آیا سد رونق سفرهای نوروزی می شکند؟

بنزین از روزهای پایانی آبان‌ماه امسال سهمیه‌بندی شده است. بر این اساس، هر خودروی شخصی ماهانه 60 لیتر سهمیه خواهد داشت. در همین حال، دولت نرخ بنزین سهمیه‌ای را در هر لیتر 500 تومان افزایش داد و به لیتری 1500 تومان رساند. نرخ بنزین آزاد نیز به سه هزار تومان افزایش یافته است. اگرچه شاید بتوان نرخ 1500 تومانی بنزین سهمیه‌ای را در میان هزینه‌های خانوار به‌ نوعی پوشش داد اما مقدار اندک سهمیه بنزین، خودروسواران را به سمت بنزین آزاد سوق خواهد داد. اگرچه یکی از اهداف دولت از سهمیه‌بندی بنزین و افزایش قیمت آن، همین کاهش مصرف بود اما با این حال، نمی‌توان از نیاز خانوارها به بنزین بیشتر چشم‌پوشی کرد یا آن را در میانه حساب و کتاب‌ها، منکر شد. با توجه به عدم تطابق سیستم خودروها در ایران با استانداردهای جهانی و وضعیت مصرف سوخت آنها باید این شرایط را نیز در مصرف بالای بنزین مزید بر علت دانست. در این میان برخی خواستار افزایش سهمیه بنزین خودروهای شخصی هستند. امری که به نظر نمی‌رسد دست‌کم در کوتاه‌مدت چندان عملیاتی باشد یا آنکه در برنامه‌های دولت قرار گرفته باشد، اما در همین حال، برخی دیگر طرح‌هایی نظیر سهمیه بنزین نوروزی را مطرح می‌کنند تا مردم دست کم بتوانند با فراغ بال در یک بازه کوتاه‌مدت از بنزین ارزان‌تری با سقف مصرفی بالاتر بهره‌مند شوند.

خداحافظی با سفرهای ارزان

معاون وزارت میراث فرهنگی و گردشگری درباره پیشنهاد طرح سهمیه بنزین سفر گفته است که این موضوع، مطالبه وزارت گردشگری نبوده، بلکه فعالان گردشگری آن را مطالبه کرده‌اند و ما هم به‌عنوان متولی سفر و گردشگری در کشور، پیگیر آن هستیم. ولی تیموری افزوده است که در واقع ما آنچه مردم، گردشگران و فعالان بخش خصوصی خواسته‌اند را از طریق دولت و مشخصا وزارت نفت، پیگیری می‌کنیم. گردشگری در سال‌های گذشته توانسته است خود را به‌عنوان یک صنعت درآمدزا و قابل اتکا برای افزایش درآمدهای عمومی جامعه مطرح کرده و در حساب و کتاب‌های اقتصادی دولت‌ها جای خود را باز کند. اکنون درآمدهای گردشگری، بخش مهمی از دستاوردهای مالی کشورهایی نظیر فرانسه، چین، ترکیه، ایتالیا، یونان و کشورهای بسیار دیگری را به خود اختصاص داده است. این در حالی‌ست که این بخش درآمدی، در ایران مورد توجه قرار نگرفته است. باید توجه داشت که گردشگری می‌تواند در کنار درآمدزایی، اشتغال در مناطق پراکنده و متنوع کشورها را نیز ئدر پی داشته باشد. ایران با گستره پهناور چهارفصل خود می‌تواند در صورت مهیاشدن شرایط، گردشگری را به یک قطب اقتصادی سودآور بدل کند. در سال‌های گذشته، فرهنگ سفر آسان و ساده در میان مردم به خوبی جا افتاده و خانوارها نیز از آن استقبال کرده بودند. حتی گذران شب در چادرها و تحمل ترافیک‌های طولانی و وقت‌گیر نیز نمی‌توانست جلوی شوق سفر خانوارها در تعطیلات را بگیرد. جست‌وجو در تقویم به دنبال یک فاصله هرچند کوتاه برای سفرهایی یک یا چند روزه هم می توانست خانوارها را از زندگی پرتلاطم شهری نجات داده و موجب نشاط آنها شود. اکنون نیز همچنان می‌توان هزینه‌های سفر را کاهش داد و از مسافرت‌های ارزان‌قیمت بهره‌ گرفت اما آنچه در حال حاضر سفر را سخت کرده، مانع بزرگی به نام بنزین است. سهمیه اندک بنزین در کنار قیمت گران نوع ازاد آن، به سدی تبدیل شده که سفر را برای ایرانیان پرهزینه ساخته است.

کمک به فعالان گردشگری

بزرگترین حلال این مشکل را می‌توان سهمیه بنزین نوروزی دانست. طرحی که در سال‌های گذشته و بازه زمانی سهمیه بندی قبلی نیز اجرایی شده و موفقیت‌آمیز بود. دولت می‌تواند با در نظرگرفتن متوسط نیاز خانوارها در نیمه نخست فروردین، سهمیه مجزایی را برای آنها در نظر بگیرد تا از این منظر، نه تنها مسافرت برای افراد آسان‌تر شود بلکه به اشتغال در مراکز استان‌های گردشگرپذیر، شهرهای موجود در مسیرهای اصلی، روستاها و شهرهای کوچک در نقاط مختلف کشور و در کل، تمامی نقاطی که اندک پتانسیل و ظرفیتی برای پذیرش گردشگر داشته باشند، کمک کند. از سوی دیگر، اکنون و در زمانی که گردشگری از ناحیه برخی تحولات سیاسی منطقه‌ای آسیب دیده است، می‌تواند مجددا رونق را به کار فعالان گردشگری بازگرداند. کسر یا کاهش هزینه بنزین از سفرهای گردشگری از طریق کارت‌های سوخت ویژه گردشگری یا تخصیص سهمیه دست‌کم در مدت عید نوروز می‌تواند به این بخش از حوزه اشتغل نیز خدمت کرده باشد. در همین ارتباط، تیموری اعلام کرده است که درخواست اختصاص سهیمه ویژه بنزین سفر به دولت و وزارت نفت داده شده است تا به توسعه گردشگری و سفرهای داخلی کمکی شود. او درباره اینکه درخواست اختصاص بنزین ویژه سفر چه زمانی به دولت و وزارت نفت داده شده است، گفته که این طرح در همان اوایل جریان سهمیه‌بندی بنزین، طی پیشنهادی با عنوان اختصاص سهمیه ویژه «بنزین سفر» در حد 120 لیتر، به قیمت مصوب لیتری 1500 تومان، با هدف توسعه سفرهای نوروزی و گردشگری داخلی و تشویق مردم به سفر، به دولت و وزارت نفت داده شده و در جلسه‌های مختلف با سایر دستگاه‌های اقتصادی در قالب «بسته حمایتی سفر» مطرح و پیگیری شده است. با این حال، وزیر نفت در تازه‌ترین اظهارات خود اعلام کرده است که از این طرح بی‌خبر است و دولت هنوز برنامه‌ای برای اجرای طرح سهمیه بنزین سفر ندارد. از سوی دیگر در صورتی که قرار باشد چنین طرحی اجرایی شود باید هر چه زودتر از سوی دولت اعلام شود. چرا که تورهای گردشگری برای تخمین هزینه‌های خود و ثبت نام از متقاضیان سفر از همین روزها کار خود را آغاز کرده و نیازمند اطلاعات دقیقی از هزینه‌های پیش رو هستند تا بتوانند بهترین قیمت را برای جذب گردشگر ارائه دهند. این در حالی‌ست که اکنون طرح سهمیه‌ بنزین سفر در میان وزارتخانه‌های نفت و گردشگری در حال رفت و آمد است و از سویی مورد تکذیب مقامات وزارت نفت قرار دارد و از سوی دیگر، مسئولان وزارت گردشگری قول پیگیری آن را داده‌اند. معاون وزازت گردشگری گفته است که ما بنزین رایگان درخواست نکرده‌ایم. تیموری اظار کرده است که پیشنهاد ما اختصاص سهمیه‌ای ویژه سفرهای نوروزی در حد 120 لیتر با قیمت دولتی و مصوب بوده است که انگیزه آن هم توسعه گردشگری و سفرهای داخلی و تشویق مردم به سفر بوده است.