[راضیه نعمتی‌تبار] اگر در حاشیه رودخانه تایمز لندن قدم بزنید، هر موج داستانی از زندگی در این شهر باستانی برای‌تان نقل می‌کند. قطعه‌های کاشی رومی، لوله‌های گلی عصر ویکتوریا، سکه‌های قدیمی، کفش‌های چرم چروکیده و زیورآلاتی که شاید کسی در سفر دریایی گم کرده است، در میان شن‌ها به چشم می‌آید. امروزه این اشیای عتیقه با بقایای دوران مدرن مخلوط شده است. در میان دستمال‌های مرطوب، بطری‌های پلاستیکی و پاکت‌های تنقلات، موج جدیدی از زباله‌های شناور بر آب شامل دستکش و ماسک یکبار مصرف به چشم می‌آید. البته این معضل فقط به لندن محدود نمی‌شود. هر نقطه از دنیا را برای قدم زدن انتخاب کنید با انبوهی از زباله مواجه می‌شوید که بشر برای مقابله با پاندمی کرونا تولید کرده است.
اقیانوس‌ها در آستانه خفگی
سازمان حفاظت دریایی آسیا- اقیانوسیه پس از کاوش درباره میزان آلودگی پلاستیکی در جزایر سوکو نزدیک به تایلند، نسبت به افزایش مصرف بی‌رویه ماسک یکبار مصرف هشدار داده است. سازمان «City to Sea» ویدیویی از میزان آلودگی بستر اقیانوس با ماسک و دستکش یکبار مصرف منتشر و در پایان راهکارهایی برای خروج از این بحران ارایه کرد. جو مرلی، رئیس کمپین «city to sea» می‌گوید: «پاندمی کرونا چالش بی‌سابقه‌ای پیش روی ما قرار داده است. درحالی که ما به‌طور کامل تمام نیازهای فردی را برای حفاظت شخصی و ایمنی در دوران پاندمی کرونا برآورده می‌کنیم، از سوی دیگر نیز باید نگران حجم ماسک و دستکشی که روزانه دور ریخته می‌شود، باشیم. به نظر من استفاده بیشتر از ماسک چندبار مصرف باید در اولویت قرار گیرد.» خیریه محیط زیستی «Surfers against Sewage» در انگلیس، گزارشی از افزایش چشمگیر زباله‌های حفاظت فردی در دوران پاندمی کرونا ارایه داده و بر لزوم اندیشیدن به عواقب تولید زباله در دوران پاندمی تأکید کرده است.مدیر ارشد «Surfers against Sewage» می‌گوید: «اگرچه با آغاز پاندمی، زباله‌های حفاظت شخصی بر دیگر آلودگی‌های پلاستیکی اقیانوس‌ها افزوده شده است، ما نباید از معضل اصلی آلودگی پلاستیکی منحرف شویم، چون پیش از پاندمی نیز حجم وحشتناکی از زباله‌های پلاستیکی اقیانوس‌ها را پر کرده بود.»
ممنوعیت کیسه‌های پلاستیکی
بر اساس گزارش «بنیاد جهانی طبیعت» پیش‌بینی می‌شود آلودگی پلاستیکی در ١٠ سال آینده دو برابر شود. خوشبختانه از هفته گذشته اندونزی برنامه موثر و جدیدی در زمینه مدیریت پسماند آغاز کرده است. مقامات شهر جاکارتا، پایتخت اندونزی، استفاده از کیسه‌های یکبار مصرف را در بازارها و مراکز خرید ممنوع اعلام کرده‌اند.
سال گذشته پروژه منع استفاده از کیسه‌های یکبار مصرف برای غلبه بر انبوه زباله‌ای که جزیره توریستی بالی را در برگرفته بود به اجرا گذاشته شد و موفقیت‌آمیز بود. ظرفیت اماکن دپوی زباله در کشور اندونزی با جمعیت ٢٦٧میلیون رو به اتمام است. با توجه به افزایش جمعیت جهان، برداشتن چنین قدم‌هایی در راستای کاهش تولید زباله بسیار مهم و حیاتی است. بسیاری معتقدند پاندمی کرونا فرصت مناسبی برای تقویت برنامه‌های موثر در برابر استفاده از پلاستیک‌های یکبار مصرف است. مدیر ارشد کمپین «صلح سبز» در انگلستان می‌گوید: «اگرچه پاندمی کرونا برنامه‌های ما را برای کاهش استفاده از پلاستیک مختل کرده است، اجازه نمی‌دهیم این موضوع بهانه‌ای برای توقف مبارزه ما در این مسیر شود.» او همچنین گفت: «دولت‌ها و شرکت‌ها باید با جسارت قدم‌هایی موثر در راستای ممنوعیت کامل استفاده از ظروف پلاستیکی برای مواد غذایی و نوشیدنی بردارند. آنها می‌توانند استفاده از پلاستیک را به ساخت وسایل ضروری همچون کیت پزشکی که قابل بازیافت است، محدود کنند.» با نگاهی به انبوه زباله‌های شناور در رودخانه تایمز متوجه می‌شویم بیش از این نباید در تولید و مصرف زباله‌های پلاستیکی پیش رفت.
چرخه زیست‌محیطی
١- گرم‌شدن قطب جنوب: دانشمندان معتقدند دمای قطب جنوب تحت‌تأثیر تغییرات اقلیمی که کیلومترها دورتر رخ می‌دهد، سه برابر بیشتر از میانگین جهانی در حال افزایش است.
٢- انقلاب هیدروژنی: اگرچه بشر امیدوار است فناوری انرژی هیدروژنی تکامل یابد و در آینده به شکل‌گیری مشاغل پاک کمک کند، اما این فناوری نیز بدون مشکل نخواهد بود.
٣- ظهور امپراتوری روم و کاهش تغییرات اقلیمی: تیمی از دانشمندان و مورخان شواهدی مبنی بر رابطه میان فوران گسترده آتشفشان آلاسکا در سال ٤٣ پیش از میلاد با دوره‌ای از سرمای شدید، قحطی و خشکسالی در مدیترانه یافته‌اند. این شواهد مربوط به سال‌ها پیش از شکل‌گیری امپراتوری روم است.
٤- کشتن زنبور سرخ و نجات زنبور عسل: زنبورداران آمریکای شمالی سال‌هاست گونه‌ای از زنبور سرخ آسیایی شکار می‌کنند. این گونه مهاجم روی لاروهای زنبور عسل می‌نشیند و عواقب ویرانگری برای هزاران کندو در پی دارد.
٥- بازیافت: از خانه تا دفتر کار و محیط بیرون، روش‌های متعددی برای استفاده مجدد از ظروف غذایی دور ریختنی و کاهش میزان تولید ضایعات پلاستیکی وجود دارد.
کلام آخر
جمله جیمز هانسن، اقلیم‌شناس و پدر علم تغییرات اقلیمی را همیشه به خاطر داشته باشید تا متوجه وضع فعلی‌مان بشوید: «تولید و رهاسازی بیشتر دی‌اکسید کربن مانند انداختن پتویی دیگر روی تخت است.»
دیدگاه تان را بنویسید