تصمیم جدید وزارت علوم درباره امتحانات پایان ترم: دانشگاه‌ها مختار به برگزاری امتحان مجازی یا حضوری شدند

با تدوام شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا وضعیت کلاس‌های درس در دانشگاه‌ها غیرحضوری باقی ماند و اکنون دانشگاه‌ها به زمان پایان دروس و اتمام نیم‌سال جاری نزدیک شده‌اند.

*توصیه وزارت علوم در پیشنهاد ۲۰ بندی درباره امتحانات پایان ترم دانشگاه‌ها

در توصیه‌نامه ۲۰ بندی که اخیرا وزارت علوم درباره تداوم آموزش غیرحضوری در دانشگاه‌ها داشت، شرایطی را برای برگزاری امتحانات پایان ترم متصور شده بود.

در این توصیه نامه گفته شده بود که در صورت استمرار وضعیت ویژه در کشور یا برخی مناطق، کلیه کلاس‌ها به روش الکترونیکی/غیرحضوری برگزار می‌شود و امتحان پایانی به شکل حضوری انجام می‌شود.

*تاکید بر امتحانات حضوری

علی خاکی صدیق معاون آموزشی وزیر علوم ، درباره وضعیت برگزاری امتحانات پایان ترم  گفت: در توصیه ۲۰ بندی معاونت آموزشی وزارت علوم به دانشگاه‌ شرایطی برای دانشجویی که در دانشگاه‌های غیر شهر خود تحصیل می‌کنند دیده شده و گفته شده که این دسته از دانشجویان می‌توانند با موافقت دانشگاه مبدأ و دانشگاه محل زندگی در دانشگاه محل زندگی خود به صورت حضوری امتحان دهند و دانشگاه محل زندگی دانشجو، نمره امتحان دانشجو را به دانشگاه خودش بفرستد. البته تاکید شده که این فرآیند حتما باید با موافقت دانشگاه مبدا و مقصد انجام شود و اختیار تصمیم‌گیری به دانشگاه‌ها سپرده شده است.

*دستورالعمل ویژه وزارت علوم به دانشگاه‌ها برای برگزاری امتحانات

اکنون موضوع پیش روی برگزاری امتحانات پایان ترم است، برخی دانشگاه‌ها در حال بررسی شرایط برای برگزاری آزمون‌ها به‌صورت آنلاین هستند و برخی هم ترجیح می دهند امتحانات به ‌صورت حضوری برگزار شوند.

خاکی صدیق اخیرا از ارسال دستورالعملی ویژه برگزاری امتحانات پایان ترم دانشگاه‌ها خبر داد و گفت: در خصوص برگزاری امتحانات پایان ترم دانشجویان دستورالعملی به دانشگاه‌ها ارسال خواهد شد تا بر اساس آن امتحانات دانشجویان برگزار شود.

براین اساس وزارت علوم تصمیمات جدیدی برای برگزاری امتحانات دانشگاه‌ها اتخاذ و ابلاغ کرده است.

*دانشگاه‌هایی که می‌توانند امتحان حضوری بگیرند

این تصمیم‌ها به این شرح است: ممکن است دانشگاه با بررسی همه جوانب و به ویژه با تأکید بر حفظ سلامتی دانشجویان، اعضای هیئت علمی و کارشناسان، برگزاری آزمون به روش حضوری را امکانپذیر تشخیص دهد.

دانشگاه‌هایی که تمایل دارند تا امتحانات همه یا برخی از دروس به صورت حضوری برگزار شود به این نکته توجه داشته باشند که برگزاری آزمون حضوری بر اساس تقویم نیمسال جاری، بهترین وضعیت متصور است، زیرا تعویق بازه امتحانات تبعاتی را در پی دارد که باید به دقت بررسی و در نظر گرفته شود.

به ویژه برای دانشجویانی که در نیمسال پایانی تحصیل خود قرار دارند، تعویق زمان امتحانات پایان نیمسال و یا تعدادی از دروس، به جز اینکه از نظر قانونی می‌تواند ثبت نام آنها در صورت قبولی در مقطع بالاتر را با مشکلات اجرایی روبه رو کند، موجب افزایش استرس و کاهش کارآمدی آنها در امتحانات پایانی نیمسال جاری می‌شود.

*دانشجو همچنان می‌تواند در دانشگاه شهر خود حضوری امتحان دهد

چنانچه در بند ۱۸ نامه شماره ۸۶۳ تاریخ ۱۳۹۹.۰۱.۱۱ نیز ذکر شد، در صورت تشخیص الزام برگزاری جلسات آزمون پایانی به روش حضوری، دانشگاه‌های محل زندگی دانشجو، همکاری لازم را با دانشگاه محل تحصیل دانشجو در اجرای آزمون و ارسال برگه امتحانی یا نمره کسب شده به دانشگاه مبدا داشته باشند. روشن است که تشخیص استفاده از این امکان برعهده دانشگاه مبدا یا محل تحصیل دانشجو، پس از هماهنگی با دانشگاه محل زندگی او است.

*دانشگاه‌ها می‌توانند امتحان را غیرحضوری بگیرند

دانشگاه‌هایی که برگزاری آزمون حضوری را به دلایل منطقی نپذیرفته اند لازم است با پیروی از برنامه معینی، بخشی یا تمام ارزشیابی آموخته‌های دانشجویان را به شیوه مستمر، در طول نیمسال و با بهره گیری حداکثری از امکانات فضای مجازی برگزار کنند.

*در برخی مقاطع حتما آزمون غیرحضوری برخط باشد

همچنین علاوه بر اینها در صورت عدم برگزاری جلسات حضوری آزمون، کلیه امتحانات یا برخی از آنها به ویژه در دوره‌های تحصیلات تکمیلی که تعداد دانشجویان یک کلاس اغلب محدود و انگشت شمار است، به صورت امتحان کتبی و یا شفاهی از طریق برگزاری ارتباط برخط بین استاد و دانشجو انجام شود.

در مورد برخی از دروس و به تشخیص استاد درس در صورتی که این اطمینان وجود داشته باشد که همه دانشجویان کلاس به تجهیزات رایانه‌ای مناسب و کافی دسترسی دارند و سرعت اینترنت برای برقراری و حفظ ارتباط مناسب است، می‌توان با کمک یک دوربین مبتنی بر وب به روش مستقیم از دانشجو امتحان گرفت.

در این صورت استاد پرسش را در اختیار دانشجو می‌گذارد و وی بلافاصله و در حضور استاد به روش مجازی شروع به ارائه پاسخ بر روی وایت بورد و یا برگه کاغذ سفید می‌کند. برگه پاسخ داده شده، به عنوان برگه امتحان تبدیل به تصویر و سپس ذخیره سازی می‌شود.

علاوه براین، ارزیابی نهایی دانشجو باید به صورت ترکیبی از روش‌های مختلف انجام شود تا تصویر معتبرتری از میزان و کیفیت یادگیری دانشجو را در اختیار استاد قرار دهد. در این صورت فهرستی از فعالیت‌های دانشجو در طول نیمسال که می‌تواند برای نمره نهایی مورد ارزیابی قرار بگیرد به شرح زیر خواهد بود:

حضور و فعالیت در کلاس به ویژه مشارکت در بحث‌ها و پرسش و پاسخ‌های کلاسی، حل تمرین‌های کلاسی و ارائه به موقع آنها، پروژه پژوهشی نیمسال (مشروط به این که قابلیت اجرا در شرایط ویژه کنونی را داشته باشد) و ارزیابی شفاهی، شامل پرسش و پاسخ در طول و در پایان نیمسال، به صورت جداگانه برای هر دانشجو.

همچنین در دوره کارشناسی که تعداد دانشجویان هر درس نسبتاً زیاد هستند برگزاری آزمون‌های چندگزینه ای غیرحضوری در قالب پروتکل مشخص که به امنیت آزمون در آن توجه شده باشد، قابل بررسی است. روشن است که این روش آزمون با ریسک مداخله‌های غیرقابل کنترل همراه است و از این رو باید به عنوان یک گزینه در کنار سایر گزینه‌ها برای سنجش آموخته‌های دانشجویان مورد استفاده قرار بگیرد.

*نظر دانشگاه‌ها درباره تصمیم جدید وزارت علوم برای امتحانات پایان ترم

 نظر برخی دانشگاه‌ها درباره تصمیم جدید وزارت علوم را جویا شده است.

حسینی معاون آموزشی دانشگاه تهران در این باره به خبرنگار ما گفت: بخش نامه وزارت علوم می گوید که دانشگاه‌ها گزینه‌های متعددی را برای برگزاری امتحانات پایان ترم در ذهن داشته باشند و با توجه به تفاوت نوع دانشگاه‌ها، نحوه برگزاری امتحانات در هر دانشگاه متفاوت خواهد بود.

وی گفت: برای مثال ممکن است برای دانشگاه هایی مانند دانشگاه آزاد یا پیام نور با گستردگی در سطح کشور امتحان دادن یک دانشجو در یک واحد در شهر خودش و انتقال نمره به دانشگاه مبدا ممکن باشد اما برای دانشگاهی مانند تهران با ۷ هزار و ۵۰۰ عنوان درس این ممکن نیست.

وی گفت: روی همه سناریوها برای برگزاری امتحانات پایان ترم فکر می‌کنیم اما در حال حاضر می دانیم که برگزاری همه امتحانات به صورت مجازی در این گستردگی بسیار کار سختی خواهد بود و بنابراین برای اظهار نظر در این زمینه زود است و باید منتظر باشیم ببینیم شرایط چگونه خواهد بود.

در پیگیری  دانشگاه شریف هم اعلام کرد که نحوه برگزاری امتحانات پایان‌ترم هنوز در دست بررسی است و گزینه‌هایی از جمله برگزاری امتحان به صورت آنلاین، برگزاری امتحان حضوری در دانشگاه در تیر و مرداد، برگزاری امتحان در شهر خود دانشجو یا ارزیابی درس به صورت pass و fail در حال بررسی است که بررسی هنوز ادامه دارد و تصمیم نهایی اتخاذ نشده است.

عبدالکریم عطارزاده معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه سوره هم گفت: امکان برگزاری امتحانات به صورت مجازی در این دانشگاه وجود دارد.