این روزها اگر به نانواییها سر زده باشید ساعات کارشان بسیار کمتر شده است دیگر از آغاز پخت و پز از کله سحر، خبری نیست، این روزها خیلی از کوهنوردان یا شاغلی که کار را صبح سحر شروع می‌کنند دیگر نمی‌توانند صبحانه با نان داغ بخورند، شاید دلیل این باشد که خیلی از نانواییها به همان اندازه که سهمیه آرد می‌گیرند، نان پخت نمی‌کنند و ساعت کاریشان را کم کرده‌اند، پس این آردها چه می‌شود؟
بررسی‌ها از نانوایی‌های سطح شهر در پایتخت هم حاکی از آن است که در برخی ساعات صفوف طولانی برای خرید نان شکل می‌گیرد. گزارش هایی وجود دارد که آرد نانواییها از انبارهای بی‌نام و نشان سر در می‌آورد و نهایتا قاچاق می‌شود یا دوباره به کارخانه‌های آرد بر می‌شود و یا اصلا از همان ابتدا نانوا ترجیح می‌دهد در کارخانه آرد بماند چو سود نانوا در این کار است.
فروش آرد در بازار آزاد به قیمت ۱۰ برابر
بر اساس این گزارش شرکت بازرگانی دولتی به طور میانگین برای هر نانوایی ۱۰ کیسه آرد در نظر می‌گیرد که تفاوت قیمت آن با نرخ آزاد ۶۰۰ هزار تومان است، برخی از نانواها که تعدادشان این روزها هم کم نیست، تعدادی از آردهایی که به نرخ دولتی گرفته‌اند را در بازار آزاد به قیمت‌های هر کیسه تا یک میلیون تومان می‌فروشد.
این تفاوت قیمت انگیزه زیادی برای فروش آرد در بازار آزاد و قاچاق ایجاد کرده است. برخی نانوایان می‌گویند نپختن نان به صرفه تر است فروش ۱۰ کیسه آرد در روز حداقل ۶ میلیون تومان سود دارد.
حتی عسکری، بازرس سازمان جهاد کشاورزی هم در اینباره می‌گوید: «نانواییها به هر مدلی سهمیه آردشان را می‌فروشند چون سود بیشتری برایشان دارد.»
اما مسئله به این سادگی نیست، دست‌های پنهانی هستند که این آردها را حتی از مرزها خارج می‌کنند، آردی که در نانواییها گم می‌شود از انبارهای بی‌نام و نشان سر در می‌آورد و نهایتا یا در بازار آزاد به قیمت ۱۰ برابر و یا به کشورها همسایه خیلی بیشتر از ۱۰ برابر و تا کیسه‌ای یک میلیون تومان به فروش می‌رود.
به استناد به گزارش صدا و سیما از یکی از انبارهایی که کشف شده است و طبق گزارش بازرسان تا ۱۱۰۰ کیسه آرد در یکی از همین انبارها احتکار شده است. این آردها همان آردی که باید در نانواییها پخت می‌شد و سر سفره مردم می‌آمد.
در این انبارها از همه جای کشور آرد وجود دارد و نشان می‌دهد که سود جویان برایش فرقی نمی‌کرده که از کجا آرد تهیه کنند و فقط برایشان منافع مالی حتی از بریدن نان مردم، مهم بوده است.
بازرس این انبار مکشوفه می‌گوید: «ارزش این آردها ۷۳ میلیون تومان است و پس از اینکه قیمت‌ها یکشبه ۱۰ برابر شد ۷۰۰ میلیون تومان به جیب می‌زنند، اینها بازی با سفره و نان مردم است که همه از جیب مردم برداشته می‌شود.»
چهره قانی بازرس سازمان صنعت می‌گوید: هر نانوایی در سطح شهر ماهانه ۱۸۰ میلیون تومان هزینه دارد و ۹۰ هزار نانوایی در سطح کشور داریم، این یارانه‌ای که به آرد داده می‌شود از جیب مردم به جیب این شبکه فساد در آرد می‌رود.
این رقم که حدود ۱۶۲۰۰ میلیارد تومان است در قالب یارانه‌دهی ناعادلانه و توزیع نامناسب هدر می‌رود و یا به عبارتی از جیب مردم برداشته می‌شود.
قاچاق آرد یارانه‌ای ایران
گزارش هایی وجود دارد که همین آرد یارانه‌ای به کشورهای همسایه از جمله پاکستان، عراق و ترکیه قاچاق می‌شود، اختلاف شدید قیمتی نرخ دولتی با آزادِ آرد، عامل قاچاق است.
دلایل اختلاف قیمت هم اینگونه است نخست اینکه قیمت آرد به دلیل پرداخت یارانه، در داخل کشور بسیار کم است، نکته دوم قیمت‌های جهانی روز به روز افزایش یافته و در یک سال اخیر قیمت گندم جهانی ۱۲۳ درصد رشد داشته است، سوم اینکه وضعیت خشکسالی و تغییرات آب و هوایی موجب شده است که تولید در کشورها کمتر شود، نکته چهارم اینکه بحران کووید ۱۹ و جنگ بین روسیه و اوکراین موجب شده کشورها ذخایر خود را بیشتر کنند مثلا چین نیمی از گندم صادراتی جهان را در انبارهای خود ذخیره کرده است.
در بررسی دقیق‌تر تلاش شد وضعیت آرد و نان در پاکستان را به نقل از رسانه‌ها این کشور بررسی شود.
رسانه‌های محلی پاکستان گزارش داده‌اند، آرد تولید شده در ایالت پنجاب این کشور به ایالت خیبرپختونخوا و سایر مناطق نرسیده و ذخایر آرد در چندین منطقه در حال تمام شدن است.
رامبل گال، رئیس انجمن تاجران آرد ایالت خیبرپختونخوا هشدار داد، پاکستان طی چند روز آینده با بحران آرد مواجه خواهد شد زیرا ذخایر این محصول رو به اتمام است.
اکسپرس تریبیون رسانه پاکستانی گزارش داد، قیمت ۲۰ کیلوگرم آرد در پاکستان ۱۰۰ روپیه افزایش یافته و به ۱۴۰۰ روپیه رسیده است.
وی هشدار داد، اگر دولت پاکستان نتواند موضوع آرد را حل کند، این کشور به زودی با بحران آرد مواجه خواهد شد.
انتظار می‌رود که تولید گندم در پاکستان در امسال میلادی به علت کمبود مناطق زیر کشت، کمبود آب و کودهای شیمیایی و تاخیر در اطلاعیه حمایت از قیمت‌ها، تقریبا ۳ میلیون تن کاهش یابد.
در عین حال، بر اساس گزارشی که اخیرا در مورد بحران مواد غذایی در جهان منتشر شده است، ایالت‌‌های بلوچستان، خیبرپختونخوا و سِند پاکستان از کمبود شدید مواد غذایی رنج می‌برند.
کشورهای منطقه مثل جاروبرقی گندم ایران را به خود می‌کشند
همه این عوامل باعث شده که کشورهای همسایه به تعبیر وزیر جهاد کشاورزی مانند یک جاروبرقی کالاهای اساسی از جمله گندم ایران را به سمت خود بکشند.
در اینباره سردار اشتری فرمانده نیروی انتظامی چند روز پیش اعلام کرد: سال گذشته بیش از ۳۵۰ هزار تن آرد یارانه‌ای قاچاق کشف شد که نسبت به مدت مشابه قبل بیش از ۲۰۰۰ درصد افزایش یافته است.
شرکت بازرگانی دولتی هم اعلام کرده است: قاچاق آرد به کشورهای همسایه به شدت افزایش یافته است و دلالان با خرید آرد یارانه‌ای از صنایع، اقدام به فروش آن در مرز پاکستان به دو برابر و در مرز ترکیه به سه برابر قیمتی که دولت در اختیار صنایع قرار می‌داد، می‌کردند.
آرد ۳ نرخی در داخل کشور
بنابراین گزارش از سوی دیگر اختلاف قیمت آرد در داخل کشور هم که سه نرخ وجود دارد (آرد یارانه‌ای نانوایی، آرد نانوایی آزادپز و آرد صنعتی) عاملی برای فروش آرد یارانه‌ای شده است.
هر کیلو گندم وارداتی برای کشور حدود ۱۳ هزار تومان تمام می‌شود، اما کیلویی ۶۵۰ تومان به نانواهای دولتی، کیلویی ۹۰۰ تومان به نانواهای آزادپز و هر کیلو ۱۶۰۰۰ تومان به صنایع غذایی تحویل می‌شود.
در اینباره مدیر یک کارخانه آرد که نخواست نامش فاش شود، در اینباره می‌گوید: نانوایان که آرد یارانه‌ای می‌گیرند، به دو حالت آرد را به ما می‌فروشند، یا به جای آرد پول به نرخ آزاد از ما می‌گیرند و یا آرد خود را به ما می‌دهند و ما پس از تعویض کیسه که ظاهر دولتی دارد، به نرخ آزاد می‌فروشیم.
بنابراین گزارش وقتی آرد ۳ نرخی باشد و کماکان آرد یارانه‌ای هم داشته باشیم قطعا فساد برای دستیابی به این آرد یارانه‌ای و کسب منافع مالی زیاد از محل فروش آزاد آن شکل می‌گیرد.
به عقیده برخی کارشناسان این روزها اگر برخی نانواییها شلوغ و پرصف هستند، به دلیل کم‌‌کاری نانوایان در تهیه نان و فروش آرد یارانه‌ای به نرخ آزاد است.
کارشناسان معتقدند اگرچه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌تواند در کوتاه‌مدت تبعاتی برای معیشت مردم ایجاد کند، اما در طولانی‌مدت اثرات بسیار مطلوبی خواهد داشت که حذف رانت، فساد و جلوگیری از خروج ارز و تک نرخی شدن قیمت‌ها و شفافیت در بازار از جمله آنها است.
اختصاص یارانه به محصولات داخلی برای کاهش قیمت‌ها، سیاست شکست‌خورده‌ای است که نتوانسته در سال‌های گذشته اهداف دولت را تأمین کند.
تبعات اختصاص یارانه شامل وجود محصولات چندنرخی در بازار، رانت و فساد و خروج ارز از کشور بوده است.
دیدگاه تان را بنویسید