اصول کلی مکانیسم ماشه چیست؟

حسن بهشتی پور طی گفت و گویی در توضیح مکانیزم ماشه و فرآیند آن گفت: در فارسی مکانیزم را سازو کار معنی می ‌کنند. از آن جایی که در برجام، آمریکایی‌ها  با ادامه غنی سازی در ایران هرچند محدود ، موافقت کرده بودند، در مقابل تلاش کردند ساز و کاری را در برجام پیش بینی کنند که بر اساس آن اگر ایران از توافق خارج شد یا تخلف اساسی کرد ، بتوانند بدون نگرانی از تصویب قطعنامه جدید که ممکن بود با وتوی چین یا روسیه روبرو شود ، قطعنامه های پیشین را بازگردانندبا این نگاه مذاکره کنندگان آمریکایی یک سازو کاری را در قطعنامه وارد کردند که در عمل به مکانیزم ماشه معروف شد. یعنی یک شمشیر داموکلس که همیشه بالای سر ایران باشد. ایران  هم چون امتیاز تداوم غنی سازی را بدست آورده بود در مقابل مجبور شد چنین امتیاز بزرگی را به طرف مقابل بدهد. چون در عمل چاره دیگری نداشت.

وی افزود: عده‌ای می‌گویند ایران نباید چنین موضوعی را می‌پذیرفت؛ اگر ایران این سازو کار را نمی‌پذیرفت، خط قرمزی را رد می‌کرد و آن، رها کردن غنی سازی بود ؛ بنابراین، آمریکا در این میان امید به بازگشت قطع‌نامه‌های تحریمی داشت تا فرصت مجددی پیدا کند. چرا که معتقد بود اگر ایران موقعیتی پیدا کند و ساخت بمبی را آغاز کند، مدت زمانی که صرف ساخت بمب می‌کند حدودا یک سال است.  بنابراین، آنها در این یک سال، به اندازه کافی زمان برای مهار کردن ایران خواهند داشت. البته لازم به ذکر است که بحث اصلی آنها نظامی نبوده است .

وی ادامه داد: بر اساس توافق بعمل آمده ساز و کار رفع اختلاف در مورد نقض فاحش برجام به این شکل تعیین شد که اگر عضوی از هشت عضو توافق ، که یک جانب آن ایران ، جانب دیگر اتحادیه اروپا و جانب دیگرش هم آلمان است، پنج عضو دائمی شورای امنیت  شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین است، ادعا کند که یکی از طرفین قرارداد نقض کننده برجام است؛ برای حل این اختلاف، بر اساس بند ۳۶ و ۳۷ کمیسیون ویژه‌ای که برای رسیدگی به تخلفات برجامی مشخص شده است، این کمیسیون برای رسیدگی به این ادعا ، کار خود را آغاز می کند. از آن جایی که در حال حاضر، آمریکا از برجام خارج شده است، این هفت عضو برجام شروع به بررسی موضوع می‌کنند که آیا این ادعایی که مطرح شده است صحت دارد یا خیر؟ این شکایت نمی‌تواند تنها علیه ایران باشد بلکه ایران هم می‌تواند با موضوع نقض توافق از جانب دیگر اعضا از آن‌ها شکایت کند .

بهشتی پور در پایان گفت: بطور خلاصه چهار مرحله پیش بینی شده است؛ مرحله اول اجلاس معاونین وزرای خارجه اگر به توافق نرسند در مرحله دوم اجلاس وزیران امور خارجه موضوع را بررسی می کند اگر بازهم به راه حلی نرسیدند در مرحله سوم به کمیته حکمیت می رسیم که متشکل از نماینده ایران ، نماینده طرف اروپایی و یک کشور بی طرف خواهد بود. اگر در این کمیته هم به نتیجه نرسند ، در مرحله چهارم یا آخر  به شورای امنیت می رسند. شورای امنیت هم حداکثر ۳۰ روز مهلت دارد تا به این اختلاف ها فیصله دهد.  اگرهمه اعضای شورای امنیت به توافق برسند که قطعنامه جدیدی صادر خواهد شد،و طبق همان قطع ‌نامه رفتار می‌کنند . اما اگر به هر دلیلی قطعنامه صادر نشد ، به طور اتوماتیک ، شش قطعنامه شورای امنیت تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل باز می گردد . این ‌جاست که دردسر شروع می‌شود. چرا که بدترین نوع تحریم  ها در قطعنامه  1929 آمده است، تحریم‌هایی ازجمله ممنوعیت غنی سازی اورانیوم را برای ایران در نظر گرفته است این، اصلی‌ترین نکته‌ای بود که مخالفین برجام به آن توجه نمی‌کردند .خیلی از افراد معتقدند بدترین تحریم‌های تاریخ را علیه ما اعمال کردند دیگر امکان ندارد که بدتر از این شود. اما من می‌خواهم بگویم متاسفانه اینگونه نیست. ما موظف هستیم واقعیت ها را با مردم در میان بگذاریم نه فقط بخشی از آنها را .