۳۱ تیرماه روز تاریخی در صنعت نفت ایران بود

بیژن زنگنه (پنجشنبه، ۳۱ تیرماه) در مراسم بهره برداری رسمی از خط لوله انتقال نفت خام گوره - جاسک اظهار کرد: امروز روز تاریخی در صنعت نفت ایران بود و برای نخستین بار در تاریخ بیش از ۱۱۰ ساله نفت ایران عملیات صادرات نفت از سواحل مکران در دریای عمان آغاز شد.

وی با اشاره به اینکه ایجاد سامانه ایجاد پایانه صادراتی نفت خام در منطقه مکران، از سال­‌های اولیه دهه ۱۳۶۰ و اوج جنگ تحمیلی، مطرح بود، افزود: ساخت خط لوله انتقال نفت به نام «محرم»، بر همین اساس آغاز شد که با پایان جنگ این خط رها شد و بخشی از این خط لوله انتقال به قطر ۵۶ اینچ به طول حدود ۲۲۰ کیلومتر در استان بوشهر به انتقال آب به مناطق ساحلی اختصاص یافت.

وزیر نفت با یادآوری اینکه در جریان سفر سال ۱۳۹۲ جنابعالی (رئیس جمهوری) به استان هرمزگان، این فکر دوباره به‌طور جدی مطرح شد و براین اساس، پس از بررسی کارشناسی موضوع، توجیه اقتصادی، فنی و محیط زیستی، این طرح با اعتبار نزدیک به ۲ میلیارد دلار در شورای اقتصاد تصویب و ابلاغ شد، افزود: فرآیند ساخت و تأمین تجهیزات از سال ۱۳۹۷ آغاز و عملیات لوله‌گذاری این طرح به‌صورت رسمی تیرماه ۱۳۹۹ با دستور جنابعالی آغاز شد.

زنگنه با بیان خط لوله به‌عنوان بخشی از طرح داری گوره-جاسک قطر ۴۲ اینچ (۱۰۶سانتی متر) و طول ۱۰۰۰ کیلومتر از منطقه گوره در استان بوشهر نفت خام سنگین و نیمه سنگین را به جاسک در استان هرمزگان منتقل می‌کند، افزود: در مسیر این خط لوله ۵ تلمبه‌خانه، ۱۰ پست برق، حدود ۳۰۰ کیلومتر خط انتقال نیرو و ۲ ایستگاه توپکرانی قراردارد.

وی ادامه داد: در پایان زنجیره نیز یک واحد اندازه‌گیری، یک ایستگاه توپک‌رانی و سپس تأسیسات بارگیری نفت خام که اساس آن شامل ۳ گوی شناور ، ۳ دستگاه میترینگ، ۶ خط لوله زیردریایی ۳۶ اینچ (در مجموع به طول ۳۶ کیلومتر) قراردارد،همچنین حوضچه آرامش و اسکله پشتیبانی و خدماتی در حال اجراست.

وزیر نفت با بیان اینکه در پایانه جاسک ۲۰ مخزن با مجموع حجم ۱۰ میلیون بشکه ذخیره‌سازی نفت خام در حال اجراست، تصریح کرد: اکنون، نفت خام پس از طی مسافت تقریبی هزار کیلومتر بدون هیچگونه مشکل عملیاتی به بندر جاسک رسیده و در حال بارگیری در کشتی است.

زنگنه با بیان اینکه بخش‌هایی که امروز به بهره‌برداری می‌رسد شامل هزار کیلومتر خط لوله، ایستگاه تلمبه‌خانه شماره ۲، تاسیسات ارسال و دریافت توپک و تجهیزات و بارگیری در پایانه جاسک با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز است، افزود: مجموع پیشرفت کل طرح ۸۲ درصد است و تاکنون بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیارد دلار در این طرح هزینه شده است و برق تلمبه خانه‌های مورد نیاز در مسیر این خط لوله در ظرفیت کامل ۱۰۰ مگاوات است.

وی با اشاره به اینکه شرکت‌های مهندسی و توسعه نفت (متن) و نفت و گاز پارس به ترتیب مسئولیت بخش‌های خشکی و دریایی این طرح را به‌عهده داشتند،  اظهار کرد: قراردادهای امضا شده با پیمانکاران در شرکت متن یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار بوده که تاکنون ۹۷۰ میلیون دلار پرداخت شده است و در شرکت نفت و گاز پارس قراردادهای امضا شده با پیمانکاران و تامین‌کنندگان ۳۰۰ میلیون دلار بوده که تاکنون ۲۰۰ میلیون دلار آن پرداخت شده و پیشرفت فیزیکی از پیشرفت مالی بالاتر بوده است.

وزیر نفت با بیان اینکه بهره‌برداری از خط و تلمبه‌خانه‌ها و تأسیسات مسیر به شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت سپرده شده که دارای بالاترین تجربه حرفه‌ای در بخش بهره‌برداری از خطوط لوله نفت و فرآورده است، گفت: عملیات بارگیری و صادرات نفت خام از جاسک هم‌اکنون از سوی نفت وگاز پارس انجام می‌شود، اما در ماه‌های آینده به‌طور کامل به شرکت پایانه‌های نفتی ایران واگذار می‌شود.

بهره برداری کامل از جاسک؛ ابتدای ۱۴۰۱

وزیر نفت با بیان اینکه این طرح در ابتدای سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری کامل می‌رسد، افزود: ظرفیت انتقال کنونی روزانه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای نفت این خط لوله،  آبان‌ماه به روزانه ۴۰۰ هزار بشکه، دی‌ماه به ۵۰۰ هزار بشکه و با آمدن تلمبه‌خانه و مخزن ذخیره در جاسک به ۷۵۰ هزار بشکه و اسفندماه به ظرفیت یک میلیون بشکه در روز می‌رسد، بهره‌برداری تدریجی از طرح‌های بزرگ موضوعی طبیعی است.

زنگنه با تاکید بر اینکه در همه بخش‌های طرح خط لوله گوره - جاسک استانداردهای ملی و بین‌المللی از جمله استانداردهای IPS، API و ASME رعایت شده است، افزود: این طرح جلوه کم نظیر از در هم شکستن تحریم‌ها  و تکیه بر توان داخل بوده است.

وی ادامه داد: زمان آغاز عملیات اجرای این طرح قرارداد خرید ۴۰۰ هزار تن لوله‌های مقاوم به هیدروکربور ترش (NACE) با شرکت‌های خارجی امضا شد اما این شرکت‌ها بخش اندکی از لوله‌ها را تحویل دادند و از تحویل بقیه آن امتناع کردند، در تامین پمپ‌ها هم با همین مشکل روبه‌رو شدیم.

وی ادامه داد: برای تولید تختال (فولاد مبارکه) و رسیدن به ورق (فولاد اکسین خوزستان) و سپس تحویل آن به لوله‌سازها یک کار یکساله بین شرکت ملی نفت ایران و فولاد مبارکه و شرکت فولاد اکسین انجام شد و ما بخش اصلی ورق برای نخستین بار داخلی‌سازی شد.

وزیر نفت تصریح کرد: در بخش پمپ نیز طبق طراحی اولیه به پمپ ۶ مگاواتی نیاز بود که با توجه به وجود نداشتن چنین ظرفیتی در کشور ما آن را به ۵۰ پمپ ۲.۵ مگاواتی تبدیل کردیم که در داخل ساخته شد، اکنون چهار پمپی که در ایستگاه شماره ۲ کار می‌کند پمپ‌هایی است که ۶ شرکت ایرانی ساخته‌اند.

مسیر مشتریان نفت ایران کوتاه شد

زنگنه با ابراز امیدواری از اینکه این طرح به‌عنوان مهمترین طرح پایه‌ای زمینه‌ساز توسعه منطقه مکران و کلید توسعه اقتصادی این منطقه باشد، اعلام کرد: مجوز اجرای سه طرح پالایشگاهی با ظرفیت پالایش روزانه ۹۰۰  هزار بشکه نفت خام در این منطقه صادر شده و در حال انجام است که این طرح‌ها می‌تواند صنایع پایین‌دستی هم داشته باشد.

وی ادامه داد: پروژه ساخت ۱۰ میلیون بشکه مخازن ذخیره‌سازی نفت خام بر پایه روش قراردادی  ساخت، بهره‌برداری و واگذاری (BOT) با سرمایه‌گذاری بیش از  ۲۳۰ میلیون دلار ازسوی بخش خصوصی در حال ساخت است.

وزیر نفت افزود: ما به دنبال این هستیم که در این منطقه یک هنرستان صنعتی بسازیم که بتوانیم نیروهای ماهر مورد نیاز طرح‌های کنونی و آینده منطقه را از مردم استان هرمزگان تأمین کنیم که این توسعه انسانی نیز اثری ماندگار در بلندمدت خواهد داشت.

زنگنه با بیان اینکه بیش از 5000 هکتار زمین در جاسک تحصیل شده است که به‌تازگی قرار شد ۱۱۰۰ هکتار آن به سازمان بنادر و دریانوردی برای ایجاد یک اسکله تجاری عظیم اختصاص یابد، گفت: در واقع ما هم‌اکنون یک پایانه صادراتی داریم که برای نخستین بار نفت را از دریای عمان صادر می‌کند و این موضوع سبب افزایش ظرفیت صادرات ایران، تنوع و انعطاف در پایانه‌های صادراتی به‌منظور کاهش ریسک‌های عملیاتی و امنیتی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بهره‌برداری از این خط لوله سبب کوتاه‌تر شدن مسیر رفت و برگشت مشتریان نفت کشور حدود هزار مایل دریایی می‌شود، گفت: هزینه انتقال نفت به جاسک از ۶۰ سنت با نفتکش به حدود ۴۰ سنت با خط لوله کاهش می‌یابد.

وی تصریح کرد: در این طرح بیش از ۲۵۰ شرکت بزرگ و کوچک داخلی، ظرفیت تولید خود را به این طرح اختصاص داده‌اند و نزدیک ۱۰ هزار نفر فعالیت کردند.

وزیر نفت در پایان با تشکر از جمعی از مدیران نفت اظهار کرد: این خط لوله ایرانی‌ترین و سریع‌ترین خط لوله‌ای بود که ساخته شده است و امروز مرحله نخست بهره‌برداری را داریم، همچنین این پروژه یکی از راهبردی‌ترین طرح‌های این دولت بود که بحمدالله به بهره‌برداری رسید، به ملت ایران و جنابعالی (رئیس جمهوری) تبریک می‌گویم و امیدوارم ماموریتمان را در یکی از راهبردی‌ترین طرح‌های دولت به خوبی انجام داده باشیم.