مناظره دوم از حاشیه تا متن

دومین مناظره میان هفت نامزد انتخابات ریاست جمهوری روز گذشته در استودیو شماره ۱۱ صداوسیما با موضوع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برگزار شد. نامزدهای تصدی ریاست جمهوری پیش از شروع مناظره، برای قرعه‌کشی تعیین صندلی و روال پرسش‌های مناظره از ساعت ۱۶ وارد رسانه ملی و استودیو محل مناظره‌ها شدند. سپس بر اساس قرعه‌کشی ترتیب صندلی و پاسخ دادن به سوالات نامزدهای سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری مشخص شد. اما در مناظره دوم هفت نامزد انتخابات ریاست جمهوری برخلاف مناظره اول، کاندیداها تلاش کردند برنامه‌های خود را در بخش‌های مختلف ارائه کنند هرچند که به‌دلیل نحوه سوال‌های مطرح شده در عمل موفق نشدند برنامه‌های خود را برای مردم به‌درستی تبیین کنند و به همین دلیل عبدالناصر همتی، سعید جلیلی، قاضی‌زاده‌هاشمی و محسن رضایی از شیوه مناظره انتقاد کردند.  در همین حال یکی از نکات این مناظره تقابل و رقابت انتخاباتی محسن مهرعلیزاده با ابراهیم رئیسی در طول مناظره روز گذشته بود. همچنان که از همان ابتدای مناظره، ابراهیم رئیسی با اشاره به آنچه برخی بداخلاقی‌ها در جلسه قبل توصیف کرد، تاکید کرد که از حق پاسخگویی خود استفاده نخواهد کرد. او همچنین گفت که آذری‌زبان‌‌های عزیز از استان‌های ترک‌نشین بسیار بنده را مورد محبت قرار دادند که صمیمانه از کرامت، لطف و عنایت این عزیزان تشکر می‌کنم. به‌دنبال این سخنان محسن مهرعلیزاده به رئیسی در مورد استفاده از کلمه آذری‌زبان‌ها تذکر داد و گفت: ایشان فرمودند آذری‌زبان‌ها به ایشان زنگ زدند و دلجویی کردند؛ در حالی که من فکر نمی‌کنم آذری‌زبانان به ایشان توهین کرده باشند؛ چراکه آذری‌زبانی در اینجا نبوده که به ایشان توهین کرده باشد. ضمنا باید تصحیح کنم آنچه هست در مناطق آذربایجان‌های شرقی، غربی، اردبیل، همدان، اصفهان، شیراز و خوزستان ترک‌زبانان هستند و از آقای رئیسی می‌خواهم که به این موضوع توجه کنند.

طرح مجدد سطح تحصیلات رئیسی

در ادامه یک‌ بار دیگر موضوع سطح سواد ابراهیم رئیسی مورد انتقاد مهرعلیزاه قرار گرفت و با اشاره به بداخلاقی‌های گفته شده ازسوی رئیسی در مناظره اول، یک بار دیگر به موضوع مدرک تحصیلی ابراهیم رئیسی پرداخت و گفت: آقای رئیسی از نظر کلاسیک ۶ کلاس درس خواندند و من هم با احترام عرض کردم که ایشان پس از دروس حوزوی، این دروس را معادل‌سازی کردند و دکترا گرفتند. من عرض کردم که اصولا علم اقتصاد مثل علم پزشکی، علم خاص خود را می‌خواهد.

به‌دنبال این سخنان ابراهیم رئیسی در پاسخ به مطالب عنوان شده از سوی مهرعلیزاده در مورد سطح سوادش تصریح کرد: مدرک من معادل نیست، یک مدرک حوزوی و یک مدرک دانشگاهی دارم که در سایت‌ها دیدید، اما این بحث من نیست.

انتقاد مهرعلیزاده از پیامک‌های حجاب

در بخش دیگری از مناظره مهرعلیزاده به سانسور فیلم مستندش ازسوی صداوسیما اشاره کرد و گفت: مسائل اخلاقی را باید در عمل و در جامعه جاری کنیم؛ دو روز پیش صداوسیما ۵ دقیقه از فیلم تبلیغاتی بنده را سانسور کرد؛ این بداخلاقی است و دیدیم که دو روز پیش مردم در فضای مجازی غوغا کردند و گفتند که صداوسیما که زمانی گفته می‌شد ملی باید باشد، میلی و امروز عشقی شده است.  این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: سوال من از آقای رئیسی، به‌عنوان یک قاضی این است که به چه دلیل فیلترینگ را پی‌در‌پی پیگیری می‌کنید؛ چرا اجازه می‌دهید پیامک‌هایی به دخترخانم‌ها ارسال شود. او در بخش دیگری از سخنانش یک بار دیگر به موضوع ارسال پیامک حجاب به زنان و دختران پرداخت و خطاب به رئیسی از ارسال این پیامک‌ها که آن را پیامک وحشت توصیف کرد، یک بار دیگر انتقاد کرد.  وی افزود: توقع من از آقای رئیسی که قاضی است، این است که این مسائل را تذکر دهند؛ چراکه عده‌ای ایجاد رعب و وحشت در جامعه می‌کنند. مردم و جوانان را نگران می‌کنند. چند جوان که در پارک آب‌پاشی کرده‌اند را بازداشت و گرفتار می‌کنند. این سبب فرار نخبگان و از دست دادن نیروهای ارزشمند آینده کشور می‌شود.

انتقاد از شیوه مناظره

در این میان ازجمله موضوعات مورد بحث و انتقاد در مناظره دوم، نحوه برگزاری مناظره و سوال‌های طرح شده بود که به‌صورت مشترک مورد انتقاد همتی، جلیلی، قاضی‌زاده‌هاشمی و رضایی قرار گرفت. عبدالناصر همتی در بخشی از سخنانش از شیوه مناظره انتقاد کرد و آن را شبیه به مسابقه هفتگی دانست و گفت: مردم باید پاسخ به سوالات مهم‌تر را از کاندیداها ببینند.  سعید جلیلی نیز ضمن انتقاد از شیوه مناظره گفت: این نوع مناظره‌ها و سوالات و پاسخ‌ها آیا می‌تواند به مردم کمک کند؟ بسیاری از موضوعاتی که مورد توجه مردم است، اصلا داخل بحث‌ها نمی‌آید. مثلا درباره آینده روستاییان تا الان از من سوال نشده است یا موضوعات مهم دیگر مثل بانوان، جوانان، ورزش و آموزش و پرورش.  وی با بیان اینکه نامزدها مجبورند از فرصت سه یا پنج دقیقه‌ای خود استفاده کنند، ولی این کمکی به مردم نمی‌کند، گفت: خواهش من از نامزدها این است که اگر موافق هستند مناظره بعدی این شکلی نباشد. نمی‌خواهیم تست هوش بگیریم. همه باید نظرات خود را درباره مسائل کشور بگویند و بحث کنند.  این نامزد انتخابات تاکید کرد: ۸۰ میلیون مخاطب ما هستند و آنها باید بدانند که کدام موضوع در اولویت است و حرف نامزدها را در مورد اولویت‌ها بشنوند و انتخاب کنند.   قاضی‌زاده‌هاشمی نیز در انتقاد از شیوه مناظره گفت: این نحوه پرسیدن سوالات باعث می‌شود تفاوت کاندیداها و آورده آنها دیده نشود. بنابراین انتقادی که در این زمینه صورت گرفت وارد است و می‌شود مناظره به شکل دیگری برگزار شود که تفاوت در رویکرد دیده شود.  محسن رضایی نیز درباره درخواست سعید جلیلی و نقد وی به برگزاری مناظره اظهار کرد: بحث آقای جلیلی را قبول دارم و اگر می‌شود آقای علی‌عسگری روش مناظره سوم را تغییر دهند.

کنایه رضایی به دولت

یکی دیگر از حواشی مناظره روز گذشته کنایه محسن رضایی به دولت حسن روحانی بود که گفت: معتقدم امید زمانی تحقق می‌یابد که انرژی جدیدی ایجاد کنیم و از دولت‌های خواب آلوده‌ای که شب می‌خوابند و قیمت بنزین را چندبرابر می‌کنند و مردمی که با آنها صحبت نمی‌شود، خداحافظی ‌کنیم.

انتقاد زاکانی از همتی و رضایی

در ادامه این مناظره علیرضا زاکانی هنگام پاسخ به سوالی درخصوص جمعیت، سالمندی و ناباروری گفت: نماینده آقای روحانی در اینجا هست ولی حاضر به مناظره نیست. آنها بر ضعف‌هایشان سرپوش می‌گذارند و حاضر نیستند در این باره بحث کنند. زاکانی همچنین گفت: من حاضرم با هر یک از این کاندیداها مناظره کنم که آن هم بر اساس برنامه‌ها باشد. آرزویم این بود که مناظره به‌صورت دو به دو صورت می‌گرفت که این اتفاق رخ نداد؛ بنابراین برای انجام مناظره اعلام آمادگی می‌کنم. ‎ او در ادامه با انتقاد از برنامه‌های محسن رضایی درخصوص اختصاص یارانه‌های جدید گفت: حتما باید روی منابع آن تجدیدنظر کنند؛ این اعداد و ارقام عجیب است، بنابراین موضوع را هم نباید سیاسی کرد.

عذرخواهی رضایی از اشتباه لفظی

اما در بخش دوم مناظره در همان ابتدا محسن رضایی به اشتباه لفظی خود که «یاشاسین» را «یاساشین» بیان کرده بود اشاره کرد و با بیان اینکه مردم با اشتباه من شوخی کردند، بابت این اشتباه لفظی عذرخواهی کرد. او در ادامه از علیرضا زاکانی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس برای انتشار توییتی در حساب کاربری این مرکز در توییتر گلایه کرد و به‌دنبال این انتقاد مرکز پژوهش‌های مجلس در توییتی از این اقدام عذرخواهی کرد.  او در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد: در تمام استان‌ها مدرسه تربیت زمامداران آینده تاسیس خواهم کرد. یک سال است این کار را شروع کرده‌ام و هزار جوان تربیت کرده‌ام.

انتقاد همتی از پیامک حجاب

در ادامه همتی خطاب به زاکانی گفت: به من می‌گوید چرا از پنج‌نفر حرف می‌زنی؟ دلیلش این است که هر پنج نفر شما یک‌جور فکر می‌کنید. وی با طرح این پرسش از پنج کاندیدای رقیب خود که چه آزادی برای این جوانان گذاشته‌اید، تصریح کرد: چرا همه جوانان می‌خواهند از کشور بروند؟ اینکه مشخص است و همه می‌دانند حتی لازم نیست من بگویم. الان برای جوانان چه تفریحی داریم؟ همتی با انتقاد از ایجاد محدودیت برای زنان در جامعه گفت: زنان را در جامعه چقدر محدود کردید؟ به من و آقای مهرعلیزاده تذکر دادند که چرا درباره دادن پیامک حجاب به زنان حرف زدید و از آن انتقاد کردید. این کار موجب ایجاد استرس برای آنان می‌شود. وی تصریح کرد: وضعیت اقتصادی کشور خراب است و ما به‌دنبال پوشش زنان هستیم.

کنایه زاکانی به همتی

به‌دنبال این سخنان، علیرضا زاکانی خطاب به همتی گفت: آقای همتی اگر ما کاندیدای پوششی هستیم، شما کاندیدای روکشی هستید،  آمده‌اید روی هشت سال بلایی که سر مردم آوردید، روکش بکشید! او در بخش دیگری از سخنانش دولت روحانی را امنیتی‌ترین دولت تاریخ معرفی کرد.

دفاع از دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد

در بخش پایانی این مناظره محسن مهرعلیزاده خطاب به مردم تاکید کرد: اگر رای شما تاثیر نداشت، مه و خورشید و فلک را بسیج نمی‌کردند تا یک کاندیدا رأی بیاورد. او همچنین از طرح برخی از مسائل مبنی‌بر ممنوع‌الخروجی مسوولان انتقاد کرد. مهرعلیزاده در بخش دیگری از سخنانش گفت که دولت اصلاحات خاتمی در عدالت‌محوری، پاک‌دستی، سریع‌العمل بودن و عدالت اقتصادی شهره خاص و عام بود. او به‌نوعی از طرح مسکن مهر احمدی‌نژاد برای خانه‌دار کردن مردم نیز دفاع کرد. عبدالناصر همتی نیز در این بخش از زیرزمینی بودن موزیک رپ در کشور به‌عنوان موزیک موردعلاقه بخشی از جوانان کشور انتقاد کرد.

سید ابراهیم رئیسی

•   فاصله طبقاتی محصول بی‌عدالتی، سیاست‌های نادرست اقتصادی و نوع تصمیم‌گیری‌هایی است که منجر به فاصله‌های مختلف می‌شود.
•   (خطاب به همتی) من سال‌هایی که در قوه‌قضائیه بودم نسبت به کل زمانی که مسوولیت داشتم پاسخگو هستم. نسبت به حوزه مسوولیت خودم در آن مقطع باید پاسخگو باشم. مسوول بانک مرکزی باید نسبت به دوران مسوولیت خود پاسخگو باشد.  ارز ۴۲۰۰ تومانی قبل از مسوولیت من تصویب شد. ضمنا بر فرض که تصویب شده، بحث ما نظارت و اجراست که به اشتباه انجام شده است. اینکه بگوییم من نبودم او بود که پاسخ مردم نیست، پس مسوولیت با چه کسی است؟
•   برخی گفتند که ما زبان صحبت با دنیا را بلدیم، یک دانشجو هم می‌داند کسی که می‌خواهد مذاکره کند نباید بگوید آب خوردن به مذاکرات مربوط است و نباید بگوید خزانه خالی است. اگر زبان مذاکره را بلد بودند نمی‌گفتند خزانه خالی است.

محسن رضایی

•    تا پایان انتخابات هستم و با همه نامزدها هم رقابت خواهم کرد/ مشکلات با شعار، شعبده‌بازی و حرف‌های مفت حل نمی‌شود/  امید را به سفره مردم باز خواهم گرداند.
•   مساله عدالت و محرومیت‌زدایی نیاز به یک جراحی و اقدامات بزرگ دارد و طرحی که برای آن در پیش گرفتم «طرح کفایت زندگی» یا «ایران بدون فقیر» است. اول یارانه 450 هزارتومانی، مساله دوم مسکن ارزان، ورود و پرداخت نقد خانه‌داری به بانوان خانه‌دار، کسب‌و‌کارهای خانگی و سهام صندوق نفت ملی ایران است.
•   (خطاب به زاکانی و همتی): 137 میلیارد دلار ارزش معادل دلاری یارانه‌های تهران است. ده‌ها منبع این را بیان کردند. این کار شدنی است، مطمئن باشید پولی که حیف و میل می‌شود با کمک همین پول می‌شود دخل و خرج را حل کرد.
•   از رهبر انقلاب تقاضا خواهم کرد که شورای انقلاب فرهنگی را منحل کنیم.

 سعید جلیلی

•   اگر می‌خواهیم اعتماد مردم جلب شود، حتما باید رفتار مسوولان درست شود.
•   اگر در فرهنگ سیاسی ما، نمایش جای کار واقعی را گرفت، نمی‌توانید انتظار داشته باشید کارها جلو برود. با نمایش کشور اداره نمی‌شود. اگر شما گفتید نمایش یعنی چی؟ یک تیر را شلیک می‌کنید هرجا خورد می‌گویید همان‌جا هدف است. ما فلان توافق را کردیم که تحریم‌ها برطرف شود بعد می‌بینید تحریم‌ها دو برابر شد می‌گویند نه ما جام اخلاق را بردیم اینکه نتیجه کار نمی‌شود.
•   کار واقعی برنامه و پیگیری جدی می‌خواهد، برخی ماموریت‌ها تعریف شده، اما حتی یک بار هم جلسه تشکیل نشده و پیگیری نشده است. طرحی برای زنان روستایی تعریف شده با بودجه حدود ۵۰۰ میلیون تومان با عنوان آگاه‌سازی زنان روستایی از حقوق خود که جمعیت مخاطب آن ۵۱۰ نفر بودند؛ اینها کار نمایشی است نه کار واقعی.

امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی

•    دولت سلام به دنبال اصلاح نظام اداری است.
•    نیاز است که ما یک بار طراحی جدیدی انجام دهیم؛ در همین راستا ما یک مدل جدید تهیه کردیم که اعتمادساز هم است. این مدل برنامه ما بر اساس اختیارات اصل ۱۰۷ قانون اساسی در اختیار استانداران و فرمانداران قرار می‌گیرد یعنی مجموعه منابع بودجه‌ای به جای اینکه به صورت دستگاهی توزیع شوند منطقه‌ای توزیع خواهد شد.
•    مساله سربازی را حل و فصل خواهیم کرد. به طرحی برای سربازی حرفه‌ای خواهیم رسید.
•    فردی در کلاب‌هاوس می‌گفت می‌توانستم ۱۸ میلیون دز واکسن وارد کشور کنم، اما دولت همکاری نکرد؛ یعنی ما این امکان را داشتیم که بسیاری از افراد واکسینه شوند، اما این کار انجام نشده است.
•    جوان‌های عزیز که منتقد وضع موجود و عدم به‌کارگیری نسل جدید هستید و از دعوای اصولگرا و اصلاح طلب و راست و چپ خسته شده‌اید دولت «سلام»، دولت جوانان و نسل نو است.

 محسن مهرعلیزاده

•   در زمینه مقابله با کرونا دولت خیلی کوتاهی کرده است. وزیر محترم باید به موقع عمل و واکسن وارد و بخش خصوصی را فعال می‌کرد. قیمت واکسن کرونا از دو تا ۱۰ دلار است که با قیمت آزاد می‌شود ۲۰۰ هزار تومان؛ بارها گفتم که اگر وزارت بهداشت از مافیا‌بازی‌ها دست برمی‌داشت و اجازه می‌داد حتی به قیمت آزاد واکسن وارد شود، امروز مردم واکسینه شده بودند و اینگونه نبود که وزیر بهداشت با قسم خوردن به حضرت عباس(ع) کار را تمام کند. برنامه من این است که اگر رئیس‌جمهور شدم در عرض سه ماه همه مردم ایران را واکسینه می‌کنم.
•    طرح مسکن مهر و پرداخت یارانه که در دولت احمدی‌نژاد اجرا شد، جزو طرح‌های موثر بود. هرچند بعدا به انحراف رفت.
•   (خطاب به زاکانی) ما نباید همه چیز را سیاه ببینیم! ما در دولت آقای خاتمی دوران بسیار مطلوبی را شاهد بودیم و حتی در دوره آقای احمدی‌نژاد هم چنین بوده است.

علیرضا زاکانی

•    (خطاب به همتی) گفته شد که برخی صدای کولبران هستند؛ باید دید 25 میلیارد دلار قاچاقی که اتفاق می‌افتد و 95 درصدش از مبادی رسمی می‌آید؛ چرا آقایان وقتی در دولت بودند همت نکردند جلوی قاچاق را بگیرند؟ بخش زیادی از مشکلات امروز جامعه به بانک مرکزی برمی‌گردد.
•    (خطاب به رضایی) ارقامی که آقای رضایی مطرح می‌کنند عجیب و غریب است، با دارایی‌ها و امکانات دولت کار را خیلی سخت می‌کنند. من معتقدم باید روی منابع تجدیدنظر کنیم، نباید موضوع را سیاسی کرد. باید دقیق بگویم که ۱۳۷ میلیارد چیست؟
•    (خطاب به همتی): آقای همتی در حالی صحبت از نظارت می‌کند که در زمان ریاستش در بانک مرکزی ۱۲۰۰ میلیارد تومان از بانک‌های دولتی به بانک‌های خصوصی رفت و یک اقدامی بر خلاف قانون انجام شد. آقای همتی نتوانست در کارش به‌درستی نظارت کند، حالا مدعی سایر حوزه‌ها است.

عبدالناصر همتی

•    (خطاب به جلیلی): می‌گویند نباید برای رسیدگی به مسائل کشور وقت تلف کرد. سوالم از ایشان این است که پس چرا برای تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت دو سال وقت کشور را گرفتید و آن را زندانی کردید و در آخر هم باعث شدید که وارد لیست سیاه شویم؟
•   (خطاب به رئیسی): شما دیدید که من مخالف ارز ۴۲۰۰ بودم. چرا جلویش را نگرفتید؟ مگر دیگر اعضای شورای هماهنگی اقتصادی نبودند که مرا مجبور کردند ۵/ ۵ میلیارد دلار ارز مسدودشده را تبدیل به ریال کنم و نقدینگی ایجاد کنیم؟! بانک مرکزی چه تقصیری دارد؟ شما ۴۰ سال در قوه‌قضائیه بودید. باید به خاطر همه خرابکاری‌ها در این ۴۰ سال پاسخگو باشید. من دو سال در بانک مرکزی بودم، می‌گویید باید پاسخگوی ۸ سال باشم.
•   دوستانی هم که اینجا نشسته‌اند به‌عنوان رقیب بنده دنبال تقویت همین وضعیت موجود هستند، من می‌گویم باید مشت آنان را باز کرد تا مردم ببینند چه خبر است. من الان در مقابل جریانی قرار دارم که به جای توسعه کشور می‌گویند کاخ سفید را حسینیه کنیم! دوستان و عزیزانی که الان در جلسه هستند و این موارد را مطرح می‌کنند دنیا را نمی‌شناسند. چه کسانی به سفارت عربستان حمله می‌کنند؟ ارزش پول را به‌هم می‌زنند و روابط ما با همسایگان را خراب می‌کنند. چه کسی پشت آنان است؟ اگر کشور این زنجیره را رفع نکند، این مشکلات قابل حل نیست.