توصیه می‌کنم «مختارنامه» را چندبار ببینید!

محمدرضا شریفی نیا ـ بازیگر سینما و تلویزیون ـ درباره اهمیت ساخت سریال های تاریخی ـ مذهبی عنوان کرد: کار تاریخی و اعتقادی را نمی‌توان سبک نگاه کرد. کسی که می‌خواهد نذری درست کند بهترین مواد را انتخاب می‌کند. در ساخت یک سریال اعتقادی همه چیز باید درست باشد. اساس یک فیلم و سریال متن است؛ بعد عوامل، ساختار، جزییات، تحقیقات پیرامون لباس و تیکه کلام و در نهایت انتخاب بازیگران است. وقتی در قامت یک شخصیت تاریخی، بازیگر درجه چندم می‌گذاریم، نشان می‌دهد برایمان اهمیتی ندارد. در فیلم «محمد رسول الله» برای نقش عموی حضرت محمد بازیگر بزرگی گذاشتند تا دیده شود. باید همه چیز با دقت انتخاب شود. این وظیفه ماست وقتی کار تاریخی و به ویژه اعتقادی می کنیم همه چیز را به بهترین شکل انجام دهیم.

او درباره پرداختن به شخصیت‌های تاریخی و مذهبی و استفاده از عنصر تخیل در کارهای تاریخی، عنوان کرد: گاهی چند مستند با نگاه‌های متفاوت درباره یک واقعه ساخته می شود و ما از بین نگاه‌هایی که در ارتباط با تاریخ تحقیق کردند و آن را به تصویر کشیدند، حقیقت را کشف می‌کنیم. دلیل اینکه نمی‌توانیم به خیلی از چیزها نزدیک شویم، این است که وقتی به سمت شخصیت‌هایی می‌رویم که نشان دادن تصویرشان هم ممنوع است، کار سخت می‌شود. دلیل شکل گیری عنصر تخیل آن است که اجازه نداریم و ندادیم به برخی چیزها نزدیک نشویم. اگر بخواهیم مستندی درباره امروز جامعه بسازیم نگاه‌های مختلفی از نگاه مردم، مسوولان و ... است که باید از زوایای مختلف جامعه را تصویر کرد تا تماشاگر خودش تصمیم بگیرد. وقتی به سمت تاریخی می رویم که از نظر ما نمی‌توان به آن‌ نزدیک شد، ماجرا عوض می‌شود؛ زیرا اگر عنصر تخیل را هم به کار ببریم باز دستمان بسته است؛ چراکه باید بر اساس مستنداتی باشد.

شریفی نیا یادآور شد: فیلم‌های مختلفی درباره حضرت عیسی مسیح (ع) ساخته شده است که نگاه‌های مختلفی هم دارد. اما برای ما همواره سدی وجود دارد که شاید هم درست باشد و نباید به ساحت این شخصیت‌ها خیلی نزدیک شد.  

این بازیگر که مهمان برنامه «سریالیست» تلویزیون بود، برخلاف نظر فریبا کوثری که در همین برنامه از پخش چندین باره سریال «مختارنامه» ابراز نارضایتی کرده و گفته بود کاش به جای آن، چندین «مختارنامه» ساخته بودیم، این تکرار پخش را بلامانع دانست و گفت: «مختارنامه» سریال بسیار باارزش و جذابی است. آدم‌های زیادی برایش تلاش کردند. من حس می‌کنم هر بار که پخش می‌شود می توانیم ببینیم، زیرا هر بار نگاهمان عوض می‌شود. کتابی را در ۲۰ سالگی می خوانیم، بعد در سی سالگی همان را می خوانیم اما انگار کتاب جدیدی است. «مختارنامه» ای که امسال می‌بینیم با پنج سال پیش متفاوت است، زیرا نگاه ما عوض می‌شود. چه اشکالی دارد این سریال را یکی ـ دو شبکه نشان دهند. همه ما فیلم «محمد رسول الله» را بارها دیده‌ایم ولی امسال اگر پخش شود باز نگاه می‌کنم. کار ثابت است اما من تغییر می‌کنم. مفاهیمی که امروز از «مختارنامه» میگیرم متفاوت است. توصیه می‌کنم سریال‌های ارزشمند را چند باره ببینند. هر چه سنتان بیشتر می‌شود بیشتر از سریال‌ها خوششتان می‌آید.

این هنرمند در همین زمینه افزود: سریالی مانند «کلاه پهلوی» هم آن طور که شایسته اش بود دیده نشد. خیلی از سریال ها را می‌توان دوباره پخش کرد. سریال‌هایی که خیلی خوب کار شده را می‌توان خارج از تلویزیون هم دید ولی وقتی از تلویزیون پخش می‌شود و همه می‌بینند جذاب تر است. آقای ضیاءالدین دری نویسنده بسیار خوبی بودند.

او در پاسخ به این سوال که کدام نقش تاریخی مذهبی که تاکنون ایفا کرده است را بیشتر دوست دارد؟ گفت: به لحاظ بازیگری کامل ترین نقشی که بازی کردم نقش ولید در سریال «امام علی(ع)» است. همه لحظه‌های زندگی یک شخصیت منفی را من در این سریال بازی کردم؛ جنگ آوری، شجاعت، عاشق شدن، نامردی و همه چیز بود. بخشی از آن شخصیت در متوکل عباسی هم بود آن را هم دوست دارم.

شریفی نیا در «مختار نامه»

شریفی نیا که در ابتدا قرار بود در سریال «مختارنامه» به جای رضا کیانیان نقش زبیر را بازی کند در این زمینه توضیح داد: در سریال «مختار» در ابتدا درباره نقش زبیر صحبت کرده بودیم اما من سر کار «کلاه پهلوی» بودم و برای همین قرار شد نقشی کوتاه کار کنم که نقش محمد حنفیه را بازی کردم. این کاراکتر گریم سختی داشت. شش تا هفت ساعت گریم می‌شدم. آقای اسکندری خیلی زحمت کشیدند. رضا کیانیان در نقش زبیر بازی درخشانی داشت.

بازیگر «مختار نامه» درباره بازی در نقش‌های تاریخی توضیح داد: هر آدمی دایره‌ای دارد که باید واردش شوی. بخشی از ویژگی‌های شخصیت در درون خودت است و بخشی را باید به وجود بیاوری. نقش‌های منفی سخت تر است زیرا همه ما سیرمان به سمت خوبی می رود و وقتی می‌خواهیم نقش شخصیت‌هایی که علیه کسانی که دوست داریم بوده‌اند، بازی کنیم کار سختی است. من برای نقش‌های تاریخی‌ام تحقیق می‌کنم. تاریخ طبری و ویل دورانت را در ارتباط با نقش تاریخی‌ام خوانده‌ام و درباره اش سرچ کردم. در ارتباط با نقش‌های تاریخی‌ام چیزی از نظرم پنهان نبوده است.

او درباره زبان و ادبیات کارهای تاریخی خاطرنشان کرد: آن‌موقع هم مثل الان، هم زبان کتابت و هم زبان محاوره بوده است و کتابی صحبت کردن ما در کارهای تاریخی مخاطب را دور می‌کند. در «مختار نامه» سعی می‌کردیم جملاتی را انتخاب کنیم که زیاد افعال سخت و کتابی نداشته باشد. برای بیان مفهومی اگر به اصطلاحی در قدیم رسیدیم خوب است وگرنه می توان از اصطلاحات امروز استفاده کرد. آن موقع هم زبان محاوره بوده است؛ اینطوری  برای تماشاچی جذاب تر است.

شریفی نیا در پایان درباره راه حل بهبود تولید آثار تاریخی ـ مذهبی عنوان کرد: افسوس می‌خورم برای کسانی که  بسیار خوب می‌نوشتند و کار می کردند و ما از دستشان دادیم. باید نویسنده پرورش بدهیم که احتیاج به زمان دارد. الان هم کسانی را داریم که باید از آن‌ها استفاده بهینه کنیم. آقای بیضایی باید چندین کار مثل «روز واقعه» برایمان می‌نوشت.

برنامه «سریالیست» به تهیه‌کنندگی محمد باریکانی و مجتبی فرجی و با اجرای پدرام کریمی کاری است از گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک که در دهه نخست محرم هر شب ساعت ۱۹:۳۰ به صورت زنده روی آنتن می رود.