عباس عبدی: فقرا و کرونا

 عباس عبدی نوشت:

از جهت ابتلا آنان ضربه‌پذیرتر هستند، زیرا امکان کمتری دارند که خود را در خانه قرنطینه کنند. بسیاری از افراد این طبقه؛ کارکن مستقل و یا روزمزد هستند و نمی‌توانند در خانه بمانند. امکان کمتری دارند که به لحاظ اقتصادی وسائل بهداشتی و ایمنی در برابر ویروس را تهیه و استفاده کنند. در محلات و خانه‌هایی زندگی می‌کنند که جمعیت آنجا متراکم‌تر و در نتیجه مواجه بدنی با دیگران بیشتر است. اگر به نقشه مبتلایان به کرونا در تهران نگاه کنیم، به وضوح می‌بینیم که مناطق جنوبی‌تر شهر تهران با تراکم بیشتری از مبتلایان مواجه هستند.

از سوی دیگر امکان خورد و خوراک مطلوب‌تر جهت مقابله موثر در برابر ویروس در آنان کمتر است لذا ایمنی بدنی آنان نیز کمتر خواهد شد. از سوی دیگر به علت بزرگ‌تر بودن اندازه خانوار و کوچک بودن مساحت خانه در میان طبقات کم‌درآمد، تحمل دوران قرنطینه برای آنان بسیار سخت‌تر است.

کافی است که بدانیم متوسط زیربنای مسکونی برای هر فرد در منطقه ۳ تهران که مرفه‌تر است، بیش از ۲ برابر این شاخص برای منطقه ۱۷ و ۱۸ است و اگر امکانات رفاهی و سرگرمی را نیز در نظر بگیریم این تفاوت بسیار بیشتر و تحمل قرنطینه خانگی برای مناطق محروم‌تر سنگین‌تر خواهد بود.

به علاوه عوارض کرونا برای این طبقات بسیار سنگین‌تر خواهد بود. اولین و مهم‌ترین آنها، افزایش بیکاری و قطع درآمد‌های آنان است. طبقات ضعیف هم دچار بیکاری بیشتری خواهند شد و هم درآمد‌های آنان کاهش بیشتری پیدا می‌کند، ضمن آنکه آنان پس‌انداز مناسبی برای جبران این کاهش درآمدی ندارند.

هم‌چنین به لحاظ ساختار هزینه‌های سبد خانوار بسیار ضربه‌پذیر هستند. کافی است که دو گروه را با یکدیگر مقایسه کنیم.

دو دهک پایین جامعه شهری را با دو دهک بالای جامعه می‌توانیم مقایسه کنیم. دهک اول و دوم حدود ۳۳ درصد درآمدشان را صرف اقلام خوراکی می‌کنند. این رقم برای دهک‌های نهم و دهم، حدود ۱۸ درصد است. این، یعنی اگر درآمد‌های آنان کم شود، طبقات بالا از نظر خوراک فقط تحت تأثیر ۱۸ درصد درآمدشان قرار می‌گیرند که به راحتی قابل جبران است. ولی طبقات ضعیف تا ۳۳ درصد.

در شرایط بحرانی می‌توان بسیاری از اقلام هزینه خانوار را حذف کرد، بجز خوراک، درمان و اجاره مسکن، در بقیه اقلام می‌توان صرفه‌جویی کرد. در طبقات فقیر این سه رقم هزینه، حدود ۷۰ درصد کل هزینه‌ها را شامل می‌شوند.

یعنی این ۷۰ درصد را نمی‌توان دست زد و فقط با ۳۰ درصد بقیه می‌توان قدری بازی و صرفه‌جویی کرد تا جبران کمبود‌ها بشود. طبقات بالا، حدود ۵۸ درصد درآمدشان چنین وضعی را دارند؛ و با ۴۲ درصدش می‌توان بازی کرد تا جبران کمبود‌های احتمالی بشود.