کدام بنگاه‌های نوآور در خاورمیانه و منطقه منا موفق عمل کرده‌اند؟ | یخچال‌فروشی به اسکیموها

جریان مالی استارت‌آپ‌ها در منطقه منا

اکوسیستم استارت‌آپی در منطقه منا و ترکیه طی سال‌های اخیر هم از نظر گردش مالی و هم از نظر تنوع حوزه فعالیت، رشد قابل توجهی داشته است. بر اساس گزارش «سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز منطقه منا در سال 2021» که موسسه Magnitt منتشر کرد، استارت‌آپ‌های منطقه منا از طریق 573 معامله، در مجموع 2 /1 میلیارد دلار جمع‌آوری کردند که نشان‌دهنده افزایش 30درصدی نسبت به سال 2020 بوده است. همچنین تعداد این استارت‌آپ‌ها در سال 2022 به بیش از پنج هزار استارت‌آپ رسیده که رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. استارت‌آپ‌های ترکیه در یک دنیای دیگر سیر می‌کنند. این مجموعه‌ها فعالیت و دستاوردهای بیشتری نسبت به هم‌نوعان خود در منطقه منا داشته‌اند. گزارش‌های Magnitt نشان می‌دهد که استارت‌آپ‌های ترکیه فقط در سال 2021 بیش از 5 /1 میلیارد دلار از طریق 200 سرمایه‌گذاری به دست آورده‌اند که نسبت به سال‌های پیش از آن، افزایش قابل توجهی داشته است. نکته قابل توجه در این میان، نرخ رشد ترکیبی سالانه 32 درصد استارت‌آپ‌های ترکیه طی سال‌های 2016 تا 2021 بوده است. همچنین تخمین زده شده که نزدیک به هزار و 500 استارت‌آپ فناوری در این کشور فعالیت می‌کنند که رقم قابل توجهی به‌شمار می‌رود. این استارت‌آپ‌ها در حوزه‌های تجارت الکترونیک، فین‌تک، تکنولوژی سلامت، لجستیک و تحویل، و همچنین آموزش آنلاین فعال هستند و توانسته‌اند نقش قابل توجهی در تغییر اقتصاد منطقه ایفا کنند. شرکت‌هایی مانند Souq.com و Noon چشم‌انداز خرده‌فروشی را در این منطقه متحول کرده‌اند. فروش تجارت الکترونیک طی سال 2021 در خاورمیانه به 28 میلیارد دلار رسید و انتظار می‌رود این رقم تا سال 2025 به 14 درصد افزایش یابد. استارت‌آپ‌هایی مانند Fawry از کشور مصر و 26‌N از ترکیه نیز روی تقاضای رو‌به رشد برای خدمات مالی دیجیتال سرمایه‌گذاری کرده‌اند. بخش فین‌تک در سال 2021 نزدیک به 400 میلیون دلار سرمایه‌گذاری در سراسر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا جذب کرد. از سوی دیگر، پس از همه‌گیری کووید و تاثیر آن بر ارائه خدمات درمانی از راه دور، شرکت‌هایی مانند Vezeeta از مصر ظهور کردند و توانستند نام خود را در فهرست بهترین استارت‌آپ‌های منطقه تثبیت کنند. بر همین اساس، پیش‌بینی می‌شود که بازار فناوری سلامت در منا تا سال 2025 به 10 میلیارد دلار افزایش یابد. شرکت‌هایی مانند Careem و Fetchr هم تحولی در لجستیک ایجاد کرده‌اند و انتظار می‌رود تا سال 2025 گردش مالی در بازار تحویل کالا از 20 میلیارد دلار فراتر رود. تغییر به سمت یادگیری آنلاین نیز باعث ایجاد رشد در این بخش شده و استارت‌آپ‌هایی مانند Almentor از مصر مورد توجه کاربران قرار گرفته‌اند. در این زمینه نیز پیش‌بینی می‌شود ارزش بازار آموزش آنلاین تا سال 2025 در منطقه منا به سه میلیارد دلار برسد. همه این عوامل نشان می‌دهند که استارت‌آپ‌های فعال در منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و همچنین ترکیه، در سال‌های آینده با پیشرفت چشمگیری روبه‌رو خواهند بود.

چرا استارت‌آپ‌ها مورد توجه قرار گرفته‌اند؟

عوامل مختلفی بر موفقیت استارت‌آپ‌ها در نفوذ به بازارهای بین‌المللی و منطقه‌ای تاثیر می‌گذارد. تقاضای بازار، تامین بودجه، محیط کسب‌وکار مطلوب، توسعه زیرساخت‌های فناوری، استعداد و توانمندی نیروی انسانی، شبکه‌سازی و همکاری، عوامل فرهنگی، مشارکت‌های استراتژیک شرکتی، انطباق‌پذیری و نوآوری، و در نهایت بازاریابی و آگاهی از برند از جمله عواملی به‌شمار می‌روند که در موفقیت استارت‌آپ‌ها تعیین‌کننده هستند. تاثیر متقابل این عوامل به طور قابل توجهی بر موفقیت استارت‌آپ‌ها در نفوذ به بازارهای منطقه‌ای تاثیر می‌گذارد. استارت‌آپ‌ها با بهره‌گیری از بینش‌های بازار، فرصت‌های تامین مالی، پیشرفت‌های فناوری و مشارکت‌های استراتژیک می‌توانند چالش‌ها را پشت سر بگذارند و فرصت‌های رشد را به‌طور موثر مورد استفاده قرار دهند. از آنجا که استارت‌آپ‌های منطقه منا به نوآوری و انطباق با پویایی‌های بازار در حال تغییر ادامه می‌دهند، نه‌تنها به اقتصاد محلی خود کمک می‌کنند، بلکه به عنوان بازیگران مهمی در اقتصاد جهانی مورد توجه قرار می‌گیرند. افزایش تقاضا برای استفاده از فرآیندهای دیجیتال در انجام فعالیت‌های روزانه، به ویژه پس از همه‌گیری کووید، استارت‌آپ‌ها را تشویق کرد تا فعالیت‌های خود را فراتر از بازارهای محلی گسترش دهند. به عنوان مثال، خدمات تحویل غذا مانند Talabat از کویت، با موفقیت در کشورهای حوزه خلیج‌فارس گسترش یافته است. افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری نیز نقش مهمی در توانمندسازی استارت‌آپ‌های منطقه منا ایفا می‌کند. این منطقه در سال 2021 شاهد سرمایه‌گذاری بیش از یک میلیارددلاری در استارت‌آپ‌های فناوری بود که مشارکت قابل توجهی از سوی سرمایه‌گذاران بین‌المللی داشت. همچنین کشورهایی مانند عربستان سعودی با تصویب و اجرای برنامه‌هایی نظیر چشم‌انداز 2030 و استراتژی نوآوری ملی امارات، شرایط مطلوبی را برای شکوفایی و گسترش استارت‌آپ‌ها در سطح بین‌المللی ایجاد کرده‌اند. ضریب نفوذ بالای تلفن همراه و افزایش دسترسی به اینترنت هم رشد راه‌حل‌های مبتنی بر فناوری را در سراسر مرزها تسهیل کرده است. بر اساس گزارش اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، ضریب نفوذ اینترنت در جهان عرب طی سال 2023 به نزدیک 80 درصد رسیده است. مهم‌تر از همه اینکه، بسیاری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا پیوندهای فرهنگی و زبانی مشترکی دارند و این موضوع، ورود استارت‌آپ‌ها به بازارهای همسایه را آسان‌تر می‌کند. مردم کشورهای عرب‌زبان در بسیاری مواقع رفتارهای مصرف‌کننده مشابهی دارند و این موضوع به شرکت‌هایی مانند Anghami که ارائه‌دهنده خدمات پخش موسیقی است اجازه می‌دهد خدمات خود را به‌طور موثر در میان مخاطبانش گسترش دهد. همچنین، پلت‌فرم‌هایی مانند عرب‌نت و شتاب‌دهنده‌های راه‌اندازی مختلف، فرصت‌هایی را فراهم می‌کنند که به کارآفرینان کمک می‌کند با شرکای بالقوه و سرمایه‌گذاران حاضر در کشورهای مختلف ارتباط برقرار کنند. همه این عوامل سبب ایجاد شرایطی می‌شود که آینده استارت‌آپ‌ها را برای منطقه منا و ترکیه امیدوارکننده‌تر می‌کند؛ زیرا این کشورها بر پایه زیرساخت‌های موجود، همچنان به پرورش اکوسیستم استارت‌آپی فعال و پویا ادامه می‌دهند که توجه سراسر جهان را به خود جلب کرده است.

استارت‌آپ‌های درخشان منطقه منا و ترکیه

در منطقه منا و ترکیه 30 استارت‌آپ پویا و سودآور فعالیت می‌کنند که توانسته‌اند بیش از دیگر رقبای خود، بازار منطقه‌ای را در دست بگیرند. در میان این استارت‌آپ‌ها، نام هشت شرکت از امارات، شش شرکت از ترکیه، شش شرکت از عربستان سعودی و پنج شرکت از مصر به چشم می‌خورد. کشورهای دیگری مثل کویت، لبنان، نیجریه، اردن و تونس نیز در این فهرست نمایندگانی دارند. حوزه فعالیت این شرکت‌ها از خدمات حمل‌ونقل آنلاین آغاز می‌شود و به سرویس‌های پخش موسیقی هم می‌رسد. خدمات خرده‌فروشی، خدمات پرداخت، پلت‌فرم‌های تجارت الکترونیک، بانکداری دیجیتال و مدیریت امور مالی، سوارکاری و تدارکات مسابقات اسب‌دوانی، خدمات بیمه، خدمات سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های نوآور، خدمات بازی آنلاین، پخش ویدئو، خدمات سفارش امور به صورت پیمانکاری و خدمات سلامت، بهداشت و درمان اصلی‌ترین بخش‌هایی به‌شمار می‌روند که استارت‌آپ‌های منطقه منا و ترکیه روی آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، شمال آفریقا، اروپا و ترکیه، مناطقی هستند که شرکت‌های نوآور توانسته‌اند بازار خود را به آنها گسترش دهند و برای دستیابی به مشتریان بیشتر تلاش کنند. در ادامه این گزارش، 10 شرکت نوآور را معرفی می‌کنیم که موفق شده‌اند به عنوان الگوی استارت‌آپ‌ها در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا مطرح شوند.

Careem، نخستین تک‌شاخ خاورمیانه

استارت‌آپ Careem یک شرکت پیشرو در زمینه فناوری به‌شمار می‌رود که سال 2012 در امارات متحده عربی راه‌اندازی شد. ارزش این شرکت اکنون به یک میلیارد دلار رسیده و تنها تک‌شاخ فناوری در منطقه خاورمیانه به‌شمار می‌رود. این مجموعه، یک فرصت بزرگ در منطقه شناسایی کرد، زیرا متوجه شد بیش از 50 درصد جمعیت بزرگسال در عربستان سعودی واجد شرایط رانندگی نیستند. Careem، خدمات خودرو همراه با راننده را با استفاده از یک نرم‌افزار دیجیتال به مخاطبان خود ارائه می‌دهد که استفاده از آن بسیار آسان است. راننده‌های این شرکت با عنوان «کاپیتان» شناخته می‌شوند، چرا که Careem تلاش می‌کند به مخاطبان و مشتریانش احترام بگذارد و کیفیت مطلوبی به آنان ارائه کند. این شرکت، خدمات خود را در سراسر خاورمیانه عرضه می‌کند و روزانه به 10 هزار تماس از 80 شهر متعلق به 13 کشور پاسخ می‌دهد. این مجموعه در ادامه برنامه‌های توسعه خود، به یک سوپر‌اپلیکیشن تبدیل شد که خدمات تاکسی اینترنتی، تحویل غذا، خرید از سوپرمارکت و پرداخت آنلاین را به کاربرانش ارائه می‌کند. این استارت‌آپ که دفتر مرکزی خود را در دوبی مستقر کرده، اکنون 5 /2 میلیون کاپیتان ثبت شده دارد. روند تکامل این مجموعه نیز بسیار جذاب بوده است. Careem در سال 2013 نخستین برنامه تلفن همراه خود را راه‌اندازی کرد و به بازار عربستان سعودی راه یافت. در سال 2014 بازار خود را به مصر گسترش داد و با جذب شش میلیون دلار سرمایه در سری Aareem طی سال 2015 به شش شهر دیگر در خاورمیانه و شمال آفریقا نیز راه یافت. در همین سال، مجموعه Careem Now را راه‌اندازی کرد که مدرن‌ترین سرویس تحویل غذا در کشورهای عربی به‌شمار می‌رفت. پس از آن، در سال 2016 به ترکیه و پاکستان نفوذ کرد و با راه‌اندازی Careem Pay به عنوان یک پلت‌فرم پرداخت دیجیتال، در سال 2017 به 10 شهر دیگر خاورمیانه، آفریقا و جنوب آسیا گسترش یافت. طی سال‌های 2018 و 2019 نیز 35 شهر دیگر خاورمیانه را فتح کرد و در سال 2020 با عقد قرارداد تجاری با اوبر به ارزش 1 /3 میلیارد دلار، قدرت ناوگان خود را افزایش داد.

Souq.com، آمازون جهان عرب

استارت‌آپ Souq.com، بزرگ‌ترین پلت‌فرم تجارت الکترونیک در جهان عرب بود. این شرکت سال 2005 در دوبی، امارات متحده عربی راه‌اندازی شد و تا سال 2017 نیز عملکرد بسیار مطلوبی از خود برجای گذاشت. این عملکرد مطلوب، شرکت آمازون را ترغیب کرد 580 میلیون دلار برای آن هزینه کند و با خرید Souq.com، این شرکت را به عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه خود بپذیرد. در نهایت، سال 2019، Souq.com فعالیت خود را در امارات متحده عربی با نام Amazon.ae آغاز کرد و پس از آن، در سال 2020 با نام Amazon.sa به بازار عربستان سعودی رسید. در سال 2021 نیز به مصر رفت و با نام Amazon.eg شناخته شد. این استارت‌آپ را رونالدو موجوار تاسیس کرد و در ابتدا یک سایت حراج بود که تلاش می‌کرد کالاهای مورد نیاز مصرف‌کنندگان را تامین کند. با این حال، زمانی که Wisam (Sam) Daoud در سال 2010 از شرکت بزرگ ئی‌بی به Souq.com پیوست و در جایگاه مدیر ارشد فناوری مشغول به فعالیت شد، شرایط تغییر کرد. او این کسب‌وکار کوچک را از یک حراج سنتی آنلاین‌شده به یک کسب‌وکار مبتنی بر کاتالوگ با قیمت‌های ثابت مشابه آنچه آمازون انجام می‌داد تبدیل کرد و با جذب سرمایه‌گذاری‌های متعدد، شرکت را به عنوان یک استارت‌آپ قوی، مورد توجه همگان قرار داد. در اکتبر 2015 گزارش‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد ماهانه 10 میلیون بازدیدکننده دارد و بعد از دیجی‌کالا با 51 میلیون بازدیدکننده، در رتبه دوم قرار داشت. در سال 2017 آمازون اعلام کرد که Souq.com را خریداری می‌کند تا به بازوی این شرکت در جهان عرب تبدیل شود. همان زمان اعلام شد که Souq.com بیش از 4 /8 میلیون محصول در 31 دسته از جمله لوازم الکترونیکی مصرفی، مد، بهداشت و زیبایی، کالاهای خانگی و کودک به کاربران فروخته است. بازدیدهای این سایت پس از الحاق به آمازون نیز جهش قابل توجهی داشت و به ماهانه 45 میلیون بازدید رسید.

محبوب مثل Talabat

زمانی که از کسب‌وکار موفق تحویل غذا در کشورهای عربی صحبت به میان می‌آید، نام استارت‌آپ Talabat نیز شنیده می‌شود. این شرکت نوآور که فعالیت خود را از کویت آغاز کرده و اکنون به بازار عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، عمان، قطر، اردن، عراق و مصر راه یافته، موفق به جذب 57 /1 میلیارد دلار سرمایه شده است. 

Talabat در سال 2004 و زمانی تاسیس شد که گروهی از کارآفرینان می‌خواستند همه مردم از خدمات تحویل آسان غذا استفاده کنند. در آن زمان، اینترنت پرسرعت نفوذ کمی داشت و اتصال شبکه نیز بسیار ضعیف بود. با این حال، Talabat از این شرایط سخت عبور کرد و اکنون خدمات خود را با تکیه بر فعالیت 5500 رستوران ارائه می‌کند. بزرگ‌ترین دستاورد این استارت‌آپ زمانی بود که با معرفی برخی از مفاهیم منحصربه‌فرد مانند آشپزخانه ابری، به عنوان ارائه‌دهنده رسمی غذا برای اکسپو 2020 انتخاب شد. Talabat با حدود 80 درصد، بیشترین سهم بازار تحویل غذا در امارات را در اختیار دارد و بیشترین حجم سفارش را در پلت‌فرم دیجیتال تحویل غذا در خاورمیانه به خود اختصاص داده است. Talabat هم مانند هر برنامه سفارش غذای دیگر، به کاربران این امکان را می‌دهد تا قبل از افزودن اقلام مورد نظر خود به سبد خرید، جزئیات کامل رستوران‌ها و منوی غذایی آنها را بررسی کنند. همچنین امکان سفارشی‌سازی آسان با توجه به نیازهای مشتری را فراهم می‌کند و کاربران می‌توانند بهترین گزینه‌های مدنظر را در یک مکان پیدا کنند. 

Zalando، یکی از 20 خرده‌فروش بزرگ دنیا

استارت‌آپ Zalando که فعالیت خود را از سال 2008 و فقط چند ماه زودتر از آغاز بحران بزرگ اقتصادی جهان در ترکیه آغاز کرده، از همان ابتدا، مرزهای خود را به شرق اروپا گسترش داد و اکنون به بیش از 50 میلیون مشتری در سراسر اروپا خدمات ارائه می‌دهد. این 50 میلیون مشتری در 25 کشور اروپایی گسترش یافته‌اند و مردم فرانسه، انگلستان، آلمان، ایتالیا و سوئیس در فهرست بهترین کاربران این شرکت جای گرفته‌اند. بازدیدهای ماهانه Zalando نیز اکنون به 149 میلیون بازدید افزایش یافته و فروش محصولاتش در سه‌ماه نخست سال 2024 به 800 میلیون دلار رسیده که در نوع خود جالب توجه محسوب می‌شود. این خرده‌فروش آنلاین بخش بزرگی از محصولاتش را در حوزه مد و زیبایی به مشتریان عرضه می‌کند. شرکت سوئدی Kinnevik ارزش این شرکت را بیش از پنج میلیارد دلار ارزیابی کرده اما برخی دیگر از تحلیلگران می‌گویند که ارزش این شرکت بالاتر از 9 میلیارد دلار است. Zalando با ارائه تحویل رایگان و حق بازگشت تا 100 روز، استانداردهای جدیدی را در خرده‌فروشی آنلاین تعیین کرده و سبب شده مشتریان، این برند را دوست داشته باشند. همین استراتژی سبب شد تا Zalando به سرعت رشد کند و مرزهای خود را گسترش دهد. Zalando اکنون در 25 بازار اروپایی فعال است و بیش از 20 گزینه پرداخت محلی را به مشتریان خود ارائه می‌دهد. این شرکت همچنین با ارائه‌دهندگان مختلف خدمات لجستیک منطقه‌ای همکاری می‌کند و نه‌تنها در فروشگاه آنلاین خود، بلکه در ارائه خدمات مشتری نیز 19 زبان بین‌المللی را مورد پشتیبانی قرار می‌دهد. با افزایش تعداد مشتریان، الزامات مربوط به لجستیک و فناوری این شرکت نیز افزایش یافته است. بر همین اساس Zalando برای پاسخگویی موثر به خواسته‌های متنوع پایگاه مشتریان رو به رشد، شبکه تدارکات بین‌المللی را گسترش داده و آنچه در زیرزمین یک آپارتمان مشترک آغاز شد، اکنون شبکه‌ای از 12 مرکز توزیع در اروپا را شامل می‌شود.

Fawry، موفقیت در جذب سرمایه‌گذاری اولیه

شرکت Fawry که فعالیت خود را سال 2008 در مصر آغاز کرد، با نام فاوری هم شناخته می‌شود. این شرکت از نیاز به ارائه راه‌حل‌های پرداخت راحت و مطمئن برای جمعیت رو‌به رشد مصر که زیرساخت‌های بانکداری سنتی را نیز غیرقابل دسترس یا ناکارآمد می‌دانستند، پدید آمد. فاوری از سال 2023، به یکی از بزرگ‌ترین استارت‌آپ‌های مصر تبدیل شده و به حدود 30 میلیون مشتری در سراسر کشور خدمات ارائه می‌دهد. این شرکت دورهای اولیه تامین مالی خود را به خوبی پشت سر گذاشت. فاوری سرمایه‌گذاری‌های اولیه را از منابع مختلف، از جمله Cairo Angels که خود یک استارت‌آپ موفق دیگر مصری به‌شمار می‌رود و روی شرکت‌های نوپا سرمایه‌گذاری می‌کند، تامین کرد. اکنون، شرکت مالی بین‌المللی (IFC) و صندوق سرمایه‌گذاری مصری آمریکایی (EAEF) از جمله سرمایه‌گذاران بزرگ این استارت‌آپ مصری به‌شمار می‌روند. سرمایه‌گذاری این مجموعه‌ها در فاوری، با هدف توسعه فناوری، گسترش شبکه مراکز پرداخت و ارتقای خدمات ارائه‌شده انجام گرفته است. Fawry در ابتدا بر ارائه خدمات پرداخت قبض تمرکز کرد و به کاربران اجازه داد قبوض آب و برق، مخابرات و سایر هزینه‌ها را از طریق شبکه مراکز پرداخت خود که شامل فروشگاه‌های خرده‌فروشی، بانک‌ها و کیوسک‌ها می‌شد، پرداخت کنند. با گذشت زمان، فاوری پیشنهاد‌های خود را متنوع کرد تا شامل خدمات اضافی مانند شارژ تلفن همراه، پرداخت آنلاین و کیف پول دیجیتال باشد. این گسترش فعالیت، دامنه بازار Fawry را گسترش داد و موقعیت آن را به عنوان یک شرکت پیشرو فین‌تک در مصر مستحکم کرد. در ماه می 2019، ارزش فاوری پس از افزایش سهام آن در بورس مصر و تبدیل شدن به یکی از معدود استارت‌آپ‌های آفریقایی که به چنین ارزشی دست یافت و به شرکت‌هایی مانند جومیا، OPay، Interswitch، Flutterwave و Andela رسید، از یک میلیارد دلار فراتر رفت. با این حال، فاوری یک تک‌شاخ در نظر گرفته نمی‌شد، زیرا در آن زمان، یک شرکت سهامی عام بود.

Anghami، موفقیت بر پایه بومی‌سازی

در سال 2011، دسترسی به موسیقی آن هم به صورت آنلاین، سخت و پردردسر بود. در آن زمان، پخش‌کننده‌های موسیقی مانند آی‌پاد رایج بودند، اما کاربران باید ابتدا موسیقی‌ها را دانلود می‌کردند و بعد، با انتقال به حافظه دستگاه پخش‌کننده موسیقی، در نهایت آن را گوش می‌کردند. در همان زمان، پلت‌فرم‌های پخش موسیقی آنلاین در آمریکا و اروپا ظهور کرده بودند و لازم بود کشورهای عرب‌زبان نیز از این امکان بهره‌مند شوند. ادی مارون این ایده را به همراه الی حبیب، همسرش اجرایی کردند و Anghami سال 2012 در لبنان شکل گرفت و به نخستین استارت‌آپ منطقه‌ای فناوری تبدیل شد که به فهرست نزدک در نیویورک راه پیدا کرد. در ابتدای راه‌اندازی این شرکت، ضریب نفوذ اینترنت در خاورمیانه و شمال آفریقا بیش از 25 درصد نبود و این موضوع یک چالش اساسی برای Anghami به‌شمار می‌رفت. با این حال، پلت‌فرم پخش آنلاین موسیقی در جهان عرب از این چالش عبور کرد. چالش دوم، متقاعد کردن مردم برای پرداخت هزینه موسیقی بود. مردم پیش از این هرگز برای شنیدن موسیقی پولی پرداخت نکرده بودند و چنین فرهنگی در میان آنها جا نیفتاده بود. این چالش نیز با استفاده از سازوکار‌های پرداخت حل شد. اکنون، انگامی دارای 40 مشارکت مستقیم مخابراتی است و کاربران آن صورتحساب استفاده از خدمات را به صورت مستقیم از طریق قبض‌های تلفن همراه خود پرداخت می‌کنند. در سال 2018 اسپاتیفای و دیزر وارد منطقه منا شدند و این موضوع می‌توانست تهدید مهلکی برای Anghami باشد. اما رقابت رو‌به رشد و بومی‌گرایی مردم منطقه به این شرکت کمک کرد تا کاربران خود را افزایش دهد. این پلت‌فرم اکنون بیش از 72 میلیون آهنگ دارد و نیمی از کاربران آن ترجیح می‌دهند موسیقی عرب را از Anghami گوش کنند. هر چند این شرکت از ابتدا در لبنان شکل گرفت اما اکنون تلاش می‌کند دفاتر خود را در عربستان سعودی و مصر برپا کند تا دسترسی بیشتری به بازارهای بین‌المللی داشته باشد.

Wadi.com، تجربه بی‌نظیر مشتری

استارت‌آپ Wadi.com یک پلت‌فرم تجارت الکترونیکی است که در شورای همکاری خلیج‌فارس شکل گرفته و دفتر مرکزی آن در دوبی قرار دارد. این شرکت در سال 2015 راه‌اندازی شده و تلاش می‌کند سبد کاملی از محصولات را در حوزه تجارت الکترونیک به مخاطبان عرضه کند. Wadi اکنون در کشورهای عربی مثل امارات و عربستان فعالیت می‌کند و مرزهای خود را به آفریقا نیز گسترش داده است. این شرکت مجموعه‌ای بیش از 150 هزار محصول متعلق به سه هزار برند محلی و بین‌المللی مثل اپل، سامسونگ، سونی، لاکوست، ویکتوریا سیکرت، نایک و هوگو باس را ارائه می‌دهد. این محصولات از ساعت‌های هوگو باس گرفته تا لوازم الکترونیکی اپل و سامسونگ تا موتور و اسکوترها را شامل می‌شود. هر چند رقابت در این بازار شدید است اما بنیان‌گذاران Wadi قصد دارند با تمرکز بر ایجاد تراکنش‌های عملی با ارائه تحویل 24ساعته، تجربه مشتری بی‌نظیری را برای کاربران ایجاد کنند. این استارت‌آپ مزیت رقابتی خود را بر افزایش زمان بازگشت کالا متمرکز کرده و تلاش می‌کند فروشگاه آنلاین پیشرو برای هر نوع کالا در خاورمیانه و منطقه منا باشد. کانوال سرفراز، کارمند سابق مک کینزی و مدیر ارشد اجرایی Wadi گفته است که «احساس کردیم نیاز آشکاری به یک بازیکن بزرگ مانند Wadi.com در بخش خرده‌فروشی آنلاین گسترده‌تر وجود دارد. عربستان و امارات متحده عربی، بازارهای تقاضامحور به‌شمار می‌روند و این برای ما یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود».

YAP، طلوع بانکداری الکترونیک

استارت‌آپ YAP از ترکیه شکل گرفت و در سال 2020 تاسیس شد. این شرکت، توسعه‌دهنده نوعی برنامه مستقل بانکداری دیجیتال است که کاربران با استفاده از آن می‌توانند به صورت دیجیتال یک حساب ایجاد کنند، یک کارت نقدی مسترکارت بگیرند و هزینه‌های خود را تجزیه‌و‌تحلیل کنند. طبیعی است که خدمات انتقال پول، پرداخت صورت‌حساب، دریافت وام سریع و فعالیت‌های دیگر حوزه بانکداری نیز از طریق این بانک دیجیتال انجام می‌شود. YAP که از آوریل 2022 راه‌اندازی شده، ادعا می‌کند بیش از 20 هزار کاربر را ثبت‌نام کرده که از خدماتش استفاده می‌کنند. این استارت‌آپ در جولای 2022 با برنامه‌هایی برای گسترش به بازارهای جدید و ارتقای فناوری‌های خود، 41 میلیون دلار سرمایه جذب کرد. به نظر می‌رسد YAP ترکیه، ایده خود را از Yap هند گرفته است. زمانی که Yap در هند تاسیس شد، ابزارهایی ارائه کرد که به بانک‌ها و موسسه‌های مالی اجازه می‌داد راه‌حل‌های سفارشی و راحت را برای مشتریان خود طراحی کنند. این شرکت نوعی زیرساخت پرداخت را به عنوان خدمات خود ارائه می‌دهد که می‌تواند انواع دارایی‌های پرداخت خرده‌فروشی را مدیریت کند. رابط برنامه‌نویسی کاربردی (API) پلت‌فرم Yap به پلت‌فرم‌های دیجیتال، شرکت‌های فین‌تک و کسب‌وکارهای آفلاین اجازه می‌دهد راه‌حل‌های شخصی‌سازی‌شده را به مشتریان نهایی خود ارائه دهند. این اقدام با پیوند دادن کاربران با سایر پلت‌فرم‌های فین‌تک و شرکت‌های مالی بانکی و غیربانکی انجام می‌شود. YAP به مشتریانش اجازه می‌دهد از طریق کیف پول و کارت، پرداخت‌های لازم را انجام دهند، کارت‌های هدیه تهیه کنند، هزینه‌های ناوگان را بپردازند و همچنین اگر نیاز به تامین مالی داشته باشند، این اقدام را به موقع انجام دهند. وام‌های مصرفی، شرکتی، مشاغل کوچک و کارت اعتباری از جمله محصولاتی هستند که YAP ارائه می‌دهد.

Jumia، تلاش برای حذف آمازون از آفریقا

شرکت نیجریه‌ای Jumia در سال 2012 تاسیس شد و نوعی تلاش استارت‌آپ‌گونه از سوی Rocket Internet محسوب می‌شد که در آلمان استقرار داشت. هدفی که Jumia از همان ابتدا دنبال می‌کرد، این بود که به آمازون آفریقا تبدیل شود. بر همین اساس، با ورود به بازار شرکت‌های نوپا، تلاش کرد جای خود را در میان بازار گسترده منطقه آفریقا باز کند. این شرکت بلافاصله پس از آغاز فعالیت خود، از افزایش هزینه‌های مصرف‌کننده ناشی از قدرت اقتصاد مبتنی بر نفت نیجریه برخوردار شد. با این حال، رشد جومیا تا سال 2016، به دلیل کاهش شدید قیمت نفت، رکود اقتصادی متعاقب آن و فشار اکوسیستم خرده‌فروشی محدود نیجریه، با مانع روبه‌رو شد. همچنین، مدل خرده‌فروشی Jumia نیازمند سرمایه قابل توجهی بود که در مواجهه با اقتصاد رو‌به وخامت و ناتوانی شرکت در نشان دادن سود، قابل دستیابی نبود. با در نظر گرفتن این محدودیت‌ها و با توجه به موفقیت الگو‌های بازار آمازون و علی‌بابا که فروشندگان شخص ثالث هزینه‌های موجودی آن را بر عهده داشتند، هیات‌مدیره Jumia تصمیم جدی گرفته بود که این استارت‌آپ از یک الگوی خرده‌فروشی آنلاین به یک الگوی بازار تغییر جهت دهد. هیات‌مدیره این شرکت به صراحت عنوان کرد اجرا نشدن صحیح این تغییر استراتژی، می‌تواند به معنای پایان حمایت سرمایه‌گذاران از Jumia باشد. اما این تغییر استراتژی جواب داد. بر اساس شاخص تجارت الکترونیک آفریقا در سال 2021، ارزش کل فروش کالاهای مصرفی سریع Jumia، 13 درصد افزایش یافت. در سال 2021، جومیا مرکز فناوری خود را در مصر راه‌اندازی کرد تا خدمات خود را بر بازار مصر و همچنین آفریقا در کل ارائه دهد. در دسامبر 2023 نیز جومیا اعلام کرد قصد دارد تحویل غذا در هفت بازار را متوقف کند و تمرکز خود را بر گسترش تجارت کالاهای فیزیکی قرار دهد که این روند هم برایش مفید بود و سبب شد قدرت بازار بیشتری به دست آورد. موفقیت Jumia زمانی تثبیت شد که در نیمه نخست سال 2024، دو انبار بزرگ در نیجریه و مراکش راه‌اندازی کرد که به توسعه فعالیت‌هایش در آفریقا کمک می‌کرد.

فرشتگان قاهره، شتاب‌دهنده استارت‌آپ‌ها

Cairo Angels یا فرشتگان قاهره، نخستین شبکه سرمایه‌گذاری رسمی روی استارت‌آپ‌ها در مصر به‌شمار می‌رود که با هدف سرمایه‌گذاری و حمایت از استارت‌آپ‌های فعال در مراحل اولیه در مصر و سراسر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا شکل گرفته است. این شرکت که در سال 2012 تاسیس شد، جلسات سرمایه‌گذاری منظمی را برای بررسی سرمایه‌گذاران بالقوه از پیش انتخاب‌شده که معیارهای سرمایه‌گذاری فرشتگان قاهره را برآورده می‌کنند، تشکیل می‌دهد. این شرکت، استارت‌آپ‌هایی را که نیاز به کمک یا سرمایه‌گذاری دارند، با نام «فرشته» می‌شناسد و در حالی که فرشتگان تصمیم به جذب سرمایه می‌گیرند، فرشتگان قاهره فرصت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را مورد بررسی قرار می‌دهد و در نهایت، معامله را نهایی می‌کند. این شرکت پس از سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها، خدمات مدیریت سبد را برای سرمایه‌گذاران خود ارائه می‌دهد. این شرکت، سرمایه‌گذاری را در ازای دریافت سهام انجام می‌دهد و در مجموع بین 250 هزار تا دو میلیون پوند مصر برای هر شرکت سرمایه در نظر می‌گیرد. این شرکت در سال 2022 نام خود را به گروه آکاسیا تغییر داد تا استراتژی جدید را که شامل توسعه بازار خارج از مرزهای آفریقا بود، بهتر اجرایی کند. گروه آکاسیا اکنون از سه کسب‌و‌کار مجزا و در عین حال هم‌افزا تشکیل شده که عبارت‌اند از: سرمایه‌گذاری آکاسیا، نقش‌آفرینان آکاسیا و فرشتگان آکاسیا. acasia ventures یک شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر است که روی استارت‌آپ‌های اولیه در خاورمیانه و آفریقا سرمایه‌گذاری می‌کند، در حالی که نقش‌آفرینان آکاسیا، برنامه‌ها و رویدادهایی را برای شرکت‌ها، دولت‌ها و بنیادها برای توانمندسازی بنیان‌گذاران و استارت‌آپ‌ها طراحی و ایجاد می‌کند. فرشتگان قاهره نیز بیشتر با فرشتگان قدیمی قاهره هماهنگ است، زیرا یک پلت‌فرم سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌رود که از طریق همه استارت‌آپ‌هایی که پیش از این سرمایه جذب کرده و موفق بوده‌اند، تشکیل شده و اداره می‌شود.سعید ابوالقاسمی