آیا ارز‌های دیجیتال می‌توانند روسیه را از شر تحریم‌ها خلاص کنند؟

پراجکت سیندیکیت با اسوار پراساد، پروفسور اقتصاد در دانشگاه کرنل، عضو ارشد موسسه بروکینگز و نویسنده کتاب «آینده پول: چگونه انقلاب دیجیتال ارز‌ها و امور مالی را تغییر می‌دهد»، گفتگو کرده است.

سال گذشته، شما هشدار دادید که بهبود اوضاع پس از همه گیری کرونا نابرابر خواهد بود، زیرا رکود اقتصادی سال ۲۰۲۰ در اکثر مناطق، از جمله اروپا و آمریکای لاتین، زخم‌های طولانی مدت بر تولید ناخالص داخلی و اشتغال به جا گذاشته است. جنگ اوکراین و تحریم‌های غرب علیه روسیه، چگونه بر مسیر بهبود جهانی تأثیر می‌گذارد؟

اسوار پراساد: امسال سال سختی برای رشد جهانی خواهد بود، نه تنها به دلیل جنگ اوکراین، بلکه به دلیل اوج گیری مجدد کووید-۱۹ در چین و توانایی محدودی که اکثر دولت‌ها برای پاسخ به فشار‌های اقتصادی دارند.

به نظر می‌رسد که تأثیرات مخرب این همه‌گیری در اکثر نقاط جهان به خوبی مهار شده، اما با ادامه ظهور گونه‌های جدید، کرونا همچنان یک موضوع اساسی است. با این حال، عزم چین برای پایبندی به استراتژی «کووید صفر» که نیازمند قرنطینه شهر‌های بزرگی مانند شانگ‌های است، خطرات جدی را به همراه دارد. چین ممکن است به اقدامات محرک بیشتر متوسل شود.

در همین حال، تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک اختلالات زنجیره تامین جهانی را تشدید کرده است. افزایش قیمت و تقاضا، فشار‌های تورمی را در سراسر جهان تشدید می‌کند و اگر نوسانات بازار مالی منجر به افزایش تقاضا شود، توانایی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی برای استفاده از سیاست‌های مالی و پولی محدود خواهد شد.

اقتصاد ایالات متحده همچنان به قدرت خود ادامه می‌دهد و بازار کار به سطح قبل از همه گیری رسیده است، حداقل از نظر نرخ اصلی اشتغال و بیکاری. اما فدرال رزرو ایالات متحده به خوبی می‌تواند تورم را کنترل کند و مجبور شود سیاست‌های پولی را حتی با شدت بیشتری نسبت به آنچه نشان داده است، تشدید کند که این امر خطر کاهش رشد را افزایش می‌دهد. این عوامل، شرایط کشور‌های در حال توسعه را که بسیاری از آن‌ها از افزایش تورم و شرایط مالی سخت رنج می‌برند، سخت‌تر خواهد کرد.

پراجکت سیندیکیت: در سال ۲۰۲۰، شما پیش‌بینی کردید که ارز دیجیتال جدید چین و سیستم پرداخت‌های فرامرزی آن، نقش رنمینبی (یکای پول رسمی کشور چین) را به عنوان یک ارز بین‌المللی افزایش می‌دهد. با این وجود، شما استدلال کردید که دلار آمریکا جایگاه خود را به عنوان ارز ذخیره غالب جهانی حفظ خواهد کرد. آیا تحریم‌های مالی غرب علیه روسیه - که دارایی‌های روسیه را مسدود کرده و برخی از بانک‌های روسی را از سیستم پیام‌رسانی مالی سوئیفت برای پرداخت‌های بین‌المللی محروم کرده است - دیدگاه شما را تغییر داده است؟ چگونه ممکن است چین از این بحران برای گسترش نقش جهانی رنمینبی استفاده کند؟

اسوار پراساد: فن‌آوری‌های مالی جدید باعث ایجاد تغییرات متعددی شده‌اند. برای مثال، فناوری‌های جدید، معاملات مستقیم بین جفت ارز‌های بازار‌های نوظهور را تسهیل می‌کنند. با کاهش وابستگی به «ارز‌های خودرو»، این احتمال وجود دارد نقش دلار آمریکا به عنوان یک ارز پرداخت بین‌المللی از بین برود.

در عین حال، سیستم پرداخت بین‌بانکی فرامرزی چین که پرداخت‌های مستقیم و تسویه حساب با سیستم‌های پرداخت سایر کشور‌ها را تسهیل می‌کند، می‌تواند نقش رنمینبی را به عنوان یک ارز پرداخت بین‌المللی تقویت کند. چیزی که توازن قدرت را در میان ارز‌های اصلی پرداخت تغییر نخواهد داد، رنمینبی دیجیتال چین است. در هر صورت، ساختار بنیادی مالی جهانی، از جمله اهمیت نسبی ارز‌های ذخیره اصلی، به راحتی متزلزل نخواهد شد. دیجیتالی شدن به خودی خود وضعیت رنمینبی را به عنوان یک ارز ذخیره ارتقا نمی‌دهد.

با توجه به همه اینها، دلار آمریکا احتمالاً نقش خود را به عنوان ارز ذخیره غالب جهانی حفظ خواهد کرد. سرمایه گذاران جهانی ممکن است از استیبل کوین‌های خصوصی با پشتوانه دلار آمریکا نسبت به سایر ارز‌ها استقبال و در نتیجه برجستگی دلار را تقویت کنند. محتمل‌ترین گزینه، تغییر در اهمیت نسبی ارز‌های دیگر است و دلار آمریکا اولویت خود را حفظ خواهد کرد.

پراجکت سیندیکیت: در رویداد آتی ما در Finance ۳.۰، شما در بحثی در مورد آنچه در انتظار صنایع کریپتو (رمزارزها) است شرکت خواهید کرد. در طول بحران اوکراین، برخی از سیاست‌گذاران، مانند کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا، نگران بودند که ارز‌های رمزپایه با دور زدن تحریم‌های روسیه، واکنش غرب به جنگ اوکراین را تضعیف کنند. ارز‌های دیجیتال چگونه در استراتژی کشور‌هایی که به دنبال کاهش وابستگی خود به سیستم مالی بین المللی تحت تسلط غرب هستند، نقش خواهند داشت؟

اسوار پراساد: ارز‌های دیجیتال غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین هنوز برای فرار از تحریم‌های مالی مناسب نیستند، به‌ویژه که برای انجام پرداخت‌های بین‌المللی باید به ارز‌های رایج‌تر تبدیل شوند. حتی اگر روسیه بیت کوین را به عنوان پرداختی برای صادرات خود بپذیرد، در استفاده از ارز دیجیتال برای پرداخت واردات مشکل خواهد داشت. ارز‌های دیجیتال همچنین نمی‌توانند از سقوط ارزش پول یک کشور جلوگیری کنند، زیرا این ارزش در بازار‌های مالی رسمی تعیین می‌شود.

در حالی که دولت‌ها نمی‌توانند روی ارز‌های دیجیتال حساب کنند، شهروندان ممکن است آن‌ها را گزینه بهتری نسبت به یک ارز داخلی در حال سقوط بدانند. از این نظر، کریپتو ممکن است اوضاع را برای روسیه بدتر کند: شهروندان می‌توانند روبل‌ها را به کریپتو تبدیل کنند که این امر فرار سرمایه را تسهیل می‌کند.

بسیاری از کنسرسیوم‌های بانک مرکزی در حال کار بر روی استفاده از فناوری‌های دیجیتال جدید، از جمله نسخه‌های عمده فروشی ارز‌های دیجیتال بانک مرکزی، برای بهبود سیستم پرداخت بین المللی هستند. اما این رویکرد‌ها نظام‌مند خواهد شد. آن‌ها به سختی به یک دولت سرکش کمک خواهند کرد تا تحریم‌ها را دور بزند.

پراجکت سیندیکیت: در آخرین کتاب خود، «آینده پول: انقلاب دیجیتال چگونه ارز‌ها و امور مالی را متحول می‌کند»، نشان می‌دهید که چگونه فناوری‌های مالی جدید می‌توانند به اقتصاد‌های در حال توسعه کمک کنند، مانند بهبود دسترسی آن‌ها به بازار‌های مالی جهانی. اما شما همچنین استدلال می‌کنید که این فناوری‌ها می‌توانند به آن‌ها آسیب بزند. تنظیم کننده‌ها و نهاد‌های بین المللی چطور می‌توانند منافع را به حداکثر برسانند و خطرات را کاهش دهند؟

اسوار پراساد: فن‌آوری‌های مالی جدید می‌توانند سود قابل توجهی داشته باشند، اما مشخص شده که نه فناوری‌های جدید و نه چارچوب‌های غیرمتمرکز برای کاهش خطرات ناشی از این فناوری‌ها کافی نیستند. نظارت دولت برای به حداقل رساندن خطرات برای مصرف کنندگان و سرمایه گذاران و محدود کردن سرریز‌های منفی به بازار‌های مالی سنتی ضروری است.

از آنجایی که اقتصاد‌های در حال توسعه تلاش می‌کنند سیستم‌های پرداخت فرامرزی جدید و سایر چارچوب‌هایی را که جریان‌های سرمایه بین‌المللی را تسهیل می‌کنند، مدیریت کنند، آن‌ها باید با افزایش جریان سرمایه و نوسانات نرخ ارز مقابله کنند. اما ابزار کلیدی که دولت‌ها مدت‌هاست بر آن تکیه کرده‌اند - کنترل سرمایه - در این زمینه ضعیف بنظر می‌رسد. این امر چالش‌های جدی را برای تنظیم‌کننده‌های ملی ایجاد می‌کند، به ویژه به این دلیل که اغلب مشخص نیست که کدام نهاد‌ها باید تنظیم شوند یا محصولات و خدمات خاص چگونه باید طبقه‌بندی شوند.

ایالات متحده ممکن است نقشی کلیدی در تعریف استاندارد‌های جهانی برای تنظیم فناوری‌ها و محصولات مالی جدید، از جمله ارز‌های رمزپایه، استیبل کوین‌ها و امور مالی مبتنی بر بلاک چین به عهده بگیرد. فرمان اجرایی اخیر جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در مورد «تضمین توسعه مسئولانه دارایی‌های دیجیتال» دستور کار بلندپروازانه‌ای را برای چنین مقرراتی تعیین می‌کند. اما چالش‌های کلیدی باقی می‌ماند، از جمله تعیین اینکه کدام آژانس‌ها باید مسئول تنظیم محصولات و فناوری‌های خاص باشند.

پراجکت سیندیکیت: شما همچنین پیش بینی می‌کنید که پول نقد در راه است. بزرگترین موانع در این مسیر چیست و چه خطراتی در پی دارد؟

اسوار پراساد: از آنجایی که مصرف‌کنندگان، کسب‌وکار‌ها و دولت‌ها در سراسر جهان از پرداخت‌های دیجیتال استقبال می‌کنند، دوران ارز فیزیکی یا پول نقد در حال پایان است. پرداخت‌های دیجیتالی مزایای مشخصی نسبت به پول نقد دارند که مستعد سرقت، گم شدن و جعل هستند. دور شدن از پول نقد، فعالیت‌های اقتصادی را از سایه خارج می‌کند و مانع استفاده از پول رسمی برای تجارت غیرقانونی می‌شود.

اما با وجود تمام معایب آن، پول نقد به راحتی در دسترس است و نیازی به دستگاه الکترونیکی یا اتصال اینترنتی ندارد. در هنگام بلایای طبیعی یا سایر شرایط اضطراری، زمانی که شبکه‌های ارتباطی ممکن است مختل شوند، پول نقد همچنان کار خود را انجام می‌دهد.

نگرانی‌هایی وجود دارد که دور شدن از پول نقد باعث سلب حق رای افراد مسن، فقیر و محروم از فناوری شود. اما فن‌آوری‌ها و سیستم‌های جدید - مانند انجام تراکنش‌ها با استفاده از تلفن‌های همراه اصلی - این خطرات را کاهش خواهند داد. علاوه بر این، ارز‌های دیجیتال بانک مرکزی با فعال کردن پرداخت‌های دیجیتالی با دسترسی گسترده و کم هزینه، ممکن است شمول مالی را گسترش دهند.

پراجکت سیندیکیت: در مصاحبه اخیر، شما اشاره کردید که ارز‌های دیجیتال مانند بیت کوین «ثابت نکرده اند که کارآمد باشند» و «ارزش بسیار ناپایداری دارند»، اما فناوری که بیت کوین برای ما به ارث گذاشته است، یعنی همان بلاک چین قابل تحسین است. آیا می‌توانید چند نمونه از کاربرد‌های جالب، غیرمنتظره یا امیدوارکننده بلاک چین را به ما ارائه دهید؟

اسوار پراساد: محصولات مالی غیرمتمرکز نوآورانه (DeFi) ساخته شده بر روی بلاک چین در حال حاضر عملیاتی شده اند. به عنوان مثال، وام‌های آنی را می‌توان بدون وثیقه دریافت، برای یک معامله استفاده و سپس بازپرداخت کرد. وام آنی بلافاصله با استفاده از کد کامپیوتری شروع، اجرا و تکمیل می‌شود. این کمک می‌کند تا ریسک‌های نقدینگی به حداقل برسد.

برای مثال، محصولات مالی مانند وام‌های آنی می‌توانند به کاهش اختلاف قیمت در بازار‌ها کمک و کارایی بازار را تقویت کنند. ابزار‌های رایانه‌ای می‌توانند ارزیابی‌های دقیق ریسک اقتصادی قرارداد‌های هوشمند و محصولات خاص را انجام دهند.

فناوری بلاک چین می‌تواند به زودی برای طیف وسیعی از کاربردها، مانند خرید خودرو یا خانه، مدیریت سوابق دارایی‌های الکترونیکی و فیزیکی و ثبت دیجیتالی سوابق عمومی به کار رود. قرارداد‌های هوشمند مبادله دارایی‌های مالی را تسهیل می‌کند. چنین تراکنش‌هایی را می‌توان از طریق الگوریتم‌های رایانه‌ای، بدون دخالت اشخاص ثالث قابل اعتماد مانند وکلا یا بانکداران، اجرا و ثبت کرد.