با گذشت پنج سال از انعقاد برجام، اکنون وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای که در این رابطه منتشر کرده نوشته است رژیم ترامپ در آمریکا به‌دلیل برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در آبان ۱۳۹۹، در تلاش است به یک پیروزی در سیاست خارجی خود در قبال ایران دست یابد، بنابراین نابودی بیش از پیشِ برجام را به نفع خود ارزیابی می‌کند و در تلاش است تا عدم‌انتفاع کشورمان از منافع سیاسی برجام را نیز تحقق بخشد.
همچنین وزارت خارجه در توییتی در این خصوص نوشت: «برجام محصول استقبال ایران از تعامل است، اما خروج بی‌مسوولیت آمریکا از این توافق به این دستاورد چندجانبه آسیب جدی وارد ساخت.» ۵ سال پیش در تاریخ سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام، در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ منعقد شد؛ اما برجام آن‌گونه که پیش‌بینی شده بود پیش نرفت و با تغییر دولت در آمریکا، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور در اردیبهشت ۹۷ به صورت یک‌جانبه از آن خارج شد. پس از آن ایران یک سال به کشورهای اروپایی فرصت داد که به تعهدات خود ذیل برجام عمل کنند، اما درواقع چون آنها نتوانستند به تعهداتشان جامه عمل بپوشانند و برجام هیچ منفعتی برای کشورمان نداشت. ایران در ۵ گام به کاهش تعهداتش ذیل برجام پرداخت. اکنون نیز به گفته بسیاری از سیاستمداران و کارشناسان داخلی و خارجی، برجام در «کما» به سر می‌برد و سرنوشت آن بیشتر وابسته به این است که در انتخابات نوامبر ۲۰۲۰ در آمریکا چه کسی رئیس‌جمهور شود؛ جو بایدن دموکرات یا دونالد ترامپ جمهوری‌خواه.
انتقاد از اروپا
همزمان با پنج سالگی انعقاد برجام، سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه در این رابطه گفت که برنامه هسته‌ای ایران با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی مواجه نیست. به گزارش خبرگزاری تسنیم وی در سخنانی در جمع اصحاب رسانه افزود: «پیش از این ریاست جمهوری ایران هشدارهای لازم را به اعضای برجام داده است که در صورت عدم انتفاع ایران، واکنش ایران قاطع خواهد بود.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به اینکه اروپایی‌ها در برجام نقش دارند، هم عضو برجام هستند و هم هماهنگ‌کننده برجام هستند، ادامه داد:« اگر نکته یا شکایتی داریم باید به آنها اعلام کنیم، این بحث فنی است که وقتی نقض برجام را مشاهده می‌کنیم به آنها اعلام می‌کنیم.» موسوی تاکید کرد: «آقای دکتر ظریف با صراحت در توییتی که داشتند و نامه‌ای که به آقای جوزپ بورل نوشتند، گفتند که ایران قبلا بارها مکانیزم حل اختلاف را فعال کرده است. ما منتظر پاسخ آنها هستیم و آنها باید پاسخ دهند و پاسخگوی این‌همه نقض باشند. اروپایی‌ها سردمدار قطعنامه شدند که بسیار عجیب بود. اروپایی‌ها بعد از اینکه نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند سعی کردند که مواضع بینابین اتخاذ کنند که ما اعلام کردیم آنها را قابل قبول نمی‌دانیم، متاسفانه در انجام تعهدات خود به‌دلیل فشارهای آمریکا شکست خوردند و این شکست برای وجهه اروپایی‌ها و برای صلح بین‌الملل خوب نیست.»
نامه ظریف واصل شده است
همزمان با این تحولات، سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه درباره نامه به مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی گفت نامه واصل شده و منتظر مشخص شدن نتایج مشورت‌ها و رایزنی‌های وی با سایر اعضا هستیم. به گزارش «ایسنا» عراقچی در گفت‌وگو با خانه ملت با اشاره به نامه ظریف درخصوص فعال شدن ساز و کار حل اختلاف، توضیح داد: «نامه ایران واصل شده و آقای بورل به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک در حال رایزنی با سایر اعضا است تا در خصوص چگونگی جلسه‌ای که باید به دنبال این نامه ایران تشکیل شود، تصمیم‌گیری کنند.» عراقچی همچنین گفت: «معتقدیم کاری که سه کشور اروپایی انجام دادند به نوعی خلاف تعهداتشان در برجام است و این موضوع را به کمیسیون مشترک اطلاع دادیم و در کمیسیون مشترک نسبت به واکنش‌ها تصمیم‌گیری خواهد شد.»
بیانیه وزارت خارجه
از سوی دیگر وزارت خارجه ایران در پنجمین سالگرد انعقاد برجام بیانیه‌ای صادر کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، در این بیانیه آمده است: «پس از ۱۳ سال مذاکرات بین‌المللی فشرده، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در تاریخ ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ (۱۴ جولای ۲۰۱۵) تفاهم گردید. »
وزارت خارجه ایران در این بیانیه با اشاره به اینکه تا قبل از روی کار آمدن رژیم ترامپ در آمریکا، به‌رغم برخی موانع و مشکلات بر سر راه انتقاع اقتصادی ایران، برجام از روند اجرایی متعادلی برخوردار بود، اضافه کرد: «لکن پس از ورود ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتا با اتخاذ مواضع مغایر برجام، با خروج یک‌جانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن مجددا علیه جمهوری اسلامی ایران به طور کامل اجرایی شد.» بر اساس این بیانیه اجرای نامتوازن برجام از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و تضییقات آن (با اعمال فشار به بانک‌ها و شرکت‌های خارجی در تمامی حوزه‌ها برای عدم همکاری با ایران و وضع تحریم‌های جدید) از طرف دیگر، باعث شد یک‌سال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتا در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ مه ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیمِ متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای را با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ و در پنج گام آنها را عملی کند.
وزارت خارجه ایران نوشته است: «رژیم ترامپ در آمریکا به دلیل مسائل انتخابات ریاست جمهوری در آبان ۱۳۹۹، در تلاش است به یک پیروزی در سیاست خارجی خود در قبال ایران دست یابد، لذا نابودیِ بیش از پیش برجام را به نفع خود ارزیابی می‌کند و در تلاش است عدم انتفاع کشورمان از منافع سیاسی برجام را نیز تحقق بخشد. براساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در مهر ماه ۱۳۹۹ محدودیت‌های تسلیحاتی ایران رفع می گردد و رژیم ترامپ درصدد است تا قطعنامه ۲۲۳۱ را مختل سازد.»
همچنین تاکید شده است: «پیش از این ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران هشدارهای لازم را به کشورهای باقی مانده در برجام و به جامعه بین‌المللی داده است که در صورت عدم انتفاع ایران از برجام واکنش ایران قاطع خواهد بود. وزیر محترم امور خارجه نیز طی مکاتباتی با دبیرکل سازمان ملل متحد و هماهنگ‌کننده اروپایی برجام، مواضع ایران را رسما اعلام نموده‌اند.» در نهایت در این بیانیه آمده است: «رژیم سلطه طلب آمریکا نمی تواند بیش از این به دلیل تسلط بر ساختارهای سیاسی و اقتصادی- پولیِ بین‌المللی، سیاست‌های غیرقانونی خود را به پیش ببرد و عصر حاکمیت قانون به این سادگی که ترامپ فکر می‌کند، خاتمه نیافته و نظام بین‌الملل به عصر حکمفرمایی قانون جنگل بازگشت نخواهد کرد.»
برجام، محصول استقبال ایران از تعامل است
همزمان وزارت امور خارجه ایران در رشته‌توییتی در حساب کاربری خود نوشت: «امروز در ایران، روز ملی «گفت‌وگو و تعامل سازنده با جهان» است. جمهوری اسلامی ایران از زمان تاسیس، روابط دوستانه و متوازنی با جهان برقرار کرده و چالش‌ها را از طریق گفت‌وگوهای واقعی بر اساس احترام متقابل حل و فصل کرده است.» در توییت دیگر وزارت امورخارجه آمده است: «سابقه گفت‌وگوها در موضوعات کلیدی نمایانگر جدیت و عمل‌گرایی ایران در برقراری صلح و ثبات در جهان است. برجام محصول استقبال ایران از تعامل است، اما خروج بی‌مسوولیت آمریکا از این توافق به این دستاورد چندجانبه آسیب جدی وارد ساخت.» دستگاه دیپلماسی یادآور شد: «به‌رغم این چالش، ایران همزمان با آنکه شریکی قابل اعتماد برای همسایگان خود و فراتر از آن بوده و خواهد بود، خود را متعهد به تعامل دیپلماتیک می‌داند. ایران برای مدت‌ها طرح‌های صلح فراگیری در خاورمیانه پیشنهاد داده است که آخرین آن «پویش امید» است؛ اعتقاد همیشگی ایران به گفت‌وگو. »
دیدگاه تان را بنویسید