[شهروند] سرانه فضای سبز در ایران ۱۱ متر مربع، سرانه فضای آموزشی ۵ متر مربع، سرانه فضای ورزشی یک متر و سرانه فضای فرهنگی حدود ۲۰ سانتی‌متر است. این آمار در نخستین نشست بررسی راهکارهای توسعه فضاهای فرهنگی اعلام شده و در حالی که یک سال پیش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این سرانه را «زیر یک متر و بر حسب سانتی‌متر» عنوان کرده بود، نشان از آن دارد که حالا سرانه فیزیکی فرهنگی شهروندان بیش از پیش آب رفته است. این نشست روز گذشته با موضوع بازخوانی تجارب سایر کشورها برگزار شد تا سرانه تولید و مصرف محصولات فرهنگی در جهان و ایران بررسی شود و در آن گفته شد که ایران در زمینه زیرساخت‌ها با کاربری فرهنگی با فقری جدی مواجه است.
در ٧٥ شهر ٥٠هزار نفری هیچ سینمایی نیست
جوامع شهری در دهه‌های گذشته تحولات زیادی را شاهد بوده‌اند؛ شهرها پرجمعیت‌تر شده‌اند و نیازهای شهر و شهروندان تغییر کرده است. اعدادِ کوچک‌شده سرانه فضای سبز، ورزشی و فرهنگی یکی از نشانه‌های این تغییرات است؛ شهرها و شهرک‌هایی پر از مسکن و دور از زیرساخت‌های مورد نیاز زیست‌بوم‌های شهری. روز گذشته در نخستین نشست بررسی راهکارهای توسعه فضاهای فرهنگی به همین موضوع پرداخته شد و امین عارف‌نیا، مدیرعامل موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، در سخنانی گفت: «فضاهای فرهنگی هنری هر کشوری یکی از بارزترین شاخص‌های دستیابی به توسعه پایدار تلقی می‌شوند. متأسفانه ما در زمینه زیرساخت‌ها با کاربری فرهنگی با یک فقر جدی مواجه هستیم. سرانه فضای سبز در ایران ۱۱ متر مربع، سرانه فضای آموزشی ۵ متر مربع، سرانه فضای ورزشی یک متر و سرانه فضای فرهنگی حدود ۲۰ سانتی‌متر است.» رقم اعلام‌شده سرانه فضای فرهنگی برای کشور در حالی است که استان‌ها وضعیتی متفاوت دارند؛ به طور مثال بر اساس آماری که مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان شرقی اواخر خرداد امسال اعلام کرد، سرانه فیزیکی فضای فرهنگی آذربایجان شرقی فقط چهار سانتی‌متر است. عارف‌نیا هم آمار تازه‌ای در این‌باره ارایه داد: «در حدود هزار شهر کشور، ازجمله در ۷۵ شهر با جمعیت بالای ۵۰هزار نفر، هیچ سالن سینمایی نداریم. همچنین در بیش از یکصد شهر کشور کتابخانه عمومی نداریم.» به گفته او این در حالی است که سهم صنایع خلاق از تولید ناخالص داخلی جهان حدود دو‌هزار و ۲۵۰میلیارد دلار است و میزان اشتغال صنایع خلاق نیز در چند سال گذشته، براساس آمار یونسکو ٧درصد رشد داشته است. این مدیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه یا اشاره به اینکه فروش گیشه سینماهای جهان در سال گذشته میلادی معادل ۴۲.۵میلیارد دلار، محصولات موسیقایی ۲۲.۵، مد و لباس ۴۰۶، کنسرت موسیقی ۱۳.۲ و هنرهای نمایشی ۱۹۲میلیارد دلار بوده است، گفت: «تعداد دانشجویان هنر در سال ١٣٩٧ برابر ۲۹۶هزار نفر بوده که تعدادی قابل توجه و بیانگر علاقه به آموختن و کسب دانش در حوزه فرهنگ و هنر است. تعداد هنرجویان آزاد نیز ۴۷۳هزار نفر بوده است که همه اینها برای بروز خلاقیت‌ها و آموخته‌هایشان به فضاهای فرهنگی نیاز دارند.» همچنین به گفته او فروش محصولات فرهنگی در کشور در سال گذشته در حوزه سینما ۵۰۰میلیارد تومان، موسیقی ۵۰۰، نشر کتاب ۳۵۰، تجسمی ۲۲۰، آثار نمایشی ۹۰ و تبلیغات پنج‌هزار‌میلیارد تومان بوده است و «همه این اعداد و ارقام گویای گستردگی سبد و ظرفیت حوزه فرهنگ و هنر است که باید بررسی شود چگونه با توسعه فضاها از این ظرفیت گسترده فرهنگی بهر‌ه‌برداری شود.»
مهندسی توسعه فرهنگی در جهان
در ادامه نشست تعدادی از کارشناسان، مدیران برخی مجموعه‌های فرهنگی و برخی رایزنان سابق فرهنگی در کشورهای دیگر، در سرفصل‌های نشست، سخن گفتند.
علی‌اکبر ضیایی، رایزن اسبق فرهنگی ایران در مالزی، در سخنان خود زیر عنوان «مهندسی توسعه فرهنگی در جنوب شرق آسیا» گفت: «یکی از سیاست‌های ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر مالزی، برای مهندسی توسعه فرهنگی تشکیل جلسه‌های مشورتی با نخبگان فرهنگی جهان اسلام بود. آنها در بحث طوفان فکری، ایده‌ها را می‌گرفتند و بومی‌سازی می‌کردند. درنهایت، الان مالزی در همه زمینه‌ها به توسعه رسیده است. البته خود مالزی در روند توسعه خویش از کشور سنگاپور الگو گرفته که مدل توسعه کشورهای دیگری هم در منطقه بوده است. در مالزی امروز، بزرگ‌ترین نمایشگاه سالیانه هنری برگزار می‌شود که به حراج آثار هنری در لندن و دوبی پهلو می‌زند.» همچنین ابوالحسن خلج منفرد، رئیس مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در سخنانی زیر عنوان «لیبرالیسم اقتصادی ترکیه و انعکاس آن در حوزه فرهنگ» پس از تشریح سیاست‌ها و اولویت‌های کشور ترکیه در روند توسعه خود در چند دهه گذشته، گفت: «ترکیه امروز سالیانه ۴۰میلیون نفر گردشگر خارجی دارد و سالیانه ۴۰۰میلیون یورو هم از راه فروش سریال‌هایش در ۱۴۰ کشور جهان درآمد کسب می‌کند.»
دیدگاه تان را بنویسید