شایع‌ترین علامت سکته مغزی در افراد

به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز دکتر شهرام رفیع بیان کرد:شایع‌ترین نوع سکته مغزی، زمانی رخ می‌دهد که خون در یک رگ مغزی لخته شده و به قسمت خاصی از مغز نرسد و بسته به اینکه نبود خون‌رسانی به کدام قسمت از مغز اتفاق افتد، علایم و نشانه‌های متفاوتی دارد.

وی افزود: ۸۵ درصد موارد سکته مغزی را نوع سکته ایسکمیک یا انسدادی تشکیل می‌دهند و ۱۵ درصد موارد به این صورت است که یک رگ در مغز پاره شده و خونریزی‌دهنده است، یعنی خون در مغز و بافت‌ها ریخته می‌شود.

علامت‌های سکته مغزی

رفیع با اشاره به اینکه سکته مغزی علایم زیادی دارد بیان کرد: در دنیا سه علامت اصلی به مردم آموزش داده شده که با مشاهده آنها به سکته مغزی پی ببرند که از آن جمله می‌توان به وقوع غیر قرینگی ناگهانی در صورت، کج شدن بخشی از صورت و نداشتن توانایی در خوب صحبت کردن اشاره کرد.

فلوشیپ سکته مغزی ادامه داد: اختلال دید ناگهانی، سرگیجه و نداشتن تعادل نیز از دیگر علایم سکته مغزی به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه پس از سکته قلبی، دومین دلیل ناتوانی و مرگ و میر در دنیا، سکته مغزی است افزود: تا ۲۰ سال پیش هیچ درمانی در دنیا برای سکته مغزی وجود نداشت اما اکنون شرایط تغییر کرده و انقلابی در دنیا در زمینه درمان سکته مغزی شکل گرفته است.

سن سکته مغزی در ایران ۱۰ سال پایین تر از متوسط جهانی

رفیع ادامه داد: اگرچه سکته مغزی بیشتر در افراد مسن دیده شده اما متاسفانه سن سکته مغزی در ایران نسبت به متوسط جهانی ۱۰ سال پایین‌تر است و این یک خطر جدی محسوب شده که باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

اقدامات لازم بعد از مشاهده علایم

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در خصوص اقدامات لازم پس از مشاهده علایم سکته مغزی گفت: در گام نخست باید با مرکز ۱۱۵ تماس گرفت و یا اگر بیمارستانی در نزدیکی محل وقوع سکته وجود دارد، باید هر چه سریع‌تر بیمار سکته مغزی را به آن مرکز درمانی تخصصی و مرتبط رساند، چراکه همه بیمارستان‌ها توانایی ارایه خدمات درمانی اورژانسی به بیمار سکته مغزی را ندارند.

وی بیان کرد: در هر شهر مهم، یک بیمارستان خاص برای ارایه خدمات درمانی به بیماران سکته مغزی تعیین شده است که به عنوان مثال در شهر اهواز بیمارستان گلستان به عنوان مرکز تخصصی درمان سکته مغزی معرفی شده است.

زمان طلایی انتقال بیمار سکته مغزی

رفیع با اشاره به زمان طلایی انتقال بیمار سکته مغزی به مراکز درمانی تخصصی که پیشتر سه تا چهار و نیم ساعت بود و حالا به ۶ ساعت رسیده، افزود: در هر دقیقه تعداد ۲ میلیون سلول مغزی بر اثر سکته مغزی از بین می‌رود و تعداد ۱۴ میلیارد سیناپس یا ارتباط دهنده بین نورون‌های عصبی تخریب و نابود می‌شوند، لذا ثانیه‌ها برای یک بیمار سکته مغزی حیاتی و بسیار مهم هستند.

این متخصص مغز و اعصاب به نحوه درمان بیماران سکته مغزی اشاره کرد و گفت: درمان‌ها روز به روز در حال پیشرفت هستند و اگرچه قبلا با داروی TPA یا لیز کننده لخته خون بیمار سکته مغزی زیر درمان قرار می‌گرفت ( البته برای همه بیماران به ویژه آنها که خونشان بر اثر مصرف داروی وارفارین رقیق بود، کارایی نداشت)، اما امروزه با ترومبکتومی یا کشیدن لخته خون از مغز می‌توان کمک قابل توجهی به بیماران سکته مغزی کرد.

وی افزود: گام نخست در کمک به بیمار سکته مغزی، خانواده و اطرافیان بیمار هستند که باید هر چه سریعتر او را به مرکز درمانی تخصصی برسانند و در گام بعدی همکاری جمعی تیم درمان با یکدیگر است که می‌تواند یک بیمار سکته مغزی را از مرگ و یا عوارض خیلی جدی نجات دهد.

تفاوت سکته مغزی و فلج بلز

رفیع، به تفاوت بین سکته مغزی و فلج بلز اشاره کرد و گفت: در فلج بلز بیمار حتی چشم خود را نمی‌تواند خوب ببندد و یا ابرو را بالا ببرد ولی در سکته مغزی و وقوع فلجی صورت، قسمت بالای صورت سالم بوده و کج شدگی در چین و چروک بین بینی و لب و افتادگی دهان اتفاق می‌افتد؛ اما از آنجا که شاید تشخیص آن برای عامه مردم سخت باشد، بهتر است با مشاهده هر گونه فلجی در صورت، به سرعت به مراکز درمانی تخصصی مراجعه شود.

فلوشیپ سکته مغزی در مورد اینکه چه کسانی باید بیشتر مراقب خود بوده و احتمال وقوع سکته مغزی در آنها بیشتر است، ادامه داد: باید توجه داشت که سکته مغزی تنها مختص افراد سالمند نیست و در کمین افراد جوان نیز هست، به گونه‌ای که از هر چهار نفر یک نفر دچار سکته مغزی می‌شوند.

اقدامات پیشگیرانه از سکته مغزی

وی به اقدامات پیشگیرانه بروز سکته مغزی اشاره کرد و گفت: با تمرکز بر روی پنج عامل، می‌توان از بروز ۸۰ درصد سکته‌های مغزی جلوگیری کرد.

رفیع ادامه داد: کنترل فشار خون، متناسب کردن رژیم غذایی و گرایش به رژیم مدیترانه‌ای یعنی رژیم غذایی کم نمک، کم چربی، استفاده از روغن زیتون، استفاده کمتر از گوشت قرمز و تمرکز بیشتر بر مصرف ماهی، افزایش مصرف سبزی و میوه، ورزش و تحرک فیزیکی کافی، حذف سیگار و  کنترل چاقی شکمی از جمله این عوامل است.

بخش سکته مغزی بیمارستان گلستان

وی از بهره‌برداری بخشی ویژه با عنوان بخش سکته مغزی در بیمارستان گلستان اهواز در سال‌های اخیر خبر داد و افزود: بخش اس.سی.یو، مسوول مراقبت از بیماران سکته مغزی است که به شکل ویژه و تخصصی به بیماران مرتبط خدمات درمانی در زمینه‌های توانبخشی، گفتار درمانی، بررسی اختلال بلع و ... ارایه می‌دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: به محض مراجعه بیمار سکته مغزی به اورژانس بیمارستان گلستان و بررسی اولیه علایم و نشانه‌های او، در کمتر از نیم ساعت داروی مخصوص به بیمار سکته مغزی تزریق شده تا از عوارض جدی این بیماری در حد قابل توجهی کاسته شود.

رفیع بیان کرد: اگر دلیل سکته مغزی، لخته خون از طرف قلب باشد باید به بیمار آنتی کواگولان (داروهای ضد انعقادی) یعنی داروی وارفارین یا داروهای جدیدتر مثل ریواروکسابان و آپیکسابان داده شود وگرنه با آسپرین یا کلوپیدوگرل نمی‌توان از وقوع سکته مغزی مجدد جلوگیری کرد.

فلوشیپ سکته مغزی ادامه داد: اگر دلیل سکته مغزی، تنگی شدید شریان کاروتید مغز یا رگ اصلی خون‌رسان به مغز باشد، باید استنت‌گذاری انجام شده و رگ باز شود و هر چقدر که به بیمار داروهای ضد انعقاد خون مثل وارفارین داده شود، از بروز سکته مغزی مجدد جلوگیری نخواهد کرد.

وی گفت: روش ساده تشخیص گرفتگی عروق کاروتید گردن و جلوگیری از بروز سکته مغزی، سی تی آنژیو گردن است، اگرچه روش‌های دیگر مثل کالر داپلر نیز انجام می‌شود.

رفیع ادامه داد: ارزیابی‌ تخصصی برای بیمار سکته مغزی ضروری است بنابراین صبر و حوصله بیمار و همراهان را می‌طلبد که کادر درمان را در این مسیر همراهی کنند تا شاهد بروز سکته مغزی مجدد نباشیم.