هرچند ۲۴ بهمن ماه سردار جلالی (رئیس پدافند غیرعامل) مقابل دوربین‌های صدا و سیما اعلام کرد هیچ مورد اثبات شده ورود کرونا به کشور وجود ندارد اما به فاصله پنج روز خبرها درباره قربانیان کرونا در ایران و استان قم، باعث شد وزارت بهداشت دو روز مانده به انتخابات اخطارهای لازم درباره شیوع ویروس «کووید ۱۹» یا همان «کرونا» را اعلام کند. مهمانی نامرئی که در اوج روزهای تبلیغات یازدهمین انتخابات مجلس پا به ایران گذاشته داشته و گویا کسی چندان از حضور آن خبر نداشته است. بعد از انتخابات هم دیگر کار از کار گذشته بود و تعداد قابل توجهی از شهروندان و کاندیداهای انتخابات مجلس به این ویروس مبتلا شدند و شیوع آن با چنان سرعتی به پیش رفت که سایه سنگینش را بر ساختمان هرمی میدان بهارستان انداخت و باعث تعطیلی خانه ملت در روزهای پایانی سال 98 شد. اما شاید بد نباشد به آنچه ویروس کرونا در خانه ملت رقم زد نگاهی بیاندازیم.
کرونا و مهمترین لایحه مالی کشور
پیش از آنکه تعطیلات نمایندگان مجلس برای انتخابات و تبلیغات انتخاباتی آغاز شود قرار بود ۴ اسفند ماه لایحه بودجه ۹۹ که نیمه اذر ماه دولت آن را به مجلس داده بود و در کمیسیون تلفیق به بحث گذاشته شده بود راهی صحن علنی مجلس شود تا نمایندگان با رای خود تکلیف یک‌سال مالی مجلس را مشخص کنند. اولین جلسه مجلس بعد از انتخابات دوشنبه ۵ اسفند بود و بررسی لایحه بودجه ۹۹ هم جزو اولین‌هایی بود که در دستور کار بهارستانی‌ها قرار گرفت اما بحث و جدل‌ها و ایرادات به لایحه بودجه هرچند رنگ تخصصی به خود گرفته بود اما وقتی به رای گذاشته شد نتیجه حیرآت‌آور بود، کلیات بودجه رد شد. دست رد نمایندگان به مهمترین لایحه مالی دولت آن هم در اولین جلسه‌ای که حرف و حدیث کرونا نقل هر محفلی شده بود نمی‌توانست چندان بی‌ارتباط با این موضوع باشد مسئله‌ای که امیرآبادی نماینده قم پرده از آن برداشت و به خبرنگاران گفت این تصمیم نمایندگان از ترس کرونا بود. او گفت: «نمایندگان از ترس شیوع بیماری کرونا کلیات بودجه را رد کردند چرا که در غیر این صورت جلسات مجلس هر روز در دو شیفت ادامه پیدا می‌کرد.»
مشکل فقط رد شدن لایحه بودجه نبود و تازه ماجرا شروع شد. طبق آئین‌نامه داخلی مجلس وقتی کلیات بودجه در مجلس رد می‌شود باید برای اصلاح به دولت ارجاع شود اما پشت درهای بسته جلسه غیر علنی روز سه شنبه تصمیم دیگری گرفته شد. درواقع هیات رئیسه تصمیم گرفت به جای آنکه لایحه بودجه را به دولت ارجاع دهد آن را برای اصلاح به کمیسیون تلفیق بفرستد. لاریجانی در آن روز بعد از پایان جلسه غیرعلنی گفت: « بر اساس تبصره ۳ ماده ۱۸۲ آیین نامه داخلی مجلس اگر کمیسیون تلفیق گزارش بودجه را رد کند و سپس مجلس هم آن را رد کند، این لایحه باید به دولت باز گردد و دولت باید لایحه جدیدی ارائه دهد اما در حالتی که کمیسیون آن را تأیید کرده و مجلس آن را رد کرده است، سکوت آیین نامه ای وجود دارد. بر اساس بررسی هایی که ما در هیئت رئیسه مجلس انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که کمیسیون تلفیق از این ساعت تشکیل جلسه دهد و لایحه بودجه ۹۹ را بررسی و اصلاح کند.»
با این تفسیر هیات رئیسه لایحه بودجه راهی کمیسیون تلفیق شد تا ایراداتش در آنجا رتق و فتق شود و دوباره به صحن بازگردد اما در این مسیر هم «افتاد مشکل‌ها» چراکه بعد از جلسه روز سه‌شنبه ۶ اسفند و مثبت اعلام شدن تست کرونا تعدادی از نمایندگان مجلس وزیر بهداشت در راس «ستاد مقابله با کرونا» دستور داد مجلس باید تعطیل شود. حالا تعطیلی مجلس از یک طرف و بلاتکلیفی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق از سوی دیگر تبدیل به مشکل دیگری شد.
نهایتا ویروس کرونا موجب شد تا لایحه‌ای که باید از کمیسیون تلفیق به صحن می‌آمد از شورای نگهبان سردرآورد. ماجرا هم این‌طور اتفاق افتاد که علی لاریجانی با توسل به اصل ۸۵ قانون اساسی که این اختیار را به مجلس می‌داد تا برخی وظایف خود را به یک کمیسیون تخصصی خود تفویض کند، نمایندگان مجلس نیز به صورت تلفنی موافقت‌شان را با این موضوع اعلام کرده بودند. اما از آنجا که اصل هشتادوپنجی شدن لایحه بودجه خلاف آیین نامه مجلس و قانون بود رئیس مجلس باید برای پیشبرد تنها راهکار پیش روی لایحه بودجه و معطل نماندن بودجه دولت به حکم رهبری توسل می جست. علی لاریجانی برای عبور از این مشکل در نامه‌ای به رهبری این موضوع را مطرح کرد و اجازه خواست تا مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه در مورد لایحه بودجه سال ۹۹ به عنوان مصوبه مجلس تقدیم شورای نگهبان شود و همان مصوبه در صورت تائید شورا به عنوان قانون به دولت ابلاغ شود تا از ابتدای سال جدید قانون بودجه اجرایی شود. درخواستی که با موافقت رهبری عملیاتی شد و حکم حکومتی تکلیف اصل هشتادوپنجی شدن لایحه بودجه را مشخص کرد.
البته ایرادات شورای نگهبان و بررسی رفع ایرادات لایحه بودجه همچنان دردسری است که پرونده لایحه بودجه را نبسته و نائب رئیس مجلس می‌گوید قرار است جلسه علنی مجلس هفته آینده در این رابطه به صورت مجازی برگزار شود. عبدالرضا مصری نائب رئیس مجلس در این رابطه به فارس گفته است:«جلسه مجلس هفته آینده به صورت مجازی برگزار خواهد شد. در این جلسه نمایندگان از طریق سیستم‌های کامپیوتری خود حضورشان را اعلام خواهند کرد و نظرات و پیشنهادات خود را اعلام می‌کنند. قرار است تا در این نشست لایحه بودجه سال ۹۹ اعاده شده از سوی شورای نگهبان برای رفع ایرادات مورد رسیدگی قرار گیرد.»
کرونا خانه ملت را تعطیل کرد
دیگر چند روزی بود که همه به حضور این میهمان ناخوانده و دردسرساز آگاه شده بودند و در این میان تعدادی به دامش گرفتار شده بودند و دیگرانی هم که سالم مانده بودند عقل به آنها نهیب می‌زد که خود را در مقابل این ویروس محافظت کنند. مجلس و ساکنانش هم از این قاعده مستثنی نبودند و ۵ اسفند یعنی اولین جلسه خانه ملت بعد از یازدهمین انتخابات مجلس در حالی برگزار شد که تعداد قابل توجهی از نمایندگان غایب بودند؛ آنطور که برخی نمایندگان می‌گفتند از دو روز قبل یعنی روز شنبه حرف و حدیث وجود داشت تا مجلس برای جلوگیری از شیوع این ویروس تعطیل کننداما این موضوع اتفاق نیفتاد و روز دوشنبه درحالی که تعدادی از نمایندگان ماسک به صورت داشتند مجلس تشکیل شد.در این میان حال ناخوش نماینده قم نمایندگان را بیشتر نگران کرد، احمد امیرآبادی که گفته می‌شد با حالت تب به مجلس آمده بود هنوز جلسه به پایان نرسیده بود که مجبور شد صحن را ترک کند و هین مسئله موجب شد تا به سرعت صندلی و میز او را ضدعفونی کنند. البته او بعد از این ماجرا به شائبه مبتلا شدنش به کرونا واکنش نشان داد و این موضوع را رد کرد. اما در این میان تست کرونا ۲۳ نماینده مثبت اعلام شد. محمود صادقی نماینده تهران یکی از اولین نمایندگانی بود که در صفحه توئیتر خود اعلام کرد که به کرونا مبتلا شده است؛ البته چند روز بعد از این مسئله او همچنان در توئیتر حضور پررنگی داشت و همین موضوع موجب شد تا کاربران توئیتر از او بخواهند تا جواب تست را در صفحه خود منتشر کند. بعد از محمود صادقی، مجتبی ذوالنوری نماینده دیگر مردم قم که به گفته برخی نمایندگان حاضر نشده بود تست کرونا بدهد در ویدئویی اعلام کرد او نیز به این ویروس مبتلا شده است.غلامرضا کاتب نماینده گرمسار و عضو هیات نظارت بر صدا و سیما از دیگر نمایندگانی بود که تست کرونا او مثبت اعلام شد و در حال حاضر در قرنطینه به سر می‌برد. برخی نمایندگان استان کرمانشاه نیز در لیست نمایندگان مبتلا به کرونا قرار گرفتند. کرونا حتی این مجلس را درگیر نکرد و برخی نمایندگان مجلس یازدهم را هم که گویا بخاطر درگیر بودن در تبلیغات انتخابات به این ویروس مبتلا شده بودند را گرفتار کرد. آنچنان که مجلس شروع نشده دو نماینده تهران و آستانه اشرفیه جان خود را به این خاطر از دست دادند و برخی دیگر نیز مبتلا و در قرنطینه هستند.
لاریجانی و میدان‌داری در روزهای کرونایی
دوهفته‌ای می‌شود که مجلس به دستور ستاد کرونا تعطیل شده است اما این تعطیلی به معنای بسته شدن درب خانه ملت نبود بلکه علی لاریجانی به عنوان رئیس قوه مقننه در این روزها همچنان چراغ این ساختمان را برای بررسی و پیگیری‌ها روشن نگه داشته است. از جلسات با وزیر بهداشت گرفته تا نامه‌نگاری‌ها با مقامات در سطح داخلی و منطقه‌ای؛ لاریجانی که روز دوشنبه جلسه‌ای با وزیر بهداشت برای بررسی وضعیت در مجلس داشت جلسه‌ای که بعد از آن موضوع نامه نگاری لاریجانی درباره تغییر ریاست ستاد کرونا بر سر زبان‌ها افتاد مسئله‌ای که مسعود پزشکیان درباره آن توضیح داد و گفت منظور از نامه، مصوبات شورای عالی امنیت ملی بوده است.
واقعیت این است که در روزهای گذشته یکی از انتقادهایی که بسیار شنیده می‌شد جزیره‌ای عمل کردن ارگان‌ها، نهادها و ... در مقابله با دستورات ستاد مقابله با کرونا است و همین موضوع موجب شد تا لاریجانی به عنوان یک میانجی نقش هماهنگ کننده میان دستگاه‌ها عمل کند. مسئله‌ای که مسعود پزشکیان هم به آن اشاره کرد و گفت: « رئیس مجلس شورای اسلامی با سایر سران قوا، وزیر کشور، وزیر بهداشت و استانداران درباره لزوم هماهنگی های بیشتر برای جلوگیری از تشدید شیوع کرونا صحبت کرده و در این باره پیگیری های مداوم روزانه داشته اند.» پزشکیان با اشاره به نقش رییس مجلس در ایجاد هماهنگی بین بخش های مختلف برای هماهنگ سازی فرایند مقابله با کرونا گفت: ایشان با تمام ظرفیت برای ارتقای سطح هماهنگی و هم افزایی در حاکمیت برای مهار این ویروس به میدان آمده و بر اجرای مصوبات شورای عالی امنیت ملی تاکید دارد.
پیگیری‌های لاریجانی با استانداران و مسوولان در استان‌های درگیر هم ادامه پیدا کرد و از تامین بوجه لازم برای آنها گفت. لاریجانی برای یافت راهی به منظور کمک به مقابله با کرونا پا از حدود مرزهای داخلی هم فراتر گذاشت و وارد رایزنی‌های منطقه‌ای شد. او با روسای مجالس کویت و عمان نیز وارد گفت و گو شد و برای مقابله با این ویروس به رایزنی‌های منطقه‌ای روی آورد. او همچنین دست به قلم شد و در نامه‌های جداگانه خطاب به رئیس اتحادیه بین المجالس و روسای مجالس کشورهای اسلامی و آسیایی، خواستار همصدایی جامعه بین‌المللی و مواضع اصولی برای لغو فوری همه تحریم‌های ایران از جمله تحریم‌های پزشکی شد.
نمایندگان و بحران کرونا
فضای مجازی و واقعی ندارد بعد از انتشار خبر تعطیلی مجلس انتقادهای زیادی مطرح شد که چرا نمایندگان در این شرایط مجلس را تعطیل کردند اما واقعیت این‌جاست که بسیاری از آنها در حوزه‌های انتخابیه به ویژه در استان‌های بحرانی مانند مازندران، گیلان و ...با این ویروس درگیر شده و درکنار مسئولان استانی و محلی هستند و تاکید اصلی بر خانه ماندن مردم،پرهیز از سفر و ضرورت کمک رسانی و فراهم سازی اقلام بهداشتی مقابله با کرونا دارند.برخی نیز فراتر از این موضوع حتی پیشنهاد دادند تا حقوق‌شان به حساب وزارت بهداشت واریز شود.
دیدگاه تان را بنویسید