بعد از بحران های مالی مخصوصا بحران مالی سال 2008 و همچنین فسادهای مالی و اقتصادی توسط مدیران موسسات مالی و بانک ها و تغییرات دستوری متغییر های اقتصادی به عنوان مثال نرخ بهره و تاثیر این تصمیمات بر زندگی مردم، دیگر اعتماد مردم به سیستم و نهادی که بتواند با داشتن تمام اطلاعات و داده ها به صورت متمرکز با تصمیم گیر های خود تغییرات بر متغییر های اقتصادی ایجاد کند را ندارند. از این رو ساتوشی ناکاماتو با توجه به بحران مالی 2008 سپید نامه یا وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد و در آن این گونه گفت که بیت کوین روشی جدید جهت پرداخت و تراکنش های مالی است که به صورت غیر متمرکز و فرد به فرد انجام می شود.
خدمات مالی غیر متمرکز با آمدن اتریوم سرعت بیشتری گرفت و با ایجاد بستری برای ساخت قراردادهای هوشمند این امکان را به وجود آورد که خدمات مالی با استفاده از ماشین مجازی اتریوم را بتوان راه اندازی کرد که این امر باعث شد تا پلتفرم مالی غیر متمرکز اصطلاحا دیفای Defi به وجود آید.
اما مشکل اصلی اتریوم و بیت کوین و دیگر رمز ارزها این است که دارای نوسان قیمت هستند و برای استفاده در پرداخت و تراکنشات مالی دچار مشکل می شود و از این رو رمز ارزهایی ایجاد شد که دارای قیمت ثابتی هستند و دارای پشتوانه ی ارز فیات باشند که اصطلاحا به آن ها استیبل کوین Stable coin می گویند مانند تتر USDT و DAI. به عنوان مثال بنیاد تتر به ازای هر USDT یک دلار آمریکا را در به حساب خود بلوکه کرده است ولی دارای ریسک های خود است. در کل رمزارزها خیلی از مشکلات خدمات مالی را حل کرده اند و روزبه روز در این حوزه پیشرفت می کنند.
در اینجا لازم است که بگویم تعریف بانک مرکزی از رمز ارز(پول الکترونیکی) چیست و آیا تفاوتی بین تعریف رمز ارز در دنیا و کشور ما وجود دارد یا خیر؟ CBDC ها که به طور کلی رمز ارز ملی شناخته می شوند در واقع همان شکل تکامل یافته ی پول های فیات هستند، این رمز ارزها معمولا به صورت توکن مجازی عرضه می شوند و پشتوانه آن ها پول رایج آن کشور است و در کیف پول دیجیتال می توان مدیریت کرد. یکی از تفاوت های مهم این رمز ارزها با دیگر رمزارزها متمرکز بودن آن است که زیر نظر بانک مرکزی آن کشور کنترل می شود که برخلاف ایده اصلی وایت پیپر اولین رمز ارز یعنی بیت کوین می باشد و چون این رمز ارزها متمرکز هستند، بنابراین تابع سیاست های مالی و پولی بانک مرکزی آن کشور خواهد بود.
در خصوص این که ایران می خواهد رمز ارز ملی مبتنی بر ریال داشته باشد هم باید بگویم که به نظرم اول باید از خود بپرسیم که چرا هنوز مردم از اسکناس استفاده می کنند!؟ جوابش می تواند این باشد که در بسیاری از کسب وکارهای خرد مانند مسافرکشی با تاکسی یا اتومبیل شخصی و همچنین در بسیاری از معاملات در بازار زیرزمینی فعلا اسکناس تنها وسیله پرداخت به شمار می رود و اگر قابل جایگزینی بود، تاکنون حتما با ابزار پرداخت دیگر مانند کارت های بانکی، اینترنت بانک، موبایل بانک، کارت های مربوط به حمل ونقل عمومی، پارکینگ و… جایگزین شده بود و همچنین برای استفاده از این رمزارزها باید کیف پول دیجیتال داشت که مستلزم داشتن گوشی هوشمند می باشد و اگر کسی این امکان را نداشت چطور می تواند تراکنشی داشته باشد؟ بنابراین به طور کلی مردم هیچ وقت اسکناس را مستقیما از بانک مرکزی دریافت نمی کنند، بلکه با مراجعه به بانک خود با برداشت از حساب شخصی آن را تبدیل به اسکناس می کنند. همین طور که می دانیم، موجودی حساب ما نزد بانک اسکناس نیست و فقط یک تعهد بانکی است که طبق آن بانک متعهد است هر زمان ما درخواست کردیم با حفظ محدودیت های قانونی اسکناس در اختیار ما بگذارد. قاعدتا با پیدایش پدیده هایی به نام رمز ارز این محدودیت ها را باید از بین ببرد؛ چون صاحب حساب از بانک می خواهد تمام یا قسمتی از موجودی حسابش را به «رمز ارز» تبدیل کند یا به عبارت بهتر مبلغ مورد درخواست را به بانک مرکزی منتقل کند. با چنین فرضی اگر به دلیل ارائه مشوق ها و جلب اعتماد بیشتر از طرف بانک مرکزی، مردم ترجیح دهند که حساب های دیداری و حتی سپرده های کوتاه مدت خود را به «رمزارز» تبدیل کنند، چه پیش خواهد آمد؟
درصورت چنین جایگزین هایی، بسیاری از سپرده های مردم به جای بانک های کشور در بانک مرکزی متمرکز خواهد شد و بانک ها به همان میزان از منابع ارزان قیمت محروم می شوند و از طرف دیگر بانک مرکزی به این منابع احتیاجی ندارد، فقط این عملیات بخش مهمی از سود بانک ها را نصیب بانک مرکزی و در واقع دولت می کند؛ ولی از آنجا که هم اکنون بانک های کشور در مجموع دچار زیان دهی مزمن هستند، بنابراین سود بانک مرکزی به عنوان هزینه جدید سیستم بانکی به قیمت تمام شده پول اضافه شده و درنتیجه نرخ بهره تسهیلات به همان میزان بالا خواهد رفت و نهایتا طبق معمول از جیب مردم برداشت خواهد شد، با خروج منابع بانک ها به سمت بانک مرکزی تعادل منابع و مصارف بانک ها به شدت آسیب می بیند.
البته در مورد دور زدن تحریم ها می توان از این شیوه استفاده کرد برای مثال با رمز ارز ملی ایران برای مبادله با کشور چین آن را به رمز ارزEYUAN تبدیل کرد و از این طریق پرداخت کرد که می توان برعکس این قضیه هم باشد. با استفاده از رمزارزها می توان هزینه نقل و انتقلات مالی را کاهش داد و همین طور هزینه های چاپ ارز فیات برای بانک مرکزی را کاهش می دهد. تراکنش ها در رمزارزهای غیرمتمرکز برگشت پذیر نیستند یعنی اگر بیت کوین را به آدرس اشتباه بزنید امکان برگشت ندارد ولی چون رمز ارزها ملی تحت کنترل بانک مرکزی هستند این مشکل را ندارند. همچنین شفاف بودن تراکنشات مالی می توان یکی از راه مبارزه با پول شویی باشد.
از طرف دیگر، یکی از ویژگی های این رمزارزها می تواند دور زدن تحریم ها و پرداخت های بین اللملی بدون مشکلاتی باشد که تحریم ها آن را ایجاد کرده و همین طور دستیابی به بازارهای مالی جهانی باشد و همچین فرصت های شغلی که در این خصوص ایجاد شده است مثلا در حوزه دیفای، شما می توانید با اتریوم خود وام بگیرید و آن را در جای دیگری سرمایه گذاری کنید.
در اینجا یک توصیه هم به دولت می کنم و آن این که دولت باید توجه داشته باشد از آنجا که مردم برای حفظ ارزش دارایی خود به بیت کوین اعتماد کرده اند پس اعتماد یکی از عوامل مهم در مقبولیت یک رمز ارز می باشد و از آنجا که رمز ارز ملی تابع بانک مرکزی می باشد باید دولت این اعتماد را با بالا بردن شرایط اقتصادی ایجاد کند. و همچنین توصیه ای که می توان به مردم کرد این است که قبل از خرید هر گونه رمز ارزی حتما دانش کافی این حوزه را داشته باشند و با توجه به حرف کسانی که این روزها در فضای مجازی تبلیغ یک رمز ارز را می کنند و قصد سود از هایپ کردن آن رمز ارز را دارند، توجه نکنند و قبل از هرگونه معامله حتما از لحاظ تکنیکالی و زیربنایی آن رمز ارز را بررسی کنند و با جستجوی نماد آن رمز ارز نظرات در مورد آن را مطالعه کنند و حتما تیم پروژه و سپیدنامه و هدف آن پروژه را بررسی کنند.
در کل باید درباره آینده رمز ارزها متذکر شوم که با توجه به عمر بیت کوین که حدودا 10 سال است و با توجه به رشدی که داشته و همچنین افزایش رو به رشد قرارداد های هوشمند و پیشرفت تکنولوژی آینده و معرفی پروژه هایی در حوزه دیفای و همین طور متاورس، آینده رمز ارزها بسیار روشن است و کاربرد آن هر چه جلوتر می رویم بیشتر خواهد بود و یکی از روش های جدید تامین مالی پروژه ها توکن ایز کردن یا انتشار توکن می باشد که تیم توسعه دهنده پروژه همانند انتشار اوراق قرضه توکن خود را در بستر بلاکچین مورد نظر خود منتشر می کند که این امر باعث شده است که کاربرد رمز ارزها هر روز بیشتر شود. بنابراین یک چشم انداز روشنی از رمزارزها پیش بینی می شود.
دیدگاه تان را بنویسید