نگران هجوم پروانه‌ها نباشید!

هلن عالی‌پناه با بیان اینکه پروانه رنگارنگ یا پروانه خار (.Vanessa cardui L) نوعی پروانه روز پرواز است که به‌ راحتی از روی رنگ و طرح بال قابل تشخیص است، اظهار کرد: در بهار سال ۱۳۹۸ جمعیت این پروانه در بسیاری از مراتع، باغات، جنگل‌ها و مزارع کشور و حتی محیط‌های طبیعی شهری افزایش یافت و موجبات نگرانی کشاورزان و باغداران را فراهم کرد و این سؤال را که چه عواملی در هجوم جمعیت این پروانه به مناطق مختلف کشور نقش داشته‌اند و اینکه آیا این پروانه باعث وارد آمدن خسارت به باغات و محصولات کشاورزی خواهد شد یا خیر، در ذهن مردم ایجاد کرد.

وی ادامه داد: پروانه رنگارنگ با توانایی بسیار بالای مهاجرت، در بسیاری از نقاط دنیا انتشار دارد. زمستان‌ را در محل اصلی زندگی خود که مناطق گرم است سپری کرده و در فصول گرم سال به مناطق سردسیر مهاجرت می‌کند.  مهاجرت این پروانه به شرایط اقلیمی بستگی دارد و ممکن است هر سال اتفاق نیفتد. به عنوان مثال برخی وقایع مانند بادهای موسمی و تغییرات آب و هوایی ال‌نینو باعث مهاجرت این پروانه‌ها در مقیاس وسیع می‌شوند.

عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور اضافه کرد: در بسیاری از مواقع مهاجرت این پروانه‌ها به دنبال بارندگی‌های سریع، به‌ویژه در نواحی بیابانی صورت می‌گیرد. افزایش میزان بارندگی باعث رشد میزبان‌های گیاهی لاروها و افزایش جمعیت پروانه‌ها شده و به دنبال آن مهاجرت اتفاق می‌افتد.  

به گفته وی، در ایران نیز مهاجرت این پروانه در بهار ۱۳۹۸ به دنبال بارندگی‌های شدید در اغلب مناطق ایران صورت گرفت. این پدیده در سال ۱۳۷۱ با جمعیتی حتی بیشتر از سال ۱۳۹۸ در مناطق جنوبی ایران دیده شده بود و با توجه به کاهش بارندگی‌های سال ۱۳۹۹ نسبت به سال قبل و ورود به فصل گرما، تاکنون جمعیت آن‌ها در شهرها مشاهده نشده است.

این متخصص حشره‌شناسی با بیان اینکه این پروانه‌ها در مهاجرت‌های کوتاه معمولاً در ارتفاع دو تا پنج متری سطح زمین پرواز می‌کنند و اغلب به ماشین‌ها برخورد کرده و توسط شهروندان مشاهده می‌شوند، گفت: اما در مهاجرت‌های طولانی چون در ارتفاع بالا پرواز می‌کنند برای همه قابل رؤیت نیستند.

عالی پناه در ادامه به میزبان این پروانه ها اشاره کرد و گفت: گیاهان میزبان لارو این پروانه در ابتدای فصل، اغلب گونه‌های متعددی از بوته‌های خار متعلق به تیره کاسنیان یا مرکبان مانند کنگر، خارپنبه، گل گندم، خار مریم، تاتاری، کاسنی، تعدادی از گیاهان تیره گزنه و گاوزبانیان و در فصل زمستان گیاهانی مانند پنیرک و ختمی هستند. لارو این پروانه‌ها از بیش از ۱۰۰ نوع میزبان گیاهی تغذیه می‌کند.

وی در پایان گفت:در بعضی از مناطق جهان در سال‌هایی که مهاجرت پروانه‌ها اتفاق می‌افتد، لاروهای پرجمعیت با تغذیه از شاخ و برگ گیاهان سویا، کنگر فرنگی و نعناع به این محصولات خسارت می‌زنند و در تمام نواحی دنیا هنگامی که خسارت وارده بیش از حد مورد انتظار باشد، از روش‌هایی برای کنترل آن‌ها استفاده می‌شود. اما به طور کلی این پروانه‌ها در گرده‌افشانی گیاهان و گل‌ها نقش مفید و مؤثری دارند و حضور آن‌ها در فضاهای سبز شهری، حتی در جمعیت‌های بالا، هیچگونه نگرانی را برای شهروندان به دنبال نخواهد داشت.