فرزاد مظفری: چندی پیش خبرش پیچید که لیلا حاتمی در فیلم ترنس مالیک بازی می‌کند. خبری که سینمادوست‌ها را هیجان‌زده کرد. یکی از مشهورترین بازیگران سینمای ایران در فیلم یکی از مهم‌ترین فیلمسازان جهان.
خبر البته تاییدی از سوی لیلا حاتمی یا عوامل فیلم «آخرین سیاره» یا حتی رسانه‌های معتبر جهانی به دنبال نداشت و در حد همان اشاره در صفحه مربوط به لیلا حاتمی در یک آژانس بازیگری فرانسوی باقی ماند.
حالا مگر ترنس مالیک کیست و فیلمی که می‌خواهد بسازد درباره چیست؟ که این‌قدر باید با شنیدن حضور لیلا حاتمی در آن به هیجان بیاییم.
هنرمندی که می‌گویند ریشه‌های ایرانی دارد!
نامش ترنس مالیک است. سال ۱۹۴۳ در ایلینوی از ایالت‌های غرب میانه آمریکا به دنیا آمد. بیش از همه با فیلم‌هایی مثل «خط باریک قرمز» و «درخت زندگی» مشهور است که اولی خرس طلایی جشنواره برلین و دومی نخل طلایی جشنواره فیلم کن را برایش به ارمغان آورد.
برای ما شاید جالب باشد اگر ریشه‌های خانوادگی این کارگردان مشهور به ایران برسد. بر اساس اطلاعاتی که در مجله «تگزاس‌مانتلی» منتشر شده است، این فیلمساز نامدار ریشه‌های ایرانی دارد. چطور؟
در گزارش این مجله درباره ترنس مالیک نوشته شده است: «امیل، پدر ترنس مالیک، فرزند یکی از آشوریان ساکن ارومیه بوده است.»
در همین باره در مقالات دیگری هم به ریشه‌های آشوری این هنرمند سرشناس اشاره شده است.
حتی در گزارشی از مجله «لس‌آنجلس ریویوآوبوکز» به نقل از ورایتی درباره غیبت طولانی مدت مالیک در عرصه فیلمسازی به این نکته اشاره می‌کند که او برای یافتن ریشه‌هایش به خاورمیانه سفر کرده بود.
فیلم جدید مالیک با عنوان «آخرین سیاره» هم که گفته می‌شود لیلا حاتمی در آن نقشی بازی کرده، در لوکیشن‌هایی در خاورمیانه ضبط شده است.
آخرین سیاره فیلمی درباره عیسی مسیح (ع)
زندگی حضرت عیسی (ع) یکی از موضوعات مورد علاقه فیلمسازان غربی است. از مارتین اسکورسیزی تا مل گیبسون و ویلیام وایلر هر کدام از نگاه خود به آن پرداخته‌اند. ترنس مالیک هم که خود فلسفه خوانده و فیلم‌هایش در این راستا حرف برای گفتن بسیار دارند، سراغ این داستان رفته است.
با مرور اندک اطلاعاتی که درباره این فیلم منتشر شده است، پی می‌بریم که در آن قرار است فرازهایی از زندگی حضرت عیسی (ع) را با حضور برخی از مهم‌ترین چهره‌های تاریخ مسیحیت از جمله «پطرس» به تماشا بنشینیم.
کریم دباغ که یکی از تهیه‌کنندگان فیلم است، در این باره می‌گوید: ««آخرین سیاره» بی‌شک فیلمی با الهام از داستان‌های کتاب مقدس است اما احتمالا آنطوری نیست که شما انتظارش را دارید.» آنطور که این تهیه‌کننده می‌گوید باید منتظر ترکیب تجربیات عرفانی مالیک با پیچیدگی‌های ژانر دارک باشیم.
در این فیلم نقش حضرت عیسی (ع) را به گیزا رورینگ بازیگر مجارستانی سینما سپرده‌اند. رورینگ که خودش شاعر و معلم دینی است، با بازی در فیلم «پسر شائول» به شهرت رسید.
در این فیلم نقش پطرس را، که یکی از حواریون عیسی مسیح و از در دیدگاه کلیسای کاتولیک نخستین پاپ است، به ماتیاس شونارتس بازیگر بلژیکی آثاری چون «دختر دانمارکی» سپرده‌اند.
شیطان فیلم در ۴ نسخه
یکی از مشهورترین بازیگران فیلم «آخرین سیاره» مارک رایلنس بازیگر برنده اسکار فیلم «پل جاسوس‌ها» است.
رایلنس در این فیلم نقش شیطان را بازی می‌کند. رایلنس البته قرار نیست یک شیطان معمولی باشد و آنطور که خودش گفته است در چهار نقش متفاوت ظاهر خواهد شد.
او در این باره می‌گوید: «ترنس در این فیلم چهار نسخه متفاوت از شیطان را نوشته است. من فکر می‌کردم قرار است یکی از این نقش‌ها را بازی کنم اما متوجه شدم که هر چهار نقش برای من است.»
البته که خبر تایید نشده‌ای هم درباره حضور لیلا حاتمی در این فیلم وجود دارد و بر اساس آن نقش مهم و تاثیرگذار «مریم مجدلیه» را به او سپرده‌اند. اینکه چرا پس از این همه هیاهو لیلا حاتمی حاضر نیست این خبر را تایید کند، جای سوال دارد.
به باور برخی دلیل تایید نشدن خبر را باید در اخلاق ترنس مالیک هنگام تدوین فیلم جستجو کرد. ترنس مالیک آنطور که خودش می‌گوید، عاشق تدوین است و گفته می‌شود هنگام کار در این بخش وسواس زیادی به خرج می‌دهد و حتی ممکن است یک نقش را به طور کامل از فیلم حذف کند!
این اتفاقی است که برای میکی رورک در فیلم «خط باریک سرخ» افتاد. نقش او که به گفته خودش «یکی از بهترین عملکردهایش جلوی دوربین» بود، به کلی از فیلم حذف شد. البته هیچگاه مشخص نشد که چرا ترنس مالیک این تصمیم را گرفته است اما رورک باور داشت که تصمیم مالیک دلیل فنی و هنری نداشته و کامل شخصی بوده است.
در همین فیلم «خط باریک سرخ» نقش آدرین برودی هم از یک نقش اصلی مهم با حذفیات فراوان به یک نقش فرعی تبدیل شد. از این دست کارها در فیلم‌های مالیک زیاد یافت می‌شود.
درباره نقش مهم تدوین در فرایند فیلمسازی مالیک می‌توان به حرف‌های خودش اشاره کرد. او پس از پایان فیلمبرداری «آخرین ستاره» گفته است: «چند روز پیش فیلمبرداری اثر در صحراهای اردن به پایان رسید. خیلی خوشحالم. «آخرین سیاره» فیلمی چند فرهنگی است که بازیگرانی از خاورمیانه را با هنرمندانی اروپایی گرد هم آورده است. حالا من به تگزاس برمی‌گردم و مشغول تدوین فیلم می‌شوم. حداقل یک سالی طول می‌کشد چون کلی مواد اولیه و از آنجا که کار دیجیتال است تصاویر بیشتری در اختیار دارم. بهترین بخش فیلمسازی برای من تدوین است. دیگر فشار صحنه و فیلمبرداری و آب و هوا در میان نیست.»
الان مدتی زیادی از این حرف‌های مالیک می‌گذرد و اگر فیلم‌های قبلی او مثل «زندگی پنهان» را ملاک قرار دهیم باید انتظار زیادی کشید تا فیلم به پرده سینما برسد مخصوصا حالا که کرونا هم گریبان اکران را گرفته است.
با در نظر گرفتن تمام این موارد، اگر خبر حضور لیلا حاتمی در فیلم مالیک درست باشد، شاید او هم می‌ترسد که با تایید کردن ماجرا، هیاهویی که رسانه‌ها به پا می‌کنند بر تصمیمات مالیک هنگام تدوین فیلم تاثیر بگذارد.
البته که این‌ها همه حدس و گمان بر اساس شواهد است و در نهایت شاید اصلا نقشی در کار نباشد.
دیدگاه تان را بنویسید