دولت برای سومین بار به صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات را بازنگردانده‌اند هشدار داد. عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات در روزهای اخیر به یکی از موضوعات بحث‌برانگیر میان بخش خصوصی و دولت تبدیل شده است، موضوعی که در مراسم افتتاح شش طرح صنعتی در استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس و اصفهان در آخرین روز هفته گذشته، واکنش تند رئیس‌جمهور را به همراه داشت. حسن روحانی در این مراسم اعلام کرد که برخی صادرکنندگان سال گذشته عملکرد مثبتی داشتند، اما عده‌ای از صادرکنندگان به تعهدات خود مبنی بر بازگشت ارز حاصل از صادرات عمل نکرده‌اند و این امر برخلاف قانون است و با توجه به سپری شدن مهلت قانونی ناچاریم برای این عده تصمیم حاد اتخاذ کنیم.
روحانی پیش از این نیز دو بار دیگر نسبت به عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات هشدار داده بود و این بار جدی‌تر از دفعات قبل سعی داشت تا اهمیت بازگشت ارز حاصل از صادرات را گوشزد کند. علاوه بر روحانی پیش از این نیز علی ربیعی، سخنگوی دولت از عدم بازگشت ۲۷ میلیارد دلار ارز به کشور از سال ۹۷ تاکنون خبر داد و اعلام کرد: کارت بازرگانی صادرکنندگانی که به تعهدات خود برای بازگشت ارز حاصل از صادرات اقدام نکرده‌اند تا پایان تیر باطل می‌شود. او گفت: البته واحدهای تولیدی از این اقدام مستثنی هستند و این اقدام مشمول اشخاصی است که هیچ بازپرداخت ارزی از صادرات خود نداشتند. براساس این گزارش، رئیس‌جمهور در مراسم افتتاح شش طرح صنعتی اعلام کرد: متاسفانه افرادی داریم که در سال گذشته در صادرات کوشا و فعال بودند، اما به موقع ارز حاصل از صادرات خود را برنگرداندند. بانک مرکزی اعلام می‌کند میزان ارز بازنگشته از این محل حدود ۲۰ میلیارد یورو است. ۲۰ میلیارد یورو جنس در ماه‌های گذشته و اواخر ۹۸ صادر شده و امروز زمان قانونی بازگشت ارز آن گذشته است و حتی اگر دوره کرونا را هم به زمان قانونی آن اضافه کنیم، باز هم زمانی که باید ارز را برگردانند، سپری شده است و ناچاریم تصمیم‌های حادی را اتخاذ کنیم. حسن روحانی گفت: هیچ وقت دلمان نمی‌خواست که از طریق اعمال فشار یا از طریق اقدامات قضایی بخواهیم یک صادرکننده را مجبور کنیم ارز حاصل از صادراتش را بازگرداند. برای اینکه مبنای دولت این است که همه مردم و صادرکنندگان، می‌خواهند برای کشور و تولید و برای اشتغال تلاش کنند.
افتتاح ۶ طرح
اما در آخرین روز هفته گذشته چه اتفاقی رخ داد؟ پنج‌شنبه گذشته را شاید بتوان روز افتتاح طرح‌های صنعتی و معدنی نام‌گذاری کرد، به‌طوری که در این روز شش پروژه ملی در استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس و اصفهان به بهره‌برداری رسید و در این روز حسن روحانی رئیس‌جمهور که به‌صورت ویدئو کنفرانس شاهد افتتاح این طرح‌ها بود، وعده داد امسال ۲۰۰ طرح صنعتی و معدنی با ارزش ۱۷۰ هزار میلیارد تومان در کشور افتتاح شود. با این شرایط می‌توان گفت در سال جهش تولید شاهد راه‌اندازی طرح‌هایی خواهیم بود که بعضا در رده طرح‌های نیمه‌تمام قرار دارند.
صادرات غیرنفتی ۴۱ میلیارد دلاری از دیگر وعده‌های داده شده از سوی روحانی است. اما این روز بدون تهدید صادرکنندگانی که به تعهدات خود عمل نکرده‌اند، سپری نشد، به‌طوری که حسن روحانی از اخذ تصمیم حاد برای این گروه خبر داد و باید منتظر بود و دید که رئیس‌جمهور برای این گروه چه تصمیم‌هایی اتخاذ کرده است. رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه همه تولیدکنندگان و صادرکنندگان را به تلاش مضاعف در مسیر جهش تولید و صادرات فرا خواند، تاکید کرد: باید برای عبور از مشکلات همه دست به دست هم دهیم. روحانی در پنجمین هفته از افتتاح طرح‌های مهم و ملی در حوزه‌های مختلف ضمن دستور آغاز بهره‌برداری رسمی از شش پروژه ملی وزارت صنعت، معدن و تجارت در استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس و اصفهان گفت: با وجود تبلیغاتی که در فضای مجازی صورت می‌گیرد، به مردم می‌گویم با وحدت اتحاد، تلاش، همفکری و فعالیت در مسیر تولید، به خوبی می‌توانیم در برابر دشمن ایستادگی و مشکلات را حل و فصل کنیم.
به گفته وی می‌توانیم امسال ۴۱ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته باشیم که این بیش از نیازهای داخلی است. روحانی افزود: طبق محاسبات، امسال می‌توانیم ۴۱ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته باشیم که این رقم بیش از نیازهای وارداتی ما است و اگر همه طبق وظیفه عمل کنیم، مشکل ارز حل و قیمت آن متعادل و مواد اولیه و کالاهای اساسی به موقع وارد خواهد شد.
برخورد با متخلفان بازگرداندن ارزی
برخورد با صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات از دیگر مواردی است که در این نشست مطرح شد به گفته روحانی بخش عمده‌ای از صادرکنندگان در موعد مقرر ارز خود را بر می‌گردانند و همین امروز نیز میلیاردها دلار وارد کشور شده است، اما متاسفانه افرادی هم هستند که سال گذشته در صادرات کوشا بوده‌اند اما به موقع ارز خود را که طبق آمار بانک مرکزی حدود ۲۰ میلیارد یورو می‌شود، بازنگردانده‌اند. رئیس‌جمهور افزود: ما هیچ‌گاه نمی‌خواستیم صادرکننده‌ای را از طریق اعمال فشار و اقدامات قوه‌قضائیه مجبور کنیم که ارز را به کشور بازگرداند، اما در این شرایط ناچاریم تصمیم‌های حادی بگیریم. رئیس‌جمهور از همه وزرا، استانداران و فعالان بخش خصوصی در حوزه اقتصاد خواست که بیش از پیش به بالابردن تولید کمک کنند و اظهار کرد: با بالا رفتن تولید، اشتغال بالا می‌رود و از سوی دیگر وقتی تولید و عرضه مواد تولیدی افزایش یافت، قیمت‌ها همه به‌طور طبیعی متعادل خواهد شد و مهم‌تر اینکه با افزایش تولید می‌توان صادرات را گسترش دهیم.
رشد در ۱۲ رشته صنعتی
روحانی افتتاح طرح‌هایی با سرمایه‌گذاری معادل ۵ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان در یک روز یک دستاورد بزرگ یاد کرد و افزود: در ۱۲ رشته صنعتی در سه ماه نخست با رشد بسیار مناسبی مواجه بودیم و این نشان می‌دهد، مردم سختکوش ایران در شرایط بسیار پیچیده، مسیر تولید را ادامه داده و هدف جهش تولید را محقق کرده‌اند. رئیس‌جمهور در همین ارتباط با ارائه آماری اظهار کرد: در زمینه پتروشیمی در این سه ماه ۷ درصد افزایش تولید داشتیم، در خودروی سواری ۵/ ۸ درصد، در تولید وانت ۲۳ درصد، انواع لاستیک خودرو ۳۱درصد، شمش آلومینیوم۳۲ درصد، سیمان ۵/ ۱۰ درصد و در فولاد خام ۵/ ۵ درصد افزایش تولید داشتیم.
زنجیره فولاد دو برابر شد
روحانی در این مراسم نیم‌نگاهی نیز به صنعت فولاد کشور انداخت و افزود: همه بخش‌های زنجیره فولاد از سنگ آهن تا فولاد به‌طور متوسط هر یک در این دوره هفت ساله دو برابر شده که این میزان، معادل تاریخ معدنی کشور است.
وی به اجرای طرح‌های گسترده دولت برای آبادانی استان و بلوچستان به‌عنوان استان راهبردی کشور اشاره کرد و افزود: با سرمایه‌گذاری گسترده‌ای که در همه حوزه‌ها انجام شده، شاهد تحولی در استان سیستان و بلوچستان خواهیم بود و امروز با افتتاح فاز یک طرح بافت بلوچ، یکی از دستورات و آرزوهای رهبر معظم انقلاب محقق شد و باید با تلاش مضاعف، سیستان و بلوچستان با تکمیل زنجیره نساجی به یکی از قطب‌های نساجی کشور نیز تبدیل شود. روحانی در این مراسم دستور بهره‌برداری از طرح‌های تولید نخ پنبه‌ای صنایع گسترش بافت بلوچ، طرح توسعه تولید انواع قوطی فلزی کنسرو کنارک، فاز اول طرح بازسازی مجتمع انبارهای مکران چابهار، طرح توسعه تولید آهن اسفنجی پاسارگاد، طرح توسعه تولید گندله آهن پاسارگاد و واحد تولید گلوکز و نشاسته شهدینه آران هشت بهشت را در سه استان سیستان و بلوچستان، فارس و اصفهان صادر کرد. همچنین با توضیح مسوولان در جریان روند اقدامات و چگونگی راه‌اندازی و تولیدات این طرح‌ها قرار گرفت. طرح تولید نخ پنبه‌ای صنایع گسترش بافت بلوچ در شهرستان ایرانشهر با ظرفیت تولید ۴۵۰۰ تن نخ در سال، طرح توسعه تولید انواع قوطی فلزی کنسرو با ظرفیت تولید سالانه ۸ هزار تن قوطی و فاز نخست طرح بازسازی مجتمع انبارهای مکران در چابهار با ظرفیت ۱۸۰ هزار تن ذخیره کالای اساسی سه طرح مهم در استان سیستان و بلوچستان است که با فرمان رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید. همچنین با دستور روحانی طرح توسعه تولید آهن اسفنجی پاسارگاد با ظرفیت تولید ۸/ ۱ میلیون تن آهن اسفنجی در سال و طرح توسعه تولید گندله آهن پاسارگاد با ظرفیت تولید سالانه ۵/ ۳ میلیون تن در استان فارس و واحد تولید گلوکز و نشاسته شهدینه آران هشت بهشت با ظرفیت تولید ۹۵ هزار تن گلوکز و نشاسته در سال در شاهین‌شهر و میمه استان اصفهان افتتاح شد.
استفاده از ظرفیت‌های خالی
افتتاح طرح‌های جدید صنعتی در استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس و اصفهان به بهره‌برداری رسید و با توجه به پراکندگی طرح‌ها، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت به سیستان و بلوچستان سفر کرد. در این سفر اجرای فاز دوم طرح بافت بلوچ و طرح بافندگی و تولید پارچه برای تکمیل زنجیره به بهره‌برداری رسید.
حسین مدرس‌خیابانی یکی از بزرگ‌ترین اولویت‌ها برای جهش تولید را استفاده از ظرفیت‌های خالی دانست و بیان کرد: ظرفیت‌های خالی در استان سیستان و بلوچستان و بندر چابهار در حوزه‌های صنعتی، معدنی و تجاری فوق‌العاده بالاست. سرپرست وزارت صمت افزود: در این سفر و همچنین در جلسه کارگروه اقتصادی، مسائل و موضوعات مهم و اصلی استان مورد بررسی، تفاهم و تصویب قرار گرفت.
سرپرست وزارت صمت بیان کرد: ساخت مخازن روغن در بندر چابهار در راستای ایجاد ظرفیت برای تخلیه کشتی‌های حامل روغن نیز از توافق‌های مهم دیگر در این سفر بود. مدرس‌خیابانی گفت: آغاز عملیات اجرایی تایر زابل نیز در این سفر مورد تصویب قرار گرفت، البته این کار زمانبری است و تلاش می‌کنیم با مشارکت بخش خصوصی این پروژه را انجام دهیم.
وی با بیان اینکه استفاده از گذرگاه‌های مرزی می‌تواند این استان را متحول کند، گفت: از مرز ریمدان که در مصوبه هیات دولت نیز به‌عنوان یک مرز رسمی از آن یاد می‌شود، باید استفاده بیشتری شود و برای استفاده بیشتر از این مرز تلاش خواهیم کرد. سرپرست وزارت صمت گفت: در شرایط تحریمی استفاده از مرزهای مشترک با دیگر کشورهای همسایه بزرگ‌ترین فرصت است که باید این ظرفیت مهم مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. مدرس‌خیابانی بیان کرد: باید صادرات با کشورهای همسایه تقویت شود و توسعه یابد و در این مسیر استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی بندر چابهار و استان سیستان و بلوچستان دارای اهمیت است.
وی گفت: توافق‌نامه‌ای در حوزه اکتشافات معدنی، توسعه معادن و راه‌اندازی معادن کوچک نیز در استان سیستان و بلوچستان میان شرکت تهیه و تولید مواد معدنی و سازمان اکتشافات معدنی منعقد شد. سرپرست وزارت صمت ابراز امیدواری کرد که با اجرای این توافقات تحولات چشمگیری در منطقه ایجاد خواهد شد.
دستورات ویژه سرپرست
در کنار موارد مطرح شده از سوی سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت ماموریتی نیز به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران داده شد تا به‌صورت ویژه، مسائل مرتبط با ارتقای سطح ایمنی در کارخانه‌های بافت‌‌بلوچ را مورد پایش و پیگیری قرار و مراقبت لازم را صورت دهد تا حوادث گذشته و آتش‌سوزی اخیر، تکرار نشود. وی، ایدرو را مکلف کرد تا با همکاری استانداری سیستان و بلوچستان، نسبت به راه‌اندازی هرچه سریع‌تر بخش بافندگی کارخانه‌های بافت بلوچ اقدام کند. مدرس خیابانی با تاکید بر ضرورت همکاری و همراهی تمامی دستگاه‌های اجرایی استان جهت توسعه صنعت نساجی و پوشاک در استان سیستان و بلوچستان گفت: باید استان سیستان و بلوچستان را به قطب بزرگ نساجی و پوشاک کشور تبدیل و حلقه‌های متفاوت در زنجیره تولید این کارخانه‌ها را تا مرحله نهایی راه‌اندازی کنیم.
سرمایه‌گذاری ۵۱۰۰ میلیارد تومانی
از سوی دیگر به‌منظور افتتاح طرح‌های صنعتی که آخر هفته به بهره‌برداری رسید معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت به استان فارس سفر و در مراسم بهره‌برداری همزمان فاز اول طرح‌های توسعه‌ای مجتمع صنعتی ذوب‌آهن پاسارگاد که به‌صورت ویدئو کنفرانسی و با فرمان رئیس‌جمهور انجام شد شرکت کرد.
داریوش اسماعیلی اعلام کرد: این طرح به‌عنوان یک مگاپروژه در ۴ فاز و توسط بخش خصوصی در شهرستان کوار استان فارس اجرایی شده و با سرمایه‌گذاری بیش از ۵۱۰۰ میلیارد تومان، زمینه اشتغالزایی مستقیم ۶۷۴ نفر را فراهم کرده است. اسماعیلی گفت: واحد آهن اسفنجی این مجتمع صنعتی با ظرفیتی بالغ بر ۸/ ۱ میلیون تن با سرمایه‌گذاری ارزی بالغ بر ۱۳۹ میلیون یورو و ریالی بیش از ۱۹۹ میلیارد تومان به بهره‌برداری رسید.
وی ادامه داد: بهره‌برداری این طرح به لحاظ زمانی جزو بهترین پروژه‌های اجرایی در صنعت فولاد و ذوب‌آهن کشور بوده که طی سه سال از زمان کلنگ‌زنی تکمیل و آماده بهره‌برداری شده است. اسماعیلی اضافه کرد: واحد گندله‌سازی با ظرفیت تولید ۵/ ۳ میلیون تن و کنسانتره آهن با ظرفیت ۵/ ۲ میلیون تن در مجموع با سرمایه‌گذاری ارزی بالغ بر ۱۴۱ میلیون یورو و ریالی بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان تکمیل شده است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: واحد کنسانتره‌سازی مجتمع صنعتی ذوب‌آهن پاسارگاد نیازمند اتخاذ تمهیداتی درخصوص تامین سنگ‌آهن موردنیاز است که در همین رابطه مذاکراتی با عوامل مرتبط انجام شده و امیدواریم تا پایان امسال این طرح نیز عملیاتی شود. اسماعیلی گفت: برای راه‌اندازی واحد کنسانتره‌سازی مجتمع ذوب‌آهن پاسارگاد تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز تهیه و با حل مشکلات مرتبط به تامین سنگ‌آهن و اختصاص معدن ویژه به این واحد به زودی شاهد راه‌اندازی واحد کنسانتره‌سازی این مجتمع نیز خواهیم بود.
تکمیل طرح‌های نیمه تمام
در کنار سفرهای صورت گرفته برای افتتاح طرح‌های صنعتی معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به استان اصفهان سفر کرد. سعید زرندی در مراسم افتتاح ویدئو کنفرانسی شرکت شهدینه آران هشت‌بهشت استان اصفهان با دستور رئیس‌جمهور بیان کرد: تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام از اولویت‌های مهم وزارت صنعت، معدن و تجارت است. سعید زرندی با بیان اینکه بهره‌وری سرمایه با احیای واحدهای تعطیل و راکد دنبال می‌شود، تصریح کرد: بیش از ۱۲ هزار و ۸۰۰ واحد با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد در بخش صنعت و معدن وجود دارد. معاون طرح و برنامه وزارت صمت افزود: امسال تلاش داریم شرکت‌های تولیدی بیشتری را وارد بازار سرمایه کنیم و از ظرفیت ابزارهای نوین مالی برای بخش صنعت و معدن استفاده کنیم.
زرندی درخصوص افتتاح شرکت شهدینه آران هشت‌بهشت استان اصفهان، تصریح کرد: با افتتاح این شرکت سالانه ۳۷ هزار تن انواع نشاسته و ۵۰ هزار تن گلوکز تولید خواهد شد. وی بیان کرد: این طرح برای بیش از ۳۰۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرد. معاون طرح و برنامه وزارت صمت افزود: برای این طرح بیش از ۵ هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی انجام شده است.
پیوند بخش صنعت و معدن با بازار سرمایه
معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت در جمع فعالان طرح‌های صنعتی اصفهان نیز افزود: امسال برای ورود ۱۰۰ واحد صنعتی بزرگ در کشور به بورس برنامه‌ریزی شده که تاکنون ۳۲۱ واحد صنعتی برای پذیرش در این چرخه مهم اقتصادی و سرمایه‌گذاری اعلام آمادگی کرده‌اند.
به گفته سعید زرندی، این وضعیت و بهبود دیدگاه‌ها به بورس، موقعیت ویژه‌ای برای کشور به‌شمار می‌رود و تولیدکنندگان و صنعتگران در این روزها از پول سرگردانی که در اختیار مردم است، باید نهایت بهره را برده و با پذیرش در بورس وضعیت اقتصادی خود را بهبود بخشند. وی اضافه کرد: این امر به رونق و ارتقای تولید و صنعت منجر خواهد شد و ما بر این موضوع تاکید می‌کنیم. زرندی تصریح کرد: فضای جدیدی ناشی از نوسانات قیمت ارز در صنعت ایجاد شده که در این راستا برای اصلاح وضعیت باید سیاست توسعه صادرات و جایگزینی واردات تقویت شود. زرندی با بیان اینکه شرایط سخت تحریم در تمامی زمینه‌ها تاثیرگذار بوده است، افزود: با این وجود صنعت ایران در سال گذشته نسبت به سال قبل از آن ۱/ ۲ درصد رشد داشت.
وی با اشاره به خروج برخی شرکت‌ها از ایران به دنبال افزایش تحریم‌ها گفت: این موضوع سبب شد تا بخش قابل‌توجهی از صنعت در کشور فعال شود، نگاه به سازندگان و صنعتگران داخلی و بومی افزایش یابد و به دنبال آن بازار خوبی در این عرصه به‌دست آید. معاون طرح و برنامه وزارت صمت با تاکید بر تبیین نگاه‌های جدید مبتنی بر شرایط روز تصریح کرد: امسال نخستین سالی است که اقتصاد بدون نفت را تجربه می‌کنیم و کشور چشم امیدش به تولیدکنندگان است و نگاه به داخل جهش تولید را در پی دارد. زرندی با اشاره به اینکه کار را باید به دست بخش خصوصی سپرد، گفت: تاکید بر این است که دولت نظارت و سیاست‌گذاری را انجام دهد و فعالان، تشکل‌ها و انجمن‌ها راه و روش‌های خوب و مفیدی برای پیشبرد اهداف به‌ویژه در ارتقای صنعت اتخاذ کنند و آن را بر اساس توانمندی‌های خود جلو ببرند.
وی اضافه کرد: تفویض اختیار به خانه‌های صنعت و معدن در هفت موضوع در ۱۴ استان انجام شد و اعتقاد داریم موضوع‌های جدید و پیشنهادهایی در این زمینه لازم است.
معاون وزیر صمت با اشاره به افتتاح هفتگی طرح‌های مهم کشور در قالب پویش ملی «تولید، تداوم امید» خاطرنشان کرد: هر هفته افتتاح‌های متعددی در استان‌های کشور خواهیم داشت. ۲۰۰ طرح مهم صنعتی تا پایان سال با اعتبار ۱۷۰ هزار میلیارد تومان به بهره‌برداری می‌رسد. وی سرمایه‌گذاری پنج هفته اخیر در این راستا را ۱۲ هزار میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: طرح‌های زیادی هم پیش‌رو قرار دارد. معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: در شرایطی که مشکلات زیادی برای بخش‌های صنعتی و معدنی کشور وجود داشت، برنامه‌های جدی برای افتتاح طرح‌ها داریم و واحدهای فعال اقتصادی در این زمینه موثر بوده و به نتیجه مناسبی رسیده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید