زهره نوروزپور: 19 سال از حضور آمریکایی ها در افغانستان گذشت. پس از شکست شوروی در افغانستان که منجر به سقوط این حکومت کمونیستی شد، افغانستان نیز دچار جنگ های داخلی شد که منجر به قدرت گرفتن طالبان شد و حکومت به دست این گروه افتاد. اما پس از حضور نظامی آمریکا از سال 2001 و از همان روز منحوس 11 سپتامبر که معادلات جهان را تا به امروز تغییر داد، طالبان سقوط کرد و قدرت را به دولت مردمی واگذار کرد. پس از آن طالبان به حملات انتحاری، بمب های جاده ای، و حملات طایفه ای روی آورد و بخشی از این گرون نیز تحت لوای شبکه حقانی و تحت حمایت استخبارات و ارتش پاکستان قرار گرفتند.
پس از حمله به برج های تجارت جهانی در 11 سپتامبر، جرج دبلیو بوش رئیس جمهور وقت ایالات متحده از طالبان خواست که عناصر القاعده را به واشنگتن تحویل دهد و گروه طالبان با سرباز زدن از خواسته آمریکا شرایط حضور نظامی و جنگ را برای پنتاگون و ناتو فراهم کردند. آن زمان گروه تروریستی القاعده به رهبری اسامه بن لادن پس از شکست شوروی از عربستان به افغانستان پناه بردند و مورد حمایت طالبان قرار گرفتند. بر همین اساس ایالات متحده در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۰۱ میلادی با نام رسمی عملیات بلندمدت آزادی صادر شد. بریتانیا از سال ۲۰۰۲ میلادی فعالیت‌های نظامی مستقل خود را آغاز کرد. این جنگ پر تلفات که یک ماه به طول انجامید سبب شد که با سقوط طالبان با برگزاری کنفرانس بُن حامد کرزی به قدرت رسید و در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به مقام ریاست جمهوری برگزیده شد.
این خلاصه ای بود از سقوط دولت عمارت اسلامی که امروز نیز بار دیگر عمارت خود را به دست آوردند.
پس از 19 سال حضور در افغانستان، زلمی خلیل زاد مذاکره کننده کهنه کار افغانی الاصل بالاخره امروز دل طالبان را به دست اورد و با آنها به توافق رسید. امروز روزی بود که اعضای طالبان تکبیر گویان در خیابان دوحه تشکیل مجدد حکومت خود را جشن گرفتند.
طالبان بار دیگر در قدرت
توافقی که قرار بود میان امریکا و این گروه اسلامی منعقد شود، شرط اصلی آن بازگشت قدرت رفته طالبان بود. آنها خواستار این بودند که بار دیگر در بدنه قدرت قرار بگیرند. بر همین اساس مهمترین بند این توافق آزادی 5 هزار طالب از زندان های آمریکا است و به رسمیت شناختن عمارت اسلامی طالبان که به این معنی است که آنها بار دیگر به قدرت باز می گردند. این در حالی است که در دولت مرکزی افغانستان عبدالله عبدالله و اشرف غنی بر سر ریاست دولت و نتایج انتخابات همچنان در جدال به سر می برند و هرکدام ساز خود را کوک کرده اند. ولی هر دو به این توافق خوشبین هستند.
اشرف غنی دراینباره گفته است: توافق با طالبان مشروط است. پیشنهاد کاهش خروج نیروهای خارجی را برای اولین بار من مطرح کردم به این دلیل که ۹۴ درصد عملیات را نیروهای افغان انجام می دهند.
کلیه مطالب موجود در توافقنامه آمریکا و طالبان مبتنی بر شرایط است.خروج نیروهای خارجی از افغانستان بستگی به این دارد که طالبان تا چه اندازه به تعهدات خود عمل می کنند.
وی در ادامه گفت: امروز آن روزی است که ما گذشته را کنار بگذاریم و آغاز جدید داشته باشیم.در اعلامیۀ مشترک، بر راه حل سیاسی برای مشکل افغانستان تأکید شده‌است.تعهدات ما با ایالات متحدۀ امریکا پا برجاستند و هم‌کاری‌های ما کماکان ادامه دارند.
اشرف غنی در کنار مارک اسپر و دبیر کل ناتو در یک کنفرانس خبری مشترک تاکید کرد: نظام مشروع و رسمی افغانستان جمهوری است. در حالی که کسانی از امارت اسلامی سخن می‌گویند.
هدف ما این است تا تلاش ها برای آرودن صلح را گسترده تر بسازیم. ما آماده گی این کار را داریم.
همچنین مارک اسپر وزیر دفاع امریکا در این کنفرانس گفت:ما اینجا برای یک آینده امیدوار کننده برای افغانستان جمع شدیم.به پیشرفت قابل ملاحظه برای پایان طولانی ترین جنگ امریکا دست یافتیم.
وی همچنین ادامه داد: طی هفته گذشته شاهد کاهش چشم گیر خشونت در افغانستان بودیم.صلح پایدار در زمانی افغانستان حاصل خواهد شد که تمام افغان‌ها در کنار یکدیگر از فرصت پیش آمده استفاده کنند.
ملاهبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان نیز در اینباره گفت: امضای توافق صلح میان امریکا و این گروه را «پیروزی» خوانده و از جنگ‌جویان طالبان خواسته است که نباید مواد این توافقنامه را نقض کنند
ملاهبت الله، رهبر طالبان درباره امضای توافقنامه امریکا و طالبان نوشت: "توافق برسر خروج تمام نیروهای خارجی از افغانستان و عدم هیچگونه مداخله در آینده، کامیابی بزرگ است."
ملا هبت الله گفته که توافق طالبان با امریکایی‌ها با در نظر داشت اصول شرعی انجام یافته و با تمام معیارهای جهانی نیز موافق است، از سویی همه مجاهدین و مردم افغانستان مطالباتی دارند که عملی کردن آن بر همگان لازم می‌شود.
هیچ مسئول و فرد امارت اسلامی(طالبان) و در مجموع هیچ فرد یا کشوری نباید این توافقات را نقض کند و در این مورد خود را مکلف بدانند. زیرا غدر و فریب در اسلام جا ندارد و گناه بزرگ شمرده می‌شود. البته، اگر از سوی جهت مقابل مخالفت و نقض صورت می‌گیرد، تمام ملت ما باز هم همانند گذشته به دفاع از خود با قاطعیت آماده می‌باشند.
هبت الله تاکید کرده که "مذاکرات کامیاب با جهت امریکایی ثابت کرد که به هرگونه موضوعات پیچیده می‌توان راه حل تلاش کرد. کامیابی این مذاکرات، به تمام جهت‌های داخلی از سوی امارت اسلامی(طالبان) پیام می دهد که ما برای یک حل معقول و عادلانه آماده هستیم. بیایید، در روشنی معیارهای دینی و ملی مردم خود، برای حل مسائل تلاش نماییم."
در پیام آمده که "امارت اسلامی(طالبان) بر روابط مثبت دو جانبه با تمام جهان به ویژه کشورهای منطقه باور دارد و به همجواری نیک با همسایگان متعهد است."
همچنین رئیس جمهور پیشین حامد کرزی در بیانیه ای از این توافق استقبال کرد و گفت: امیدوار است که در را برای پایداری صلح در افغانستان باز کند.
آیا این صلح پایدار است؟
لس‌آنجلس تایمز در اینباره نوشته است: توافق آمریکا با طالبان می‌تواند به سادگی فرو بپاشد. این روزنامه آمریکایی با اشاره به ابهامات موجود در توافق واشنگتن-طالبان و اختلافات سیاسی در کابل، نوشت: تحلیلگران می‌گویند این توافق مملو از ریسک‌ها و ابهاماتی است که به سادگی می‌توانند مایه فروپاشی آن شود.
لس آنجلس تایمز نوشت خروج نیروهای آمریکایی می‌تواند شعله جنگ داخلی را در افغانستان شعله‌ور کرده و دولت کنونی یا آتی آمریکا را برای ادامه اجرای روند خروج یا توقف آن، بر سر دو راهی قرار دهد.
«پائول میلر» عضو سابق شورای امنیت ملی آمریکا گفت رهبران طالبان بعد از آنکه آمریکا را به موافقت با خروج از افغانستان واداشته‌اند، خود را در موضع قدرت می‌بینند.
خبرگزاری رشد افغانستان در تحلیلی با عنوان: «جمهوریت کثرت‌گرا و امارت تک صدا، صلح به کدام می‌انجامد» نوشت: در واپسین لحظات امضاء توافقنامه‌ی صلح، خوشبینی‌ها و نگرانی‌ها از برآیند آن به مردم افغانستان مشهود و قابل لمس است، پس از دو دهه جنگ و درگیری‌های خونین، اکنون اما توافقنامه صلح در آخرین ایستگاه قرار گرفته است، ایستگاهی که بر سر دو راهی واقع شده است به هیچ کسی معلوم نیست که نهایت این توافقنامه به سمت جمهوریت می‌آید یا به جانب امارت تغییر مسیر می‌دهد.
اکنون که پروسه صلح در واپسین لحظات خود قرار دارد، مردم نسبت به آن خوشبین اند؛ اما نگران، دلهره‌گی و نگرنی مردم از این سبب است که مبادا روزهای سیاه دوران تاریک حاکمیت مطلقه امارت یکبار دیگر بر سرنوشت آنان حاکم گردد، هر چند از جزئیات توافقنامه آمریکا و طالبان کسی آگاه نیست، محتوای آن را حتی با دولتمردان افغان نیز شریک نساخته اند؛ اما چندی قبل که نسخه ای از آن در اختیار مقامات قرار گرفته بود، کاربرد واژه‌ی « امارت اسلامی» در آن مورد انتقاد مقامات قرار گرفته بود، سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور افغانستان در اعتراض به آن گفته بود که ذکر این واژه در توافق به مثابه قبول نمودن طالبان به عنوان نظام در درون نظام تلقی می‌شود؛ بنا بر این اگر این توافقنامه جمهوریت را نادیده انگاشته و مسیر را به سمت امارت کج نموده باشد به طور قطع و یقین با واکنش جدی مردم افغانستان رو به رو خواهد شد؛ زیرا بستر پذیرش امارت به عنوان نظام حاکم در جامعه چند صدایی افغانستان مورد پذیرش نیست، اگر چنین خطای آشکار از جانب مذاکره کنندگان بالای مردم افغانستان تحمیل گردد، قطعا این پروسه دچار شکست گردیده و باعث هرج و مرج داخلی خواهد شد؛ لذا امید بر آن است که جانبین مذاکره کننده خواسته‌ها و حساسیت‌های جامعه افغانستان را نیز از نظر دور نداشته باشند و در طول پذیرش نظام جمهوریت این مذاکرات به توافق بیانجامد.
همچنین خبرگزاری فرانسه در تحلیلی درباره امضای توافق میان آمریکا و طالبان نوشت که این توافق سندی از دو دهه دخالت های خارجی آمریکا و شاهدی بر بازنگری این کشور در دخالت های خارجی آن است.
به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، این توافق نشان دهند تصمیمی برای خروج از طولانی ترین جنگ در طول تاریخ آن و نیز نشانه نقطه عطفی دیپلماتیک و نشاندهنده بازنگری آمریکا در دخالت های خود در اقصی نقاط جهان است.
جنگ آمریکا علیه تروریسم در ابتدا پس از حملات ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱ اعتراض های گستردهای را در داخل این کشور بهمراه نداشت.
اما پس از گذشت زمان و خسارت های انسانی بسیار در افغانستان و عراق و اختصاص میلیاردها دلار برای هزینه های نظامی، نظرات در این باره تغییر کرد و با ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در حالی صورت گرفت که وعده داده بود که آمریکا را از جنگ های بی نتیجه خارج خواهد کرد.
بنابراین توافقی که آمریکا در قطر یا طالبان امضا خواهد کرد فرصتی برای خارج شدن آمریکا از افغانستان و نیز مشخص شدن سرنوشت این کشور پس از دو دهه از درگیری ها و مذاکرات پیچیده میان طالبان و دولت کابل است.
آدم وونیش کارشناس در امور افغانستان در انجمن کونسی آمریکا در این گزارش می گوید که کم کم حتی غبار از روی پرونده افغانستان نیز که مدت های طولانی جز محرمات و خط قرمزهای آمریکا بود برداشته شد.
وی افزود که طبقه سیاسی از شمار حملات تروریستی با مبدا افغانستان بیم دارد و مجبور شده تا آن را در برابر رای دهندگان توجیه کند و دلیل آن نیز زخمی است که حملات ۱۱ سپتامبر بوجود آورده است.
وی تصریح کرد که انتخاب ترامپ تنها یک نقطه تغییر نبود بلکه یک نشانه و شاهد برای تحولی بود که حاصل شده است که بازگشت آمریکا از این مساله بعید به نظر می رسد.
حتی رقیب های حزب جمهوریخواه که به دنبال نامزدی برای مقابله با دونالد ترامپ در انتخابات نوامبر هستند، خواستار خروج آمریکا از افغانستان هستند.
روخانا نماینده آمریکایی حامی برنی ساندرز به عنوان نامزد حزب دمکرات می گوید: این اشتباه عیان شده که بمب ها نمی توانند ما را دربرابر تروریسم حمایت کنند و پس از ۲۰ سال هیچکدام از ما نمی گوییم که خواستار تغییر جامعه افغانستان هستیم.
مردم افغانستان پس از سقوط ظاهرشاه روی خوش زندگی و صلح را به خاطره ها پیوند زدند. این کشور با پیشینه تمدن تاریخی که زمانی از اقتصاد خوبی بهرمند بودند امروز تنها از جامعه جهانی فقط صلح را می خواهند. مردمی که دهه ها در جنگ، قتل و خونریزی به سر می برند به طوری که حملات انتحاری و کشته شدن عزیزانشان بخشی از زندگی روزمره آنها شد. این روزها مردم افغانستان گلایه ای که به این توافق دارند این است که مردم کجای این توافق هستند؟ ایا با به رسمیت شناختن عمارت اسلامی طالبان، باز هم آن روزهای سیاه بر مردم سایه می افکند؟ اما برخی دیگر از مردم در شبکه های اجتماعی معقتدند همین هم خوب است چراکه سبب می شود حداقل طالبان از حملات انتحاری خود بکاهد. اما سوالی که افکار عمومی شهروندان این کشور را مشغول کرده است این است که چرا اول مذاکره با طالبان؟ چرا از همان اول دولتمردان افغانی مذاکرات بین الافغانی را آغاز نکردند؟ این سوالی است که اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان باید پاسخ دهد که طی یک سال مذاکره طالبان را نادیده گرفت و اکنو سبب شده است که افکار عمومی مردم افغان به این سمت رود که ایا این توافق به این معناست که طالبان قبضه قدرت را می گیرد؟
مذاکرات بین الافغانی در دوحه در روزهای اینده این سوالات را به افغان ها پاسخ می دهد که آیا آنها بالاخره از جنگ و نا امنی رها می شوند یا خیر؟ این تنها یک معنی می دهد اینکه دستاورد 19 سال حضور نظامی آمریکا و ناتو این بود که افغانستان به همان شرایط 19 سال پیش بازگردد. شرایطی که معلوم نمی کند افغانستان را بار دیگر به جنگ داخلی سوق دهد یا خیر؟
دیدگاه تان را بنویسید