها را به خود اختصاص داده است. ایرانسل و رایتل در رتبه‌های بعدی هستند.رگولاتوری دو شرکت ایرانسل و مبین نت را از نظر اینترنت TD-LTE مورد تست قرار داده که در هر پنج زمینه کاربران تجاری، بازی، تماس اینترنتی، دانلود حجیم و وبگردی ایرانسل وضعیت بهتری دارد و اینترنت TD-LTE  این شرکت خوب ارزیابی شده است. در مقابل کیفیت اینترنت TD-LTE مبین نت متوسط است. از نظر شکایت کاربران از اینترنت TD-LTE بیشترین شکایت از ایرانسل و کمترین از مبین نت بوده است .